Asrın Projesi

بسم الله الرحمن الرحيم Günümüzde birçok kimsenin şöyle bir sorunu var; deniliyor ki: “Kendilerini İslam’a nispet eden her bir cemaat/grup, kendilerinin doğru yolda olduklarını, kendi dışındakilerin ise yanlışta, sapıklık içinde olduklarını iddia ediyor. Halbuki bu cemaatlerin hemen hemen hepsi, Kur’ân’a ve bununla beraber Sünnete tabi olduklarını söylüyor. Şayet Kur’ân ve Sünnet doğruyu gösteren kaynaklarsa, hakla batılın arasını ayıran iki rehber ise ve hak bir tane olup hakkın dışında kalanların hepsi yanlış/batıl ise -ki bunun böyle olduğunu herkes kabul ediyor-, o halde Kur’ân’a ve Sünnet’e bağlı olduğunu söyleyen cemaatler neden birbirlerini sapıklıkla itham edebiliyor? Neden İslam adına öne sürülen farklı görüşler mevcut? Ve şu halde kim doğru, kime inanacağız?” Bu endişe, malum olduğu üzere birçok insanın gündeme getirdiği ve birçok kimsenin kafasını karıştırdığı bir endişe. İlk olarak şunu söylemek gerekir; Hiç şüphesiz ki Kur’ân ve Sünnet, hakkı gösteren iki hidayet kaynağıdır, ancak aynı zamanda birer imtihan kaynaklarıdır da! Yani Allah (subhanehu ve teâlâ) insanları Kur’ân ve Sünnet’le de imtihan edebilir, Kur’ân ve Sünnet insanlar için bir fitne kaynağı, sapıtmalarına, yoldan çıkmalarına neden olan unsurlar olabilir. Başka bir ifadeyle Kur’ân ve Sünnet, birer hidayet rehberleri olmalarının yanı sıra aynı zamanda bu iki kaynağın saptırma fonksiyonu da vardır. Nitekim Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmaktadır: إِنَّ اللَّهَ لَا يَسْتَحْيِي أَنْ يَضْرِبَ مَثَلًا مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثِيرًا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرًا وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ “Şüphesiz ki Allah, (hakkı açıklamak için) bir sivrisineği ve onun da ötesinde olan bir şeyi (yani daha da küçüğünü) misal olarak getirmekten çekinmez. İman etmişlere gelince, onlar böyle misallerin Rablerinden gelen hak ve gerçek olduğunu bilirler. Kâfir olanlara gelince: Allah böyle misal vermekle ne murat eder? derler. Allah bu misal ile birçoğunu saptırır, birçoğuna da hidayet eder. Allah bu misal ile ancak fasıkları saptırır.” (Bakara, 26) Kur’ân olsun veya başka bir şey olsun, Allah’tan (subhanehu ve teâlâ) gelen her şey -ki buna Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadisleri de dahildir, zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in peygamberlik makamında söylediği, yaptığı ve onayladığı her bir şey, Necm 3 ve 4. Ayetlerde de belirtildiği üzere Allah (subhanehu ve teâlâ)’dan gelen bir vahiy ile O’ndan (sallallahu aleyhi ve sellem) sadır olmuştur- hakkı gösterdiği için, doğrunun nişanesi, alameti olduğu için birer ayettir. Zira ayet; alamet, nişane, işaret anlamlarına gelmektedir. Binâenaleyh bu ayetinde Rabbimiz (subhanehu ve teâlâ), hakkı beyan etmek için verdiği bu misalle, yani ayeti vesilesiyle birçok kimseye hidayet ettiğini, ama aynı zamanda birçok kimseyi de saptırdığını ifade etmektedir. Nitekim İslam tarihinde baş göstermiş Ehl-i Sünnet muhalifleri olan Hariciler, Mu’tezile, Mürcie, Kaderiyye, Cehmiyye ve benzeri sapık fırkalar, kendilerini İslam’a nispet etmelerinin çok doğal bir sonucu olarak batıl görüşlerini Kur’ân’dan ve Sünnet'ten öne sürdükleri delillerle meşrulaştırmışlardır. O halde ortaya çıkmaktadır ki, Kur’ân ve Sünnet’in bizlere hidayet rehberi olması için, bunları okurken veya dinlerken bir takım ilkelere/kurallara riayet etmememiz gerekmektedir. Kur’ân ve Sünnet’in işaret ettiği şu kurallar gözetilerek bu iki kaynağa yönelinir ise, işte o zaman bunlar bi iznillâh hidayet kaynağı olur ve kimin hak üzerinde kimin de sapıklık içinde olduğu ayırt edilebilir; 1. Kural: Samimi ve temiz bir kalple, hakkı bulma niyetiyle, doğruyu bulma arzusuyla, kalbi ve zihni tam olarak hakka açarak Kur’an ve Sünneti okumak veya dinlemek: Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِي الْبِلَادِ هَلْ مِنْ مَحِيصٍ. إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَنْ كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ “Biz bunlardan önce kendilerinden daha çetin güce sahip olan nice nesiller helak ettik. Yeri delik deşik etmişlerdi. Kaçıp sığınacak yer buldular mı? Muhakkak ki bunda (yani Allah’ın birliğini ve kudretini gösteren bu ayetinde) kalbi olan veya kendisi şahit olarak dikkatle kulak veren kimse için elbette öğüt vardır.” (Kâf, 36-37) Görüldüğü üzere bu ayette Allah (subhanehu ve teâlâ), geçmiş kavimler hakkındaki bir ayetinden bahsetmekte ve bu ayetinde birtakım öğütler olduğunu, hakkı hakikati gösteren şeyler bulunduğunu, ancak bunun; “kalbi olan veya kendisi şahit olarak dikkatle kulak veren kimse için” yani diri ve düşünen bir kalbi, hakkı bulma noktasında samimi bir kalbi olan, dikkatle bu ayete kulak asan kimse için geçerli olduğunu vurgulamaktadır. Az evvel zikrettiğimiz Bakara 26. ayetin en son cümlesini teşkil eden; “Allah bu misal/ayet ile ancak fâsıkları saptırır” ifadesi de bu kurala işaret etmektedir. Zira fâsık, Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) isteğini yerine getirmeyen, onun emrine âsî olan kimse demektir. Bir kimsenin Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) emrine âsî olması ise hiç şüphesiz kalbinin arızalı/hasta olmasından ileri gelmektedir. Yani ayette geçen ‘fâsıklar’ kelimesi kalbi arızalı olanları anlatan bir kelimedir. Şimdi sormak gerekiyor; Tabiri caizse aklını falanca kişilere veya filanca cemaate kiralamış olan, Ehl-i Sünnet çizgisini takip ettiğini söyleyen kimselerin veya cemaatlerin hakkında farklı düşüncelere sahip olduğu ve birbirlerini sapıklıkla itham ettiği bir konuda “bunun Kur’ân ve sahih Sünnet'ten delili nedir” diye sorgulamadan “ne demiş(ler)se doğrudur” mantığına sahip, mutaassıp olan birinin, hakkı bulma noktasında samimi, kalbini hakka tam olarak açmış biri olduğunu söyleyebilir miyiz? Elbette ki hayır. Benimsediği görüşün batıl olduğunu görecek şekilde izahta bulunularak kendisine ayet ve hadisler okunup da; “ama falanca(lar) böyle düşünmüyorlar, halbuki bu kimseler Ehl-i Sünnet olduğunu söyleyen, ilim sahibi, mürekkep yalamış, medrese bitirmiş insanlar! Şimdi bunlar yanlış mı düşünüyorlar!” zihniyetine sahip olan biri, -kendisini Ehl-i Sünnete nisbet eden hangi kişi veya cemaat tarafından gelirse gelsin- “hakk”a açık olmayıp kendisinde taassup hastalığı bulunan biridir. Birilerinin İslamî ilimleri okumuş olmasının, hakkın o kimselerde olduğunu göstermediği gayet açıktır. Zira İslâmî ilimleri okumuş oldukları söylenen kimseleri şu veya bu görüşlerinden dolayı sapık olarak niteleyen kendileri gibi, hatta kendilerinden daha da ilim sahibi olan ve Ehl-i Sünnet’e mensub olduğunu söyleyen insanlar da bulunmaktadır. Eğer mesele “Ehl-i Sünnet’e mensub bir âlim” ise, karşıt görüşteki biri de kendi Ehl-i Sünnete mensub olan âlimlerini ileri sürecek ve böylece mesele çıkmaza girecektir. Evet, Ehl-i Sünnet hiç şüphesiz hak üzere olan tek taifedir v Ehl-i Sünnet’e gerçek anlamda mensub olan ilim sahibi birinin, Ehl-i Sünnet’in esaslarını baz almak kaydıyla bir mesele hakkında vardığı sonuç hatalı dahi olsa, böyle bir kimse asla sapıklıkla, fıskla ve bidatçılıkla vasıflandırılmayıp bir hadiste ifade edildiği üzere ictihadından ötürü ona bir ecir verilmektedir, ancak lafla Ehl-i Sünnet’e mensup olunmaz. Dolayısıyla hakkın ölçüsü, -bu kuralla birlikte birazdan zikredilecek olan kurallar çerçevesinde- Kur’ân ve sahih (uydurma ve zayıf olmayan) Sünnet'ten başkası değildir. İşte dinleri hususunda bunu ölçü edinenler, hiç şüphesiz hakiki Ehl-i Sünnet mensubu olanların ta kendileridir. Şu söz ne kadar da doğrudur: إنما يعرف الرجال بالحق ولا يعرف الحق بالرجال: “Adamlar (âlimler) ancak hak ile bilinir (doğrulanır veya hatalı kabul edilir), hak, adamlar ile bilinmez”. Kur’ân ve Sünnet’te ilmin ve âlimin övüldüğü bilinen bir husustur. Ancak âlimleri öven Kur’ân ve Sünnet, aynı zamanda kimi âlimleri de yermiş, insanları bu kimselerden sakındırmıştır. Çok önemli bir konu olması hasebiyle bunun biraz üzerinde duralım; Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ. وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ذَلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ “Onlara (yahudilere), kendisine âyetlerimizden verdiğimiz, (yani peygambere indirdiğimiz ayetleri bilen), fakat onlardan sıyrılıp çıkan (gereğini yapmayan), o yüzden şeytanın da peşine taktığı ve sonunda azgınlardan olan kimsenin haberini anlat. Dileseydik elbette onu bu âyetler sayesinde yükseltirdik. (Yani asıl olan, bu bilgisi sebebiyle iyiler konumuna yükseltilmesidir). Fakat o, dünyaya yöneldi ve hevasının peşine düştü. Onun durumu tıpkı köpeğin durumuna benzer. Üstüne varsan da dilini çıkarıp solur, bıraksan da dilini sarkıtıp solur (yani her iki durumda da solur; öğüt versen dünyayı ahirete tercih ettiğinden öğüdü kabul etmez, bıraksan zaten dünyaya hırslıdır). İşte ayetlerimizi yalanlayan kavmin durumu böyledir. Kıssayı anlat, belki düşünürler.” (A’râf, 175-176) Bu ayetlerde söz konusu edilen şahsın kim olduğu noktasında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Kim olduğu bizi çok ilgilendirmemelidir. Bizi ilgilendiren, bu ayetlerde bu kimsenin öne çıkarılan özellikleridir. Hangi âlimde bu özellikler varsa, o kimse de bu ayetlerle muhataptır. Bu ayetleri daha iyi anlamak adına birçok tefsir kitabında zikredilen Tâbiîn’in zâhidlerinden/âbidlerinden olan Mâlik bin Dînâr’ın (rahimehullah) bu ayetler hakkındaki şu söylediklerini aktaralım: “Bu adam, İsrailoğulları âlimlerindendi. Duası makbul bir kimseydi. (Bu yüzden insanlar) musibet anlarında ona müracaat ederlerdi. Allah'ın (subhanehu ve teâlâ) Pey­gamberi Musa (aleyhisselam) onu, kendisini Allah'a (subhanehu ve teâlâ) davet etmek üzere Medyen kralına gönderdi. Medyen kralı ona mal verdi. Bunun üzerine o da Musa (aleyhisselam)'ın di­nini bırakarak kralın dinine tabi oldu.” İbn Mes’ûd’un’da (radiyallahu anhu) şöyle dediği rivayet edilmiştir: “O İsrailoğullarından bir adamdı. Musa (aleyhisselam) onu, kendisini Allah’a (subhanehu ve teâlâ) davet etsin diye Medyen kralına gönderdi. Kral da ona, Musa’nın (aleyhisselam) dinini terk etmesi ve kendisine dini hakkında tabi olması şartıyla mal teklif etti. O da bunu yaptı ve bu sebeple insanları saptırdı.” Kısacası bu kimse de âlim biriydi, ancak kendisine verilen ilimle Allah’a (subhanehu ve teâlâ) yaklaşması, ilminin gereğiyle amel etmesi gerekirken, ilmini dünyalığa, nefsinin isteklerine kullanan biri olduğu için Kur’ân’ın ve Sünnet’in övdüğü, değer verdiği ve insanların da değer vermesini istediği âlimlerden değildi. Tam aksine yerdiği, sakındırdığı bir âlimdi. Ama âlimdi! Bir hadislerinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: إن أخوف ما أخاف على أمتي الأئمة المضلون “Ümmetim hakkında en çok korktuğum şey saptırıcı imamlardır.” (Ahmed, Taberânî, İbn Asâkir. Ünlü muhaddislerden Şuayb el-Arnaût ve el-Elbânî bu hadise sahih demişlerdir.) İmam, önder, lider, hoca, ama saptırıcı! Bir başka ayetinde Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ “Muhakkak ki indirdiğimiz apaçık ayetlerimizi ve hidayeti insanlara kitapta açık bir şekilde beyan ettikten sonra gizleyenler var ya, işte onlara hem Allah lanet eder hem de lanet edenler lanet eder.“ (Bakara, 159) Bu ayette ise Rabbimiz (subhanehu ve teâlâ), doğruyu bilip de muhatap olduğu insanlara dünyevî ve nefsânî şu ya da bu sebepten ötürü doğruyu anlatmayan, insanların batıl üzerinde olmalarına göz yuman bir âlim tipinden bahsediyor. Bütün bu söylenilenlerden anlaşılıyor ki iki sınıf âlim vardır: 1) Bildiklerinin gereğiyle amel eden, ilmini dünyalık karşılığında kullanmayan, haktan taviz vermeyen, hakkı gizlemeyen, -5. kuralda da değinileceği gibi- Kur’ân’ı ve Sünnet’i, Allah ve Rasûlü’nün övgüsüne mazhar olmuş Sahabe-i Kirâm’ın ve onlara güzellikle tabi olan değerli şahsiyetlerin anlayışına göre anlayıp buna göre insanları yönlendiren, insanlara fetva veren Rabbânî Âlim’lerdir. 2) -Kendisini haksızca Ehl-i Sünnet’e nisbet eden kimseler de olsa- herhangi bir dünyalık karşılığında ilmini satan, ilmini dünyalık için kullanan, hakkı gizleyen, Kur’ân ve Sünneti sahabenin ve onlara güzellikle tabi olanların fehminden uzak olarak anlayıp buna göre insanlara fetva veren saptırıcı âlimlerdir. Bu söylediklerimize ek olarak; birçok kimsenin “dünyanın en büyük âlimi!” olarak vasıfladığı, kendisini Ehl-i Sünnete nispet eden ve Esed rejiminin kullanıp sonradan da, “muhalifler camide âlim öldürüyor!” denilsin diye öldürdüğü Ramazan el-Bûti adındaki Suriyeli bir âlimin! Esed ailesine beyatlı olmasının, zalim Beşşar Esed’in ordusunun sahabe ordusu gibi olduğunu söyleyip Esed’e karşı savaşan kimseleri isyankarcı olarak nitelemesinin ve onun gibi daha başka ilim! sahibi kimsenin Beşşar Esed’in tarafında olmasının Esed rejimini hiçbir şekilde meşrulaştırmaması da, “Ehl-i Sünnete mensub bir âlim” olarak bilinen birine, “din hususunda batıl, sapık bir düşünceyi benimsemez, böyle bir düşünceye insanları çağırmaz, vardır elbet bir bildiği!” gözüyle bakmanın tutarlı bir yönü olmadığını gösteren güzel bir örnektir. Aynı şekilde Akp hükümeti ve cemaat diye anılan fırkanın arasındaki sürtüşme gündem de yok iken, Ehl-i Sünnet’e müntesip Fetullah Gülen’e muhabbet besleyen, “Ehl-i Sünnete mensub bir âlim” hakkında “elbet vardır bir bildiği” düşüncesine sahip olunmasının bir sonucu olarak söylediği ve yaptığı şeylerde kendisine itibar edip Kur’ân ve sahih Sünnet çerçevesinde söyledikleri ve yaptıkları eylemler sebebiyle eleştirildiği zaman kendisine laf söyletmeyen birçoğunun şimdi Fetullah Gülen’e ateş püskürmesi de, bu düşüncenin kendi içinde ne kadar çelişkili olduğunu ortaya koyan başka bir örnektir. Aynı şekilde yanlış bir düşüncede olduğu kendisine Kur’ân ve Sünnet naslarıyla izah edilip de buna karşın, “şimdi bu kadar insan yanlış düşünüyor da siz mi doğruyu söylüyorsunuz” şeklinde sözler sarfetmek de, Kur’ân ve Sünnet’in bizlere doğruyu gösteren rehberler olabilmesi için ilk olarak zikrettiğimiz Kur’ân ve Sünnet kaynaklı bu kuralı ihlal etmek anlamındadır. Bu ve benzeri sözler, hakkın her zaman çoğunluğun yanında olduğu inancından neşet etmektedir. Halbuki hak her zaman çoğunluğun yanında değildir. Nitekim Allah (subhanehu ve teâlâ) bazı ayetlerde çoğunluğu yererek, bazı ayetlerde de peygamber ve ona tabi olanların azlığını belirterek bu hakikate vurgu yapmıştır. Bu ayetlerden birinde şöyle buyrulmaktadır: وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ “Şayet yeryüzünde olan kimselerin çoğuna tabi olursan seni Allah’ın yolundan saptırırlar. Onlar ancak zanna uyarlar, sadece tahminde bulunurlar.” (En’âm, 106) Sahabenin önde gelenlerinden Abdullah b. Mes’ûd (radiyallahu anhu) şöyle demiştir: الجماعة ما وافق الحق وإن كنت وحدك “Cemaat (hak taife), tek bile olsan hakka uygun olandır.” Salih selefimizin âbidlerinden Fudayl b. İyâd (rahimehullah)’da şöyle söylemiştir: لا تستوحش من الحق لقلة السالكين، ولا تغتر بالباطل لكثرة الهالكين “Uyanların azlığı nedeniyle haktan uzak kalma. Helak olmuş/sapıtmış insanların çokluğu nedeniyle de batıla aldanma.” 2. Kural: Kur’ân ve Sünnet’i heva hevese, akla mantığa göre, bir takım dünyevi çıkarlara zıtlık teşkil etmeyecek şekilde anlamamak: Yani işin en başında heva heves, akıl mantık veya dünyevi menfaatler kaynaklı bir hüküm belirleyip de o hükmü Kur’ân ve Sünnetle delillendirmemek, başka bir ifadeyle Kur’ân’ı ve Sünneti bunlara uydurmayıp tam aksine bunları Kur’ân ve Sünnete tabi kıldırmak. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ “Ey iman edenler! Allah’ın ve Rasûlü’nün önüne hiçbir şeyi geçirmeyin ve Allah’tan korkun. Şüphesiz ki Allah her şeyi işten ve her şeyi bilendir.” (Hucurât, 1) Açıkça anlaşılmaktadır ki ayette, Allah ve Rasûlü’nün sözlerinin en ön planda tutulması, hiçbir şeyin (aklın, hevanın, örf ve adetlerin, dünyevi çıkarların vs.) onların sözünün önüne geçirilmemesi gerektiği emredilmektedir. Buna göre Kur’ân ve Sünnet’in elimizden tutup bizi doğruya götürmesini istiyorsak, bunlardan okuduğumuz veya dinlediğimiz vahye karşı tutumumuz, “ama şöyle ama böyle” diye bahaneler ileri sürerek işi yokuşa sürmek olmamalı, hiç beklemeden, “işittik ve itaat ettik” olmalıdır. Bu kuralı ihlal etmek de tıpkı birinci kural gibi hiç şüphesiz kalbin hasta olmasından kaynaklanmaktadır. 3.Kural: Herhangi bir konuyla alakalı Kur’ân ve Sünnet naslarını bir bütün olarak ele almak, tabiri caizse bir veya bir kaçını cımbızlayıp ta diğer delilleri göz ardı etmemek: Kur’ân ve Sünnet naslarıyla olan muamelede bu kuralı gözetmemenin ancak hasta kalpli olan kimselerden sadır olabilecek bir durum olduğu izahtan varestedir. 4.Kural: Müteşabih olan ayet ve hadisleri muhkem olan ayet ve hadisler ışığında anlamak: Bu kuralı Allah (subhanehu ve teâlâ) Âl-i İmrân suresinin 7. ayetinde şöyle belirtmiştir: هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ “Sana kitab’ı (Kur’an’ı) indiren odur. Onun (Kur’an’ın) bazı ayetleri muhkemdir ki, bunlar kitabın anasıdır/esasıdır. Diğer bir kısmı da müteşabihtir. Kalplerinde eğrilik bulunanlar, (insanları hak’tan saptırarak) fitneyi istedikleri ve onu (hevalarına uygun olarak) tevil/tefsir etmek için ondan müteşabih ayetlere tabi olurlar/bunun peşine düşerler…” Bu ayette, Kur’ân ve ona tabi olarak Sünnet’in, biri muhkem diğeri müteşabih olmak üzere iki kısım olduğu belirtilmiştir. Müfessirlerin ifade ettiğine göre müteşabih; manası açık olmayan, birden çok anlama çekilmeye müsait, ucu açık olan anlamında olup, muhkem ise; manası gayet açık olup, başka bir manaya ihtimali olmayan, anlamak için başkaca araçlara ihtiyaç duymayan, kendi kendine yeten anlamına gelir. İşte Allah (subhanehu ve teâlâ) bu ayetinde, müteşabih nasları muhkem naslar çerçevesinde anlamak yerine, muhkem nasları göz ardı ederek müteşabih naslara yönelen ve bu naslardan hevasına uygun anlamlar çıkartan kimseleri yermekte ve onları, kalplerinde eğrilik bulunan kimseler olarak nitelemektedir. Yani bu kuralı gözetmemek de kalp arızalığının bir sonucudur. Âişe (radiyallahu anhu), Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in Âli İmran Süresi 7. ayeti okuduktan sonra şöyle dediğini aktarmıştır: فَإِذَا رَأَيْتُمُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ فَأُولَئِكَ الَّذِينَ سَمَّى اللَّهُ فَاحْذَرُوهُمْ “Kur’ân’dan müteşabih ayetlere tabi olanları/bunun peşine düşenleri gördüğünüz zaman işte bunlar Allah’ın (subhanehu ve teâlâ), “onlardan sakının” diye isimlendirdiği (nitelendirdiği) kimselerdir.” (Buhârî, Müslim, Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn Mâceh, Ahmed) 5.Kural: Kur’ân ve Sünnet’i salih selefimizin (radıyallahu anhum) anlayışıyla anlamak: Seleften kastedilen ilk üç nesil müslümanlarıdır. Bunlar, başta sahabe olmak üzere tâbiin ve tebe-i tabiîn’dir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) sahih bir hadisinde, özellikle bu üç neslin hayırlı olduğunu belirterek bu nesillerde yaşayan değerli şahsiyetlerin örnek alınması, dini her türlü konuda onlara tabi olunması gerektiğini vurgulamıştır: خير القرون قرني ثم الذين يلونهم ثم الذين يلونهم “Asırların en hayırlısı benim asrım(da yaşayanlar)dır. Sonra onlardan sonra gelenler, sonra da onlardan sonra gelenlerdir.” (Buhârî-Müslim) Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: وَمَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِيرًا “Kendisi için doğru yol belli olduktan sonra kim Rasûl’e karşı çıkar ve mü’minlerin yolundan başkasına tabi olursa, onu tabi olduğu/itaat ettiği şeye dost kılar (bu yol üzere bırakır) ve cehenneme atarız.” (Nisa, 115) وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ “(İslâm dinine girme hususunda) öne geçen ilk muhacirler ve ensar ile onlara güzellikle tabi olanlar var ya, işte Allah onlardan razı olmuştur, onlar da Allah'tan razı olmuşlardır. Allah onlara, içinde ebedi kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu büyük kurtuluştur.” (Tevbe, 100) Dolayısıyla eğer ki Allah ve Rasûlü tarafından tescillenmiş hayır selefin yanında ise, o halde selefin herhangi bir konuda icmâ ettiği (üzerinde görüş birliğine vardığı) hüküm kesinlikle doğru olup o hükmün hatalı olma ihtimali yoktur. Aynı şekilde şayet hayır selefin yanındaysa, o halde selefin, ihtilaf ettikleri bir mevzuda ileri sürdükleri görüşlerinin dışına çıkılmamalıdır. Yani benimsediğimiz görüşün selefin ileriye sürdüğü görüşler arasından bir görüş olması gerekir. Bu kuralı ihlal eden hadis inkarcılarına dikkat! Kur’ân ve Sünnet kaynaklı olduğu apaçık olan buraya kadar saydığımız kurallardan bir veya bir kaçını her kim ihlal ederek Kur’ân’a ve Sünnete yönelirse, bu iki kaynak ona hak olanı gösteren rehberler olmayacak, bilakis sapıklığının kökleşmesine sebep olacaktır. İşte günümüzde var olan cemaatlerin çeşitli görüşlere sahip olup birbirlerini sapıklıkla itham etmesi ve bir tane olan hakkın dışında dine nisbet edilen batıl düşüncelerin var olması hiç şüphesiz bu kurallara uyulup uyulmamasından ileri gelmektedir. Bu kuralların gözetilmemesi sonucu meydana gelen birçok tahrif örneğinden biri, Bakara 256. ayetin baş tarafında geçen “dinde zorlama yoktur” ifadesinden hareketle, egemenliğin, kanunlar belirleme, hayat programı çizme hakkının kayıtsız şartsız -hâşâ- Allah’a (subhanehu ve teâlâ) değil de millete, insan özgürlüğüne ait olduğu esasına dayanan bir şirk sistemi demokrasinin İslam’a aykırı olmadığını söylemektir. Bu batıl düşünceyi benimseyen kimseler genel anlamda şöyle derler: “Bu ayete göre örneğin bir Müslüman dinini değiştirmekte hürdür, din değiştirmesine karışılamaz, bundan dolayı cezalandırılamaz. Yine bir Müslüman içki içse, faiz yese, zina etse, haram müzikler dinlese, namaz kılmasa, oruç tutmasa, zekat vermese, bir kadın, örtmesi gerekli olan yerlerini açarak yabancı erkeklere gözükse… bu eylemleri yapmamaya zorlanamaz, bunlardan birini yaptı diye cezalandırılamaz. Yine bu ayete göre cihad, ancak savunma amaçlı yapılır. Gayri müslimler Müslümanlara saldırmadığı müddetçe, onların hakim olduğu yerleri ele geçirip oralara İslam şeriatını hakim kılmak amacıyla onlara karşı cihad ilan edilemez, aksi halde bu dinde zorlama olur, İslam hoşgörü dinidir!” Bu ayetin doğru anlamının ne olduğuna geçmeden evvel konuyla doğrudan ilişkili birkaç ayet ve hadis zikredip kısaca üzerlerinde duralım: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: من بدل دينه فاقتلوه “Her kim dinini değiştirirse onu öldürün.” (Buhârî, Ebû Dâvud, Tirmizî, Nesâî, İbn Mâce, Ahmed ve başka kaynaklar) عَنْ عِكْرِمَةَ أَنَّ عَلِيًّا حَرَّقَ قَوْمًا ارْتَدُّوا عَنِ الإِسْلاَمِ فَبَلَغَ ذَلِكَ ابْنَ عَبَّاسٍ فَقَالَ لَوْ كُنْتُ أَنَا لَقَتَلْتُهُمْ لِقَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- " مَنْ بَدَّلَ دِينَهُ فَاقْتُلُوهُ ". وَلَمْ أَكُنْ لأُحَرِّقَهُمْ لِقَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- " لاَ تُعَذِّبُوا بِعَذَابِ اللَّهِ ". فَبَلَغَ ذَلِكَ عَلِيًّا فَقَالَ صَدَقَ ابْنُ عَبَّاسٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ حَسَنٌ İkrime (radiyallahu anhu) şöyle anlatır: “Ali (radiyallahu anhu) dinden dönmüş bir topluluğu yaktı. Bu durum İbn Abbas’a (radiyallahu anhu) ulaştı ve dedi ki: “Şayet ben olsaydım onları öldürürdüm. Zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Her kim dinini değiştirirse onu öldürün.” Onları yakmazdım. Çünkü Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Allah’ın azabıyla (ateşle) azap etmeyin.” İbn Abbas’ın (radiyallahu anhu) bu dedikleri Ali (radiyallahu anhu) ’ya ulaşınca: “İbn Abbas doğru söylemiştir.” dedi." (Tirmizî. Ebû Îsâ -yani Tirmizî-: “Bu, sahih hasen bir hadistir” demiştir). Bu hadisler açıkça gösteriyor ki, dinden çıkanın cezası, tevbe etmediği takdirde ölümdür. İbn Kudâme (rahimehullah) “el-Muğnî (9/16)” adlı meşhur eserinde dinden çıkan kimseyi öldürmenin vacip olduğunda âlimlerin görüş birliği içinde olduğunu nakletmiştir… Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurmuştur: وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ “Fitne (şirk,küfür, fısk, fucur) kalmayıp, din tamamıyla Allah'ın oluncaya kadar onlarla savaşın.” (Enfal, 39) قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ “Kendilerine kitap verilenlerden Allah’a ve ahiret gününe iman etmeyen, Allah ve Rasûlü’nün haram kıldığını haram saymayan ve hak dini kendine din edinmeyen kimselerle, küçülerek elleriyle cizye verinceye kadar savaşın.” (Tevbe, 29) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: بعثت بين يدي الساعة بالسيف حتى يعبد الله تعالى وحده لا شريك له، وجعل رزقي تحت ظل رمحي “Bir ve ortağı olmayan Allah’a ibadet edilinceye kadar kıyamet gelmezden önce kılıçla gönderildim. Rızkım, mızrağımın gölgesi altında kılınmıştır...” (Ahmed, Ebû Ya’lâ, Taberânî. Kimi muhaddisler bu rivayetin zayıf, kimi sahih, kimi de -sahih ve zayıf arasında bir derecede bulunan- hasen olduğunu belirtmişlerdir). أمرت أن أقاتل الناس حتى يقولوا لا إله إلا الله فمن قال لا إله إلا الله عصم مني ماله ونفسه إلا بحقه وحسابه على الله “Ben, insanlar Lâ ilâhe illallâh deyinceye (başka bir rivayette: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehadet edinceye) kadar onlarla savaşmakla emrolundum. Her kim Lâ ilâhe illallâh derse benden canını ve malını korumuş olur. Ancak İslam’ın hakkı hariç. Hesapları ise Allah’adır.” (Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî, İbn Maceh, Ahmed ve başka kaynaklar. Suyûtî’nin de (rahimehullah) dediği gibi hadis mütevatir derecesindedir). Bu deliller açıkça göstermektedir ki, cihad sadece savunma cihadından ibaret değildir. Şayet böyle olsaydı, cihadın gayesini vurgulayan bu ve buna benzer daha birçok delil de; “size yönelik saldırıları def edene kadar veya onlardan öcünüzü alıncaya kadar onlarla…” şeklinde ifadeler geçerdi. Dolayısıyla her nerede Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) kanunlarına aykırı kanunlar hakim ise, orada egemenlik/otorite tamamıyla Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) oluncaya kadar oraya cihad ilan etmek, buna güç yetirilemiyor ise cihad için hazırlık yapmak (Bkz: Enfal 60) Müslümanlara farzdır. Nitekim Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den sonra sahabelerin ve onlardan sonra onların izini takip etmiş müslümanların birçok yeri fethetmelerinin nedeni, İslam şeriatını oralara hakim kılmak nedeninden başka ne ile izah edilebilir? Malumdur ki, emri bi’l ma’rûf ve nehyi ani’l münker, Allah’ın farzlarından bir farzdır. Nebî (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadisinde herhangi bir münkeri işleyen kimsenin bu münkerden nasıl alıkonacağını şöyle bildirmiştir: من رأى منكم منكرا فليغيره بيده فإن لم يستطع فبلسانه فإن لم يستطع فبقلبه وذلك أضعف الإيمان “Kim bir münker görürse onu eliyle değiştirsin. Buna güç yetiremiyorsa diliyle değiştirsin. Buna da güç yetiremiyorsa kalbiyle buğzetsin. Bu, imanın en zayıf noktasıdır.” (Müslim) Bilindiği üzere bütün haramlar ve farzların terki münker kavramına dahildir. Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) isteğine muhalefeti el ile değiştirmek görevi hiç şüphesiz en başta İslam devleti yetkililerine ve görevlilerine aittir. İslam’ın hakim olduğu, Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) isteklerinin tatbik edildiği bir yerde bir müslümanın göz göre göre herhangi bir haramı işlemesine ya da herhangi bir farzı terk etmesine müsaade edilmez. Emri bi’l maruf ve nehyi ani’l münker emri gereği suçüstü görülen bir Müslüman bundan alıkonur. Şayet münkeri işlemiş ise, o halde bu kimse devlet yetkilisi tarafından eğer cezası dinde belli olan bir ceza ise bu cezayla (örneğin tevbe etmediği takdirde İslam’dan çıkan kimseyi öldürmekle, veya hırsızın elini kesmekle (Maide, 38)), ya da belirlenmiş bir ceza yoksa yetkilinin uygun gördüğü bir ceza ile (ta’zîr) cezalandırılır… İslam’a göre, mürtedin tevbe etmediği takdirde öldürülmesi gerektiğini, sadece savunma cihadının olmadığını ve emri bi’l maruf ve nehyi ani’l münker emri gereği müslümana herhangi bir münker işleyeme hürriyeti tanınmadığını muhkem delillerle bildikten sonra, müteşabih/ucu açık ayetlerden sayılabilecek “dinde zorlama yoktur” ayetinin doğru anlamına geçecek olursak; içinde bulunduğumuz asırdan önce yaşamış muteber âlimlerden hiçbir kimse, bu ayetten bir müslüman’a kişisel hak ve özgürlüklerin tanınması gerektiği hükmünü çıkarmamıştır. İbn Hazm (rahimehullah) şöyle demiştir: وأما قول الله -تعالى-: "لا إكراه في الدين"، فلم يختلف أحد من الأمة كلها في أن هذه الآية ليست على ظاهرها؛ لأن الأمة مجمعة على إكراه المرتد عن دينه “Allah’ın (subhanehu ve teâlâ); “dinde zorlama yoktur” sözüne gelince, ümmetin bütününden hiçbir kimse ayetin zahiri üzere alınmayacağı noktasında ihtilaf etmemişlerdir. Zira ümmet, dininden dönenin/mürtedin İslam’a dönmeye zorlanacağı konusunda icmâ etmişlerdir.” Dolayısıyla ayet, -müfessirlerin de görüş birliğiyle- hiç İslam’a girmemiş aslî kâfirler hakkındadır. Şöyle ki, kimi âlimlere göre bütün aslî kâfirler, kimilerine göre ise Yahudi, Hristiyan ve Mecusiler, kimilerine göre de Arap olmayan bütün kâfirler ve Arapların sadece Yahudi ve Hristiyan olanları ilk olarak İslam’a çağrılırlar. İslam’ı kabul etmezlerse bu durumda cizye (onlardan senede bir defa alınan şahsi bir vergi) vermeleri şartıyla İslam beldesinde eman/güven altında yaşayabilir, alenî olmamak şartıyla mensubu oldukları dinlerinin gereklerini rahatlıkla yerine getirebilir ve dinlerinde helal olan işleri yapabilirler. Ancak cizye de vermedikleri takdirde o halde güvende olamazlar. (Bkz: Tevbe, 29) Sonuç itibariyle; eğer ki bizler dünya hayatından sonraki kabir ve ahiret hayatımızın mutlu ve mesut olmasını istiyor ve sahip olduğumuz batıl, sapık, bidat bir inanç sebebiyle azaba çarptırılmak istemiyorsak, o halde her kafadan bir sesin çıktığı, her ağzı olanın konuştuğu şöyle bir atmosferde, kafamızdaki bütün taassupları atarak, “falanca demişse o doğrudur” düşüncesini zihnimizden silerek, hakkın, azınlıkta olan bir topluluğun yanında da olabileceğine inanarak, hiçbir dünyevi çıkarımızı, heva hevesimizi, aklımızı ve mantığımızı Allah (subhanehu ve teâlâ) ve Rasûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) dediklerinin önüne geçirmemeyi kendimize ilke edinerek ve hak yolu bulmaya niyet edip, kalbimizi hakka tam olarak açıp samimi bir kalp ile Allah’tan (subhanehu ve teâlâ) yardım isteyerek, dünyevî işlerimize vakit ayırdığımız gibi bu işlerimizden çok daha önemli olan Allah’ın (subhanehu ve teâlâ) dini için de kendimize vakit ayırarak, hak ile batılı ayırt eden ve Allah’ın (subhanehu ve teâlâ); “Onlar Kur’ân’ı düşünmüyorlar mı” (Muhammed, 24) “Andolsun biz Kur'ân'ı öğüt alınsın diye kolaylaştırdık. (Ondan) öğüt alan yok mu?” (Kamer, 17) diye kendisinden bahsettiği Kur’ân ayetlerini anlayarak ve tefekkür ederek okumalı, kendisini Ehl-i Sünnet’e nisbet edenler arasında doğruyu soruşturmalı ve doğruyu soruştururken de ayet veya hadis ileri sürmeyerek tamamen aklı ve mantığıyla, dünyevî maslahatları öne çıkartarak konuşan kimselerin dediklerine baştan hiç iltifat etmeyip, farklı görüşlere sahip kişiler tarafından bizlere okunan ayet ve hadisleri de müteşabihlerini muhkemleri ışığında anlayarak samimi bir kalple dinlemeliyiz. Şu ayet bizlerin vazgeçilmez prensibi olsun: الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ “O müminler ki sözü dinler ve en güzeline tabi olurlar. İşte onlar, Allah’ın hidayet ettiği (doğruyu gösterdiği) kimselerdir. İşte onlar olgun akıl sahipleridirler.” (Zümer, 18) Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم Allah’a hamd olsun, salat ve selam onun Rasûlü’ne ashabına ve ailesine olsun. Bundan sonra; Rabbimizin hikmetidir ki mahlukatı değişmeye müsait olan farklı sıfatlarla yaratmıştır. Kimilerini fakir, kimilerini zengin, kimilerini zayıf, kimilerini güçlü, kimilerini yumuşak huylu, kimilerini de kaba yaratmıştır. Sonra Allah (azze ve celle) kullarına onlara peygamberler göndermiştir. Böylece onlar güzel bir ahlak üzere hayatlarına devam edecekler, masiyet ve günahlardan kalplerini arındıracaklar, şehvetlerin ve şüphelerin karanlığından imanın ve yakinin aydınlığına çıkaracaklar. Bu Rasûllerin gelmesi ile insanlar için fıtratlarına uygun olan, akıllara yol gösteren ve sınırı aşmayı yasaklayan yasalar indirildi. Bu yasalar kendisin dışında ancak batılın olduğu hakkı, yokluğuyla ancak karanlıkların oluşacağı nuru, kaybolması ile darlığın vuku bulacağı genişliği temsil etti. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “Kim benim zikrimden yüz çevirir ise onun için dar bir hayat vardır ve onu kıyamet günü kör olarak diriltiriz. Oda; Rabbim beni neden kör olarak dirilttin zira ben dünyada iken görüyordum. Allah; İşte böyle, bizim ayetlerimiz sana geldiğinde sen onları unuttun. Bugünde sen unutulacaksın.” (Taha, 124-126) Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “Andolsun ki Allah, mü'minlere, içlerinde kendilerinden onlara bir peygamber göndermekle lütufta bulunmuştur. (Ki O) Onlara ayetlerini okuyor, onları arındırıyor ve onlara Kitabı ve hikmeti öğretiyor. Ondan önce ise onlar apaçık bir sapıklık içindeydiler” (Ali imran, 164) Kim Allaha iman eder ve organları ile zahiren ve batînen teslimiyet gösterip halini düzeltirse Allah kendisini temizlenmek istediği şeylerden temizler ve kendisine takva mertebesini hediye eder. Muhakkak ki bu büyük bir fazilet ve her namazda istediğimiz müstakim yolda seyir etmektir. Nitekim bu isteklerin en hayırlısı ve hedeflenen gayelerin en yücesidir. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “Bizi doğru yola ilet. Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna. Gazaba uğrayanların ve sapmışlarınkine değil.” (Fatiha, 5-7) Allah (azze ve celle) peygamberinin ve bizim üzerimizdeki bu büyük nimeti hakkında şöyle buyuruyor; “Eğer Allah'ın fazlı ve rahmeti senin üzerinde olmasaydı, onlardan bir grup, seni de saptırmak için tasarı kurmuştu. Oysa onlar, ancak kendi nefislerini saptırırlar ve sana hiç bir şeyle zarar veremezler. Allah, sana Kitabı ve hikmeti indirdi ve sana bilmediklerini öğretti. Allah'ın üzerinizdeki fazlı çok büyüktür.” (Nisa, 113) Başka bir ayette; “Allah'ın size verdiği nimeti ve size öğüt olarak indirdiği Kitab'ı ve hikmeti anın. Allah'tan korkup-sakının ve bilin ki, Allah her şeyi bilendir.” (Bakara, 231) Başka bir ayette; “Ve bilin ki Allah'ın Rasûlü içinizdedir. Eğer o, size birçok işlerde uysaydı, elbette sıkıntıya düşerdiniz. Ancak Allah size imanı sevdirdi, onu kalplerinizde süsleyip-çekici kıldı ve size inkârı, fıskı ve isyanı çirkin gösterdi. İşte onlar, doğru yolu bulmuş (irşad) olanlardır. Allah'tan bir ihsan ve nimet olarak. Allah bilendir hüküm ve hikmet sahibidir.” (Hucurat, 7-8) Mümin teslimiyet gösterdiği için Allah (azze ve celle)’nin ahkamının hikmetlerle dolu bir ahkam olduğu konusunda mutmaindir. Ve bilir ki bu ahkam beraberinde sadece hayır getiren bir lütuftur. Gene Allah (azze ve celle)’nin hikmetinin tecelli ettiği durumlardan bir taneside koyduğu kurallar farklı tabiatlar üzerine yaratılmış olan insanların tabiatlarına ve bulundukları hale uygun olması için o kuralları farklı zaman ve mekanlara taksim etmiştir. Ve her şeyi hak ettiği değerle değerlendirmiştir. Çünkü o insanoğlunun hacetlerini en iyi bilendir. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “O, yarattığını bilmez mi? O, çok lütuf sahibidir ve her şeyden haberdardır.” (Mülk, 14) Ve bizler rahmet yağmurlarının sağanak bir şekilde yağdığı bir aya kavuştuk. Bizler taatlerin yücediği, hasenatların karşılığının kat kat verildiği, duaların kabul edilmesi için göğün kapılarının açıldığı, şeytanların zincire vurulduğu, isyankarların pasifleştiği, yaklaşmasıyla fakirlerin ve miskinlerin yüzlerini güldüren bir aydayız. Bu Ay; Ramazan Ayı... “İnsanlar için hidayet olan ve doğru yolu ve (hak ile batılı birbirinden) ayıran apaçık belgeleri (kapsayan) Kur'an onda indirilmiştir. Öyleyse sizden kim bu aya şahit olursa artık onu tutsun. Kim hasta ya da yolculukta olursa, tutmadığı günler sayısınca diğer günlerde (tutsun). Allah, size kolaylık diler, zorluk dilemez. (Bu kolaylık) sayıyı tamamlamanız ve sizi doğru yola (hidayete) ulaştırmasına karşılık Allah'ı büyük tanımanız içindir. Umulur ki şükredersiniz.” (Bakara, 185) Allah bu ayda müminler için orucu farz kılmıştır. “Ve onlara uzun günleri kolaylaştırıp onlara kendilerinden önce yaşayan Salihlere tabi olmanın şerefini ikram ederek onları bu ayı değerlendirmeye teşvik etmiştir. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; Ey iman edenler, sizden öncekilere yazıldığı gibi, oruç, size de yazıldı (farz kılındı). Umulur ki sakınırsınız.” (Bakara, 183) Bu ayın azameti sebebiyle Peygamber Efendimiz ashabına bu ayın Allah katındaki değerini haber vermiş, onlara bu ayın faziletlerini açıklamış ve bu ayın gecelerini ve gündüzlerini nasıl değerlendirmelerin gerektiği konusunda kendisi onlara örnek olmuştur. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “And olsun, sizin için, Allah'ı ve ahiret gününü umanlar ve Allah'ı çokça zikredenler için Allah'ın Rasûlü'nde güzel bir örnek vardır.” (Ahzap, 21) Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; “İşte Allah'ın hidayet verdikleri bunlardır; öyleyse sen de onların bu hidayetlerine uy.” (En’am, 90) Peygamber efendimizin bizleri bu mübarek ayın değerini bilip değerlendirmemiz için ve bu ayda ihlaslı bir şekilde diğer vakitlerde gösterdiğimiz ehemmiyetin daha fazlasını göstermemiz için bize bu mübarek ayın fazileti hakkında bazı şeylerden bahsetmiştir. Bu Faziletlerden Bazıları; • “Kim Ramazan ayını mümin ve ecrini Allahtan bekleyerek oruçlu geçirirse geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari ve Müslim) • “Kim Ramazan ayında mümin ve ecrini Allahtan bekleyerek kıyam ederse (Gecelerini ibadet ile geçirirse) geçmiş günahları affedilir.” (Buhari ve Müslim) • “Cennette sekiz tane kapı vardır. O kapılardan bir tanesinin ismi rayyan kapısıdır. Bu kapıdan sadece oruçlular girecektir.” (Buhari ve Müslim) • “Ademoğlunun yaptığı her amelin karşılı 10 katı ile yedi yüz katına kadar artar. Ancak oruç böyle değildir. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor; Oruç benim içindir ve onun karşılığını ben vereceğim. Kulum benim için şehvetinden ve yemeğinden vazgeçiyor. Oruçlu için iki tane sevinç vardır. Birincisi; iftar vaktinde İkincisi; benimle karşılaştığı vakit.” (Buhari ve Müslim) • “Şüphesiz ki size mübarek bir ay gelmiştir. Allah bu ayda orucu farz kılmıştır. Bu ayda cennetin kapıları açılır, cehennemin kapıları kapatılır ve şeytanlar zincirlenir. Bu ayda bir gece vardır ki bu gece 1.000 aydan daha hayırlıdır. Kim bu geceden mahrum olursa çok şeyden mahrum olmuştur.” (Ahmet, Nesai, Beyhaki) Bizi Ramazan ayını değerlendirmeye ve bu ayı mağfiret için bir fırsat bilmeye teşvik eden hadisler sayılmayacak kadar çoktur. Ancak hayrı isteyenler için bu zikrettiklerimizi yeterli görüyoruz. Şüphesiz ki bunlar muvaffak kılınanların kazandığı ve mahrum olanların hüsrana uğrayacağı sayılı günlerdir. Ve hiçbirimiz bir daha ki Ramazanda yerin altında mı yoksa üstünde mi olacağımızı bilmiyoruz. İşte bu yüzden Peygamber Efendimiz kendisi bu ayı değerlendirmiş ve ümmetini hayırlara teşvik edip onları bu ayı zayi etmemeleri konusunda uyarmıştır. Bütün Müslümanların bu ay içerisinde cennetin en üst derecelerini önlerine hedef koyup çalışmaları gerekir. Çünkü bu ay nefislerin temizlendiği kalplerin aydınlandığı ve ecirlerin katlarıyla tedvin edildiği aydır. Müslümanların asla bu ayda hevasına uyduktan sonra gevşek davranarak Allah hakkında temennilerde bulunmaması gerekir. Ve bu ayda harekete geçmeyen insanların zamanı geldiğinde şu tablo ile karşı karşıya kalacağını bilmeleri gerekir; “Keşke bende onlar ile beraber olsaydım da büyük bir kazanç elde etseydim.” (Nisa, 73) Ancak bu iş işten geçtikten sonra bu ayı zayi edenlerin pişmanlıkları fayda vermeyecektir. Her müslümanın bu ayda hiçbir hayır amelini küçük görmeyerek kendisine kolaylaştırılan hayır amellerine sarılmalı ve bilmelidir ki bu ayda yapılan küçük ameller büyür, büyük ameller ise yücelir. Bu konuda bizlere şefkatli bir örnek olan Peygamber Efendimizi örnek almalıdır her müslüman. Allah (azze ve celle) şöyle buyurmaktadır; “Andolsun size, içinizden sıkıntıya düşmeniz O'nun gücüne giden, size pek düşkün, mü'minlere şefkatli ve esirgeyici olan bir elçi gelmiştir.” (Tevbe, 128) Bu Mübarek Ayda Peygamber Efendimiz’den Örnek Almamız Gereken Bazı Noktalar; Her Müslüman’ın bu ayda sadakayı arttırmalı ve kuran tilavetine yönelmelidir. İbnu Abbas şöyle buyuruyor; Peygamber Efendimiz insanların en cömert idi. Özellikle de Cebrail Ramazan’da Kur’an’ı kendisine okuduğu zaman daha cömert oluyordu. Cebrail her Ramazan’da ona Kur’an’ı ilka ederdi. Ve o vakit Peygamber Efendimiz rüzgar gibi cömert olurdu. (Buhari ve Müslim) Gene gücü yeten Müslümanların oruçlu olan Müslümanların iftarlarına vesile olmaları ve bu sebeple onların kazandığı sevaba ortak olmaları bu ayda yapılacak faziletli amellerdendir. Zeyd bin Halid El-Cuheni Peygamber efendimizin şöyle söylediğini rivayet eder; “Kim bir oruçluya iftar ettirirse ona da oruçlunun sevabı gibi sevap yazılır ve oruçlunun sevabından bir şey eksilmez.” (Tirmizi hadis hasen sahihtir.) Gene oruç tutan ve geceleri kıyam ile geçiren Müslümanların ihlası elde edebilmeleri için sürekli Allaha yönelmeleri ve bu konuda nefisleri ile mücadele etmeleri gerekmektedir. Çünkü önceki hadislerde zikrettiğimiz gibi oruç ve gece ibadeti Ramazandan önce işlenmiş olan günahların silinmesi için bir sebeptir. Bu ayda oruç tutan Müslümanların gece ibadetlerine yoğunlaşmaları gerekir. Özelliklede son 10 geceyi değerlendirmeleri gerekir. Çünkü son on gecede kadir gecesi gizlenmiştir. Ve o geceden mahrum olan çok şeyden mahrum olmuştur. Müminlerin annesi Aişe (radiyallahu anhu) şöyle anlatıyor; Ramazan’ın son 10 gecesinde Peygamber efendimizi; Allah Rasûlü Ramazanın son 10 gecesini ihya eder ve Ehlini’de uyandırırdı. (Buhari ve Müslim) Bu aya ulaşan Müslümanların gücü yettiği şekilde cihad etmeleri faziletlidir. Bu ister asıl manası olarak savaş ile, ister hazırlık ile, ister mücahitlerin ailelerini hayırla gözetmek ile olabilir. Ve Müslümanın bilmelidir ki İslam tarihinin en büyük iki savaşı Ramazanda gerçekleşmiştir. Birincisi; Bedir savaşı İkincisi; Mekke’nin fethi. Birinci savaş ile Allah iki grubun karşılaşmasını murad etmiş ve müminlere furkanı nasip etmiştir. İkinci savaş ile Allah yeryüzünde ki en hayırlı toprak parçasını müşriklerin necasetinden temizledi. Bu ayda cihad eden mücahitlerin ecirleri gerçekten çok azimdir. Ve eğer mücahitlerin güçlerine tesir etmeyecek ise bunun fazileti çok büyüktür. Akaba ibnu Amir Peygamber Efendimiz’in şöyle söylediğini rivayet ediyor; “Kim Allah yolunda bir gün oruç tutarsa Allah onun yüzünü 100 sene cehennemden uzak tutar.” (Nesai rivayet etmiştir ve Elbani hasen demiştir.) Gene bu ayda Müslümanların duaya çokça yönelmeleri ve icabetin sebeplerine sarılmaları gerekir. Allaha bol bol dua etmeli onun huzurunda günahlarını itiraf edip istiğfar etmelidir. Duada ısrarcı olmalı ve istekleri hep ali olmalıdır. Ve yakinen bilmelidir ki Allah sözünde duranların en hayırlısıdır ve dualara icabet edecektir. Abdullah bin Ömer, Peygamber Efendimiz’in şöyle dediğini rivayet ediyor; “Oruçlu için iftar anında geri çevrilmeyecek bir dua vardır.” (İbnu Mace Tayalusi tahric etmiştir.) Aslında bizler bu gün ne kadarda Allaha dua etmeye muhtacız. İcabet saatlerini değerlendirerek onun önünde zelil ve ısrarcı bir şekilde istemeye ne kadarda ihtiyacımız var. Nitekim ümmetin evlatlarının halini gözü olan herkes görmüştür. Bu konuda Peygamber Efendimizi örnek almalıyız. Ömer bin Hattab, Bedir gününü şöyle anlatıyor; Peygamber Efendimiz bedir günü müşriklere baktı ve sonra ashabına baktı. Müşrikler 1.000 kişi Müslümanlar ise 319 kişilerdi. Sonra Peygamber Efendimiz kıbleye yöneldi ve ellerini kaldırıp şöyle dua etti; “Allahım bana vadini gerçekleştir. Allah’ım bana söz verdiğin şeyi ver. Allah’ım eğer bu İslam topluluğu bugün helak olursa yeryüzünde sana ibadet edilmeyecek.” O böyle dua ederken ellerini o kadar kaldırdı ki sırtındaki elbisesi yere düştü. Sonra Ebu Bekir gelip o elbiseyi onun omuzuna bıraktı ve şöyle söyledi; Ey Allah’ın Rasûlü bu kadar yetmez mi? Vallahi rabbin sana vaad ettiği şeyi gerçekleştirecektir.” (Müslim) Bizler bu ayda miskinlerin, fakirlerin, yaşlıların ve kadınların dualarına sarılalım. Muhakkak ki onların dualarının değeri Allah katında çok büyüktür. Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor; “Zaten Sizler fakirleriniz ve zayıflarınız yüzünden yardım görüp rızıklandırılmıyor musunuz” (Buhari) Bizler bu ayda aynı zamanda boş işlerden, ahlaki rezilliklerden ve kötü sözlerden arınmamız gerekir. Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor; “ Oruçlu olduğunuz zaman kötü söz söylemeyin, insanları kırmayın. Ve eğer ona birisi söverse ona “ Ben oruçluyum” diyin. (Buhari ve Müslim) Ve son olarak duyduğumuz zaman kalplerimizin titrediği, tüylerimizin diken diken olduğu ve sürekli zihnimizde canlı tutmamız gereken bir hadisi hatırlayalım. Ebu Hureyre (radıyallahu anhu) şöyle rivayet ediyor; Peygamber Efendimiz minbere çıktı ve üç defa “Amin” dedi. Ona şöyle söylendi; Ey Allah’ın Rasûlü sen minbere çıktın ve üç defa amin dedin bunun sebebi nedir? Oda şöyle cevap verdi; “Az önce Cebrail geldi ve şöyle dedi; “Ramazanı idrak ettiği halde bağışlanmayıp cennete giremeyenin burnu yerde sürtünsün” Bende amin dedim” buyurdular. Rabbimiz bu ayı bizim için mağfiret, mücahitler için zafer, esirler için kurtuluş ayı kılsın. Bizleri bu ay sebebi ile Cennet’in Rayyan kapısından ağırlasın. -Amin- Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Tercüme: Ebu Mervan El-Halili Şehid Şeyh Ebu Yahya el-Libi

Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Bundan sonra… Allah (celle ve âlâ) Müslümanlara cemaat olmayı ve tefrikaya düşmemeyi emretmiştir. Bu ilahi emrin muhakkak birçok hikmeti vardır. Lakin en önemlilerinden birincisi şüphesiz, ilahi emir ve nehiylerin (şeriatın) ancak Müslümanların vahdeti oranında uygulanır olmasıdır ve ikincisi, Müslümanların gücünün ancak vahdetleri oranında olmasıdır. Eşyayı yaratan Allah (celle ve âlâ)’dır. Onun tabiatını ona yerleştirmiş olan O’dur. Dolayısıyla emirlerini de eşyanın tabiatına uygun vazetmiştir. İnsan toplumsal bir varlıktır. Böyle yaratılmıştır. Bunun için gücü de buradadır. Zaafı da buradadır. Bu bağlamda ilahi emir de faydayı korumak ve zararı def etmek için gelmiştir. Yani cemaati emretmiştir ve tefrikayı nehyetmiştir. Şeytanın ve avanelerinin çok azimli ve çalışkan oldukları da tam bu husustur. Müslümanlar arasındaki vahdeti bozmak onların en büyük çabalarıdır. Çünkü vahdeti bozulmuş Müslümanlar zayıftır ve şeytanlar için yutulacak kolay bir lokmadır. Bunun içindir ki var güçlerini ve tüm imkânlarını ortaya koyuyorlar. Uhud gününde olduğu gibi. Şeytan Uhud günü Müslümanların hezimete uğramaları için bir yol bulmuştu. “İki topluluğun karşılaştığı gün içinizden geri dönenleri, yaptıklarının bir kısmından ötürü şeytan yoldan çıkarmak istemiştir. Bununla beraber Allah onları bağışladı. Gerçekten Allah Gafur'dur, Halim'dir.” (Al-i İmran Sûresi 155) Uhud Savaşı Müslümanların üstünlüğü ile başlamıştı, Allah düşmanları bozguna uğramış ve yüzü geri dönüp kadınlarının yanına kaçmışlardı. Okçular onların bu hâlini görünce, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in korumalarını emrettiği mevzilerini terk ettiler ve “Arkadaşlar! Haydi, ganimete!” demeye başladılar. Emirleri onlara Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in sözünü hatırlatmasına rağmen onu dinlemediler. İşte bu itaatsizlik savaşın seyrini değiştirdi ve zaferi hezimete çevirdi. Zaferin hezimete dönmesine, necis müşriklerin Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’i öldürme fırsatını görmelerine ve İslam ordusunun dağılmasına başlıca sebep Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in ve emirin emrine itaat edilmemesi olmuştur. Bu masiyette şeytan Müslümanlara zarar verebilmek için bir yol buldu ve fırsatı değerlendirdi. İslam ordusunun birliği bozuldu ve Müslümanların birçoğu dağıldı gitti. Başta zafer ile başlayan gün hezimet ile sona ermişti. Bu, şeytan ve avanelerinin eskiden beri izledikleri bir yoldur. Firavun hakkında Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor: إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ “Gerçek şu ki Firavun yeryüzünde büyüklenmiş ve oranın halkını birtakım fırkalara ayırıp bölmüştü. Onlardan bir bölümünü güçten düşürüyor, erkek çocuklarını boğazlayıp kadınlarını diri bırakıyordu. Çünkü o mufsidlerdendi.” (el-Kasas Sûresi 4) Ve Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) kâfirlerin imamı İblis (lanetullahi aleyh)’in bu hususta çok çalışkan olduğunu haber vermiştir: إِنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ يَئِسَ أَنْ يَعْبُدَهُ الْمُصَلُّونَ وَلَكِنْ فِى التَّحْرِيشِ بَيْنَهُمْ “Şeytan namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir lakin aralarını açıp, fitne ve fesad sokarak birbirlerine düşürmekten ümitlidir.”[1] Şu zamanda da Amerika komutası altında savaşan laik haçlı ordusunun İslam ümmetini parça parça böldüğünü, kendi tarafına çekebildiklerini Müslümanlara karşı savaşa gönderdiğini, kendi tarafına çekemediklerinin içinde de -yine mürted uşaklarını kullanarak- ihtilaflar, düşmanlıklar ve anlaşmazlıklar çıkarmaya çalıştığı görülmektedir. İşte bunun için İslam Dini emir tayin edip itaat etmeyi emretmiştir. Bu şekilde çekişmeyi, ihtilafı, bölünmeyi ve gücün dağılıp kaybolmasını engellemiştir. Emir tayin edip emiri dinlemek ve ona itaat etmek İslam cemaatinin oluşması için en önemli sebeplerden kılınmıştır. Zira tefrika insanların kendi görüşlerine, isteklerine ve hevalarına göre hareket etmelerinin neticesidir. Her bir insan kendisini veya kendisine tabi olanları kendi arzularına göre yönetirse yeryüzünün düzeni bozulur. Bunun için bazı âlimler Allah (azze ve celle)’nin “Eğer yerde ve gökte Allah’tan başka ilahlar bulunsaydı, yer ve gök kesinlikle bozulup gitmişti”[2] kavliyle aynı anda birden fazla imamın bulunmasının caiz olmadığına delil getirmişlerdir. Bir imamın veya genel olarak emirin varlığı, ihtilafların kalkmasını ve birliğin varlığını sağlar, bozguncuların fesadına yol vermez. Bu şekilde Müslümanların maslahatları korunmuş olur. Çünkü Müslümanların maslahatı ancak toplu oldukları zaman korunması mümkündür, zira Müslümanlar birbirlerine muhtaçtırlar. Maslahatlarını koruyabilmeleri için bir araya gelmeye mecburlar. Bir araya geldikleri zaman ise birinin başlarına geçmesi elzemdir, yoksa ihtilaflar başlar ve birlik bozulur. Bu da her ferdin maslahatının ve toplumun maslahatının bozulmasına sebep olur. İşte bunun için şeriat Müslümanlara emir tayin etmeyi emretmiştir. Bu emre şu ayetler işaret ediyor: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ  “Ey iman edenler, Allah'a itaat edin ve Rasûle itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de” (en-Nisa Sûresi 59) وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ  “Kendilerine güven veya korku haberi geldiğinde onu hemen yayıverirler. Hâlbuki bunu Rasûle veya içlerinden emir sahiplerine döndürmüş olsalardı, içlerinden istinbat yapanlar (işin hakikatini araştırıp çıkaranlar) onun ne olduğunu elbette bilirlerdi.” (en-Nisa Sûresi 83) Bu iki ayet-i kerimede insanların işlerini yürütmek ve maslahatlarını koruyabilmek için emir sahiplerinin gerekliliğine delil vardır. Sünnette de emir tayin etmenin vacipliğine delil vardır: İmam Ahmed (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Abdullah bin Amr (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu söyler: لَا يَحِلُّ لِثَلَاثَةِ نَفَرٍ يَكُونُونَ بِأَرْضِ فَلَاةٍ إِلَّا أَمَّرُوا عَلَيْهِمْ أَحَدَهُمْ “Üç kişiye, başlarına bir emir tayin etmeden yeryüzünün herhangi bir yerinde bulunmaları helal değildir.”[3] Hadis, üç ve daha fazla Müslümanın bir arada bulunduklarında aralarından bir emir tayin etmelerinin vacip olduğuna açık bir delildir. Başka hadislerde[4] Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) üç kişi ve daha fazlasının sefere çıktıklarında aralarından bir emir tayin etmelerini emrediyor. Bu, ikiden fazla Müslümanın bir ameli işlemek üzere bir araya geldiklerinde aralarından bir emir tayin etmelerinin vacip olduğuna delildir. Sefer emirliği seferdeki ortak maslahatın korunması ve ihtilafların engellenmesi için emredilmişse, daha büyük maslahat taşıyan ve daha çok ve güçlü ihtilaflara ve ihtilafların neticesinde daha büyük fesatlara sebep olan yönetim, iyiliği emretmek, kötülüğü nehyetmek ve cihad fi sebilillah gibi ameller için emirliğin emredilmiş olması çok daha lüzumludur. Emirliğin emredildiği yerde muhakkak işitmek ve itaat etmek de emredilir, zira itaat edilmeyen emirde bir fayda yoktur. Bunun için Ömer (radiyallahu anhu) şöyle demiştir: “Cemaatsiz İslam olmaz, emirsiz cemaat olmaz, itaatsiz de emirlik olmaz.” Emire itaat etmek İslam cemaatinin varlığı ve bekası için en önemli sebeplerdendir. Bunun için emire itaatin vacipliği birçok nassla sabittir. Bunlardan bazıları şunlardır: Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا “Ey iman edenler, Allah'a itaat edin ve Rasûle itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de. Eğer herhangi bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, artık onu Allah'a ve Rasûlü’ne döndürün. Şayet Allah'a ve ahiret gününe iman ediyorsanız. Bu, hayırlı ve sonuç bakımından daha güzeldir.” (en-Nisa Sûresi 59) Ayette (أَطِيعُوا) itaat edin emri Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) için tekrarlanırken, emir sahipleri için tekrarlanmıyor. “Allah'a itaat edin ve Rasûle itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de”. Sonra da “herhangi bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, artık onu Allah'a ve Rasûlü’ne döndürün” denilmiştir. Müfessirler "Allah’a döndürün" den maksat, Kur’an’ın ve "Rasûle döndürün" den gayenin Nebevi Sünnet olduğunu söylemişlerdir. Ayrıca çok hassas bir hususa da dikkat çekmişlerdir. Allah’a, Rasûlü’ne ve emir sahiplerine itaat emrinden hemen sonra şayet herhangi bir şeyde ihtilaf edilirse Allah’ın kitabına ve Rasûlü’nün sünnetine döndürme emrinde, vahyin kesilişinden ve Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in vefatından sonra ihtilafların baş göstereceğine ve bu ihtilaflarda emir sahiplerinin de nasipleri olacağına işaret vardır, demişlerdir. Bunun için de emir sahiplerinin risalete muhalefetlerini veya kendi aralarındaki ihtilaflarını Kur’an ve Sünnete döndürmeleri emredilmiştir. İmam Buhari ve İmam Müslim (rahimehumallah)’ın tahric ettikleri hadiste Ebu Hureyre (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu haber verir: مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَمَنْ يُطِعِ الأَمِيرَ فَقَدْ أَطَاعَنِي وَمَنْ يَعْصِ الأَمِيرَ فَقَدْ عَصَانِي “Her kim bana itaat ederse, Allah'a itaat etmiştir. Her kim bana isyan ederse, Allah'a isyan etmiştir. Her kim benim emirime itaat ederse, bana itaat etmiştir. Her kim de benim emirime isyan ederse, bana isyan etmiştir.” “Her kim bana itaat ederse, Allah'a itaat etmiştir.” Zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) sadece Allah (azze ve celle)’nin emrettiklerini emreder. Şu hâlde ona (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e itaat eden, ona (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e emrettiğini emretmiş olana yani Allah (azze ve celle)’ye itaat etmiştir. “Her kim benim emirime itaat ederse, bana itaat etmiştir.” Zira onun tayin ettiği emire itaat ona (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e itaattendir. “Benim emirime” sözünde yine itaatin sadece Allah ve Rasûlü’ne itaatte vacip olacağına işaret vardır. Zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in tayin edeceği bir emir ancak onun (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in emrettiklerini emreder. Ayrıca hadis emire itaatin Allah (azze ve celle)’ye ibadet olduğuna delildir. Zira Allah (subhanehu ve teâlâ)'ya itaat ibadettir. Emire itaat Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) ’e itaat olunca, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e itaat de Allah (azze ve celle)’ye itaat olunca, emire itaat eden Allah (subhanehu ve teâlâ)'ya itaat etmiş olur. Kişinin emire itaat etmesi Allah (azze ve celle) emrettiğinden dolayı olur. Elbette bu Allah’a ibadet olur. Namaz, oruç ve zekât gibi O’na takarrub (yakınlaşma) vesilesi olur. İmam Ahmed (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Ebu Umame (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in veda haccında insanlara seslenip şöyle buyurduğunu nakleder: اعْبُدُوا رَبَّكُمْ، وَصَلُّوا خَمْسَكُمْ، وَصُومُوا شَهْرَكُمْ، وَأَدُّوا زَكَاةَ أَمْوَالِكُمْ، وَأَطِيعُوا ذَا أَمْرِكُمْ تَدْخُلُوا جَنَّةَ رَبِّكُمْ “Rabbinize kulluk edin! Beş vakit namazınızı kılın, Ramazan ayında oruç tutun, mallarınızın zekâtını verin ve emir sahiplerinize itaat edin. (Bunları yaptığınız takdirde) Rabbinizin cennetine girin.” Hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) emir sahiplerine itaati namaz, oruç ve zekât gibi ibadetlerle beraber saymış ve emir sahiplerine itaati, karşılığı Allah (azze ve celle)’nin rızası ve cenneti olan amellerden addetmiştir. Bunun için bir Müslüman Allah (subhanehu ve teâlâ)'ya yakınlığı emirine itaat ederek aramalı. Emirine itaati bir külfet veya icbar olarak değil, Allah (azze ve celle)’ye yakınlaşabilmek için bir fırsat ve vesile olarak bilmelidir. Emir sahibine itaatin karşılığının cennet olduğunu bilmelidir. İmam İbn-i Hibban (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Salim bin Abdullah bin Ömer (radiyallahu anhum) babasından, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in, ashabından bir topluluk içinde bulunurken şöyle buyurduğunu nakleder: أَلَسْتُمْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ ؟ قَالُوا : بَلَى نَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ قَالَ : أَلَسْتُمْ تَعْلَمُونَ أَنَّهُ مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمِنْ طَاعَةِ اللَّهِ طَاعَتِي ؟ قَالُوا : بَلَى نَشْهَدُ أَنَّهُ مَنْ أَطَاعَكَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمِنْ طَاعَةِ اللَّهِ طَاعَتُكَ ، قَالَ : فَإِنَّ مِنْ طَاعَةِ اللَّهِ أَنْ تُطِيعُونِي ، وَمِنْ طَاعَتِي أَنْ تُطِيعُوا أُمَرَاءَكُمْ ، وَإِنْ صَلُّوا قُعُودًا فَصَلُّوا قُعُودًا “Benim, Allah’ın sizlere gönderdiği elçisi olduğumu bilmez misiniz? Dediler ki: “Pekâlâ evet, senin Allah’ın Rasûlü olduğuna şahitlik ederiz.” O (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Bana itaat edenin Allah’a itaat etmiş olduğunu ve bana itaatin O’na itaatten olduğunu bilmez misiniz?” Dediler ki: “ Evet, sana itaat edenin Allah’a itaat etmiş olduğuna ve Allah’a itaatin sana itaat etmenin olduğuna şahitlik ederiz.” O (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “O hâlde bana itaat etmeniz muhakkak Allah’a itaattendir. Bana itaat etmeniz ise emir sahiplerinize itaat etmenizdir. Emir sahiplerinize itaat edin. Onlar oturarak namaz kılarlarsa siz de oturarak namaz kılın.” “Emir sahiplerinize itaat edin” sözünde emire itaatin vacip olduğuna açık delil vardır. Ayrıca bu hadis de öncekiler gibi emire itaatin bizzat Allah’a ve Rasûlü’ne itaat olduğuna delildir. İmam et-Tirmizi (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste İrbad bin Sariye (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu nakleder: أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ وَإِنْ عَبْدٌ حَبَشِىٌّ فَإِنَّهُ مَنْ يَعِشْ مِنْكُمْ يَرَى اخْتِلاَفًا كَثِيرًا وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ فَإِنَّهَا ضَلاَلَةٌ فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ مِنْكُمْ فَعَلَيْهِ بِسُنَّتِى وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ الْمَهْدِيِّينَ عَضُّوا عَلَيْهَا بِالنَّوَاجِذِ “Size Allah’tan korkmayı ve işitip itaat etmeyi tavsiye ediyorum.(Emir sahibi) olan kimse Habeşli bir köle bile olsa. İçinizde yaşayacak olanlar benden sonra pek çok ayrılık ve anlaşmazlıklara şahit olacaklardır. Dinde yeri olmayan fakat dindenmiş gibi gösterilmeye çalışılan şeylerden sakınıp uzak durunuz, zira onlar sapıklıktır. Sizden kim bu dönemlere ulaşırsa benim sünnetime ve hidayet üzere olan Hulefai’r-Raşidin’in sünnetine sıkıca sarılsın. Bu yola azı dişlerinizle sımsıkı sarılın ve sabredin.” “Size Allah’tan korkmayı ve işitip itaat etmeyi tavsiye ediyorum. (Emir sahibi) olan kimse Habeşli bir köle bile olsa” yani başınıza toplulukta en az değer verilenlerden birisi olan Habeşli, siyahî bir köle emir olarak tayin edilse de itaatinden çıkmayın, zira ona itaat Rasûle (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e itaattir. Rasûl (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e itaat ise Allah (azze ve celle)’ye itaattir. İmam Tirmizi (rahimehullah)’ın Ummu’l-Husayn (radiyallahu anha)’dan rivayetinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: “Ey insanlar, Allah’tan korkun ve eğer başınıza Habeşli, muceddeun bir köle emir olarak tayin edilse, Allah’ın kitabını kaim kıldığı sürece onu işitip ona itaat edin.” Muceddeun; burnu, kulakları veya dudakları kesilmiş olandır ve çoğunlukla burnu kesilmiş olan için kullanır. Bu tahkir ifadelerin art arda gelmesi emir sahibine itaatin ne kadar büyük bir vacip olduğunu izah etmek için kullanılmıştır. Başka bir rivayette Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) başı “kuru üzüm tanesi gibi”, yani kafası kuru üzüm tanesi kadar küçük ve siyah olsa da işitip itaat edin buyuruyor. Bütün bu tahkir ifadelerin manası şudur: Başınıza tayin edilen emir Habeşli bir köle, ayrıca burnu, kulağı ve dudakları kesik, ayrıca kafası da küçücük olsa -ki bunların hepsi kusurdur- yine de onun itaatinden çıkmanız caiz olmaz. Zira sizin itaatiniz o kusurlu varlığa değil, Allah ve Rasûlü’nedir. El-Hattabi (rahimehullah) şöyle der: “Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) varlığı mümkün olmayan bir şey ile misal vermiştir ki emir sahibine itaatin önemi iyice anlaşılsın.” “Dinde yeri olmayan fakat dindenmiş gibi gösterilmeye çalışılan şeylerden” mesela Allah ve Rasûlü’ne isyanı emretmeyen emir sahibine itaat etmemekten “sakınıp uzak durunuz, zira onlar” yani emir edinmemek veya marufu emreden emir sahibine itaat etmemek cahiliye müşriklerin bozuk âdeti olan “sapıklıktır.” “Sizden kim bu dönemlere ulaşırsa benim sünnetime” yani emir sahibine itaat etmeye “ve hidayet üzere olan Hulefai’r-Raşidin’in sünnetine” yani emir sahiplerine itaat etmeye “sıkıca sarılsın. Bu yola azı dişlerinizle sımsıkı sarılın ve sabredin.” Emire itaatin vacip olduğunu ifade eden nasslar çoktur. Şari' bu hususta varid olan hadislerde mübalağa ederek emire itaatin önemini iyice ortaya çıkarmıştır. Zira emirin varlığı cemaatin yegâne sebebidir. Emirin yokluğu muhakkak ihtilaflara ve fırkalaşmalara sebep olacaktır. Fırkalaşma ise en büyük şerlerdendir. Bunun için emire itaat, emir fasık ve zalim de olsa, ona muhalefet etmemek ve fitne zamanlarında fitneyi artırmamak Ehl-i Sünnet’in esaslarından olmuştur. İmam Müslim (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Huzeyfe bin Yeman (radiyallahu anhuma) şöyle diyor: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا كُنَّا بِشَرٍّ فَجَاءَ اللَّهُ بِخَيْرٍ فَنَحْنُ فِيهِ فَهَلْ مِنْ وَرَاءِ هَذَا الْخَيْرِ شَرٌّ قَالَ نَعَمْ. قُلْتُ هَلْ وَرَاءَ ذَلِكَ الشَّرِّ خَيْرٌ قَالَ « نَعَمْ ». قُلْتُ فَهَلْ وَرَاءَ ذَلِكَ الْخَيْرِ شَرٌّ قَالَ « نَعَمْ ». قُلْتُ كَيْفَ قَالَ « يَكُونُ بَعْدِى أَئِمَّةٌ لاَ يَهْتَدُونَ بِهُدَاىَ وَلاَ يَسْتَنُّونَ بِسُنَّتِى وَسَيَقُومُ فِيهِمْ رِجَالٌ قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ الشَّيَاطِينِ فِى جُثْمَانِ إِنْسٍ ». قَالَ قُلْتُ كَيْفَ أَصْنَعُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ قَالَ « تَسْمَعُ وَتُطِيعُ لِلأَمِيرِ وَإِنْ ضُرِبَ ظَهْرُكَ وَأُخِذَ مَالُكَ فَاسْمَعْ وَأَطِعْ “Ey Allah’ın Rasûlü, biz şerde idik. Allah bize hayır getirdi. Şimdi biz onun içindeyiz. Acaba bu hayrın ardında bir şer var mıdır?” dedim. “Evet!” cevabını verdi. “Bu şerrin arkasında bir hayır var mıdır?” dedim. “Evet!” buyurdu. “Bu hayrın arkasında bir şer var mıdır?” dedim. “Evet!” cevabını verdi. “Nasıl?” dedim. “Benden sonra benim doğru yolumdan gitmeyen ve benim sünnetimi sünnet edinmeyen hükümdarlar olacak. İçlerinde bazı adamlar olacak ki bunların kalpleri insan cisminde şeytan kalbi gibi olacak!” buyurdu. “Ben buna yetişirsem ne yapayım ya Rasûlullah?” dedim. “İşitir ve emire itaat edersin. Sırtın dövülse ve malın alınsa bile yine işit ve itaat et!” buyurdu. Hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) kendisinden sonra vuku bulacak fitnelere işaret ediyor ve bu fitne dönemlerinde İslam vasfını yitirmemiş lakin günahkâr olan emirlerin var olacaklarını beyan buyuruyor. Her ne kadar bu emir zalim de olsa “yine işit ve itaat et!” buyuruyor. Çünkü özellikle fitne zamanlarında, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in yolundan ayrılan hükümdarların galip geldiği zamanlarda, Müslümanların vahdete ve birlik beraberliğe daha da çok ihtiyaçları vardır. Bundan dolayı facir de olsa böyle hükümdarlara karşı Müslümanların vahdetini sağlayabilen imama muhalefet etmemek, bilakis itaat edip vahdeti korumak vacip olur. Zira hidayetten sapmış hükümdarlara karşı savaşabilmek için güç ve kuvvet lazımdır. Bunun için Müslümanlar güçlerini dağıtmaya değil, toplamaya bakmalılar. “Benden sonra benim doğru yolumdan gitmeyen ve benim sünnetimi sünnet edinmeyen hükümdarlar olacak” yani Kitap ve Sünnete göre hükmetmeyecekler ve hareket etmeyecekler. “İçlerinde adamlar olacak ki bunların kalpleri insan cisminde şeytan kalbi gibi olacak” yani kalpleri karanlık içinde vesveselerle, bozuk, fasit görüşlerle dolu, müteharriki (onları harekete geçiren şey) hevâ ve hevesleridir. “İşitir ve emire itaat edersin” yani Müslümanların başında olan Müslüman emire itaat edersin. “Sırtın dövülse ve malın alınsa bile” yani senin hakkına girerse, hakkını Allah (azze ve celle)’den sor fakat emire muhalefet ederek birliği bozma. İhtilaflara ve tefrikaya sebep olma. Zira emirin sana yaptığı zulme sabredersen zararı dünyada, fena diyarında sana olur ama ahirette, ebedilik diyarında ona olur. Lakin sabretmeyip ihtilaflara sebep olursan zararı dünya ve ahirette sana ve senin öncülük ettiklerine olur. Şu hâlde “yine işit ve itaat et” ve güzellik ve hikmet ile nasihat et ve ıslah etmeye çalış. Rivayet olunduğuna göre, Osman (radiyallahu anhu) öldürüldüğünde Ebu Mes’ud el-Ensari (radiyallahu anhu)'ya “fitne”nin ne olduğu sorulduğunda şöyle cevap vermiştir: “Cemaatten ayrılmak. Çünkü Allah-u Teâlâ Ümmet-i Muhammed'i dalalet üzerinde birleştirmez. (Olumsuz bir durumla karşılaşırsan) günahkâr (emir sahibin) den kurtulana veya kendin kurtulana (ölene) kadar sabret.” Ve İbn-i Mes’ud (radiyallahu anhu)'nun şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Emir sahiplerinize itaat ediniz. Çünkü böyle davranmak, Allah'ın (sarılmayı) emrettiği iptir.” Ve sonra elini sıkarak, “Topluluk içinde hoşlanmadığınız şey, ayrılıkta iken sevdiğiniz şeyden daha hayırlıdır.” dedi.[5] Emire itaat mutlak mıdır? Bu soruya cevap vermeden önce iki hususu ele almak lazımdır: Birinci husus: Emirliğe kim müstahaktır? Emir, emirlik yaptığı kişilerin işlerini üstlenen ve yürütendir. Emir, işlerini üstlenmiş olduğu kişilerin dinî ve dünyevi maslahatlarını arayıp korumakla ve aralarında adaletli olmakla mükelleftir. Özellikle Müslümanların ve özellikle de mücahidlerin işlerini tevelli etmek (üstlenmek) büyük bir mes’uliyettir. Bunun için emirlik tekebbür, şan, şöhret makamı değil, önce Allah (azze ve celle)’ye ve sonra kullarına karşı tevazu, şefkat ve adalet makamıdır. Emirliğin çok çetin bir iş olduğu ortadadır. Bunun için bazıları, emirlik isteyen ya çok cesurdur ya da çok cahildir, derler. Emirliğin sorumluluğunu şu nasslar çok açık ifade eder: İmam Müslim (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Makil bin Yesar (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu nakleder: مَا مِنْ عَبْدٍ يَسْتَرْعِيهِ اللَّهُ رَعِيَّةً يَمُوتُ يَوْمَ يَمُوتُ وَهُوَ غَاشٌّ لِرَعِيَّتِهِ إِلاَّ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ “Allah'ın bir sürüye çoban yaptığı hiç bir kul yoktur ki öldüğü gün sürüsüne hıyanet etmiş olarak ölsün de Allah ona cenneti haram kılmasın.” Ve yine şöyle buyurduğunu nakleder: مَا مِنْ أَمِيرٍ يَلِى أَمْرَ الْمُسْلِمِينَ ثُمَّ لاَ يَجْهَدُ لَهُمْ وَيَنْصَحُ إِلاَّ لَمْ يَدْخُلْ مَعَهُمُ الْجَنَّةَ "Eğer bir emir Müslümanların işini üzerine alır, sonra onlar için çalışmaz, onlara nasihat etmez ve samimiyet göstermezse onlarla birlikte cennete giremez.” Ve İmam Ahmed (rahimehullah)’ın tahric ettiği hadiste Ebu Hureyre (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu naklediyor: مَا مِنْ أَمِيرِ عَشَرَةٍ إِلَّا يُؤْتَى بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَغْلُولًا، لَا يَفُكُّهُ إِلَّا الْعَدْلُ، أَوْ يُوبِقُهُ الْجَوْرُ “On kişiye emirlik yapan yoktur ki kıyamet günü eli bağlı olarak getirilmiş olmasın. Onu ya adaleti çözer veya zulmü yok eder.” Emirlik mes’uliyetinin çok zor olan bir iş olduğu ortadadır. Lakin Müslümanların işlerini birisinin üstlenmesi zaruridir. Şu hâlde emirliğin mes’uliyetini üstlenmeye en ehil olan kişi tevelli etmesi gerekir. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا “Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne kadar güzel öğütler veriyor! Şüphesiz Allah her şeyi işiten, her şeyi görendir.” (en-Nisa Sûresi 58) Emanet, sahibi tarafından bir şahsa ondan tekrar talep edinceye kadar muhafaza etmek üzere verilendir. Emirlik de bir emanettir. Çünkü birincisi, Allah (azze ve celle)’den verilmiş bir emanettir. Zira emretmeye ve itaat edilmeye sadece Allah (azze ve celle) ve Rasûlü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) müstahaktır. Ve ikincisi, çünkü Müslümanlardan verilmiş bir emanettir. Zira din ve dünya işlerini emirlerine bırakmışlardır. “Vermeniz” olarak tercüme edilen “eda etmeniz” de, bir şeyi hak sahibine ulaştırmak manasındadır. Şu hâlde emredilmiş olan; emaneti yani bizim bahsimizde emirliği hakkı olana yani ehli olana ulaştırmak, teslim etmektir. Her ne kadar ayetin ilk kısmı “Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi emreder” ifadesi umumen her emanetin hak sahibine verilmesini emretse de, ayetin ikinci kısmı “Allah size, insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder” ifadesi hususen emretme ve hükmetmeye ehil olanlara verilmesini emretmektedir. Bunun için Muhammed bin Kab, Zeyd bin Eslem ve başkaları ayetin insanlar arasında hükmedenler hakkında, yani emirler hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir.[6] İmam İbn-i Teymiyye (rahmetullahi teâlâ aleyh) bu ayet ve onu takip eden ayet hakkında şöyle der[7]: “Ulema ilk ayetin emirler hakkında nazil olduğunu söylerler. Emanetleri ehil olanlara vermek ve insanlar arasında adaletle hükmetmekle emrolunmuşlardır. İkinci ayet ise ordularda ve benzeri yerlerde bulunan tebaa hakkında nazil olmuştur. Allah’a karşı masiyeti emretmeleri hâli müstesna, taksimat, hüküm, savaş ve başka konularda emirlerine itaat etmekle emrolunmuşlardır. Zira Yaratana isyanda yaratılmış olana itaat yoktur. Bir hususta ihtilaf etmeleri durumunda Allah’ın kitabına ve Rasûlü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in sünnetine başvururlar. Emir sahipleri emaneti ehil olanlara vermezler ve adaletle hükmetmezler ise, o zaman Allah’a itaat kısmından olan emirlerde onlara itaat ederler. Zira bu, Allah ve Rasûlü’ne itaattendir ve emir sahiplerine haklarını vermektir. Nitekim Allah ve Rasûlü’nün emri budur: “İyilik ve takva üzerinde yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın.”[8] Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) Mekke’yi fethedip Kâbe’nin anahtarlarını beni Şeybe’den teslim alınca, İbn Abbas (radiyallahu anhu) bu anahtarları ondan istedi ve hem Kâbe’yi koruma ve hem de hacılara su dağıtma görevlerini üzerine almak istedi. Allah-u Teâlâ bunun üzerine bu ayeti indirdi. Daha sonra Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem), Kâbe’nin anahtarlarını yeniden beni Şeybe’ye verdi. Emir sahibine, Müslümanların işinde ona en uygun olanı tayin etmesi vaciptir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: “Müslümanların işlerinden birisini üstlenmiş olan birisi, Müslümanların işlerinden birisi için daha iyisini bulduğu hâlde başına başkasını getirirse, Allah’a ve Rasûlü’ne hıyanet etmiş olur.” Diğer bir rivayette ise şöyle buyuruyor: “Kim bir kesimin içinde daha iyisi olduğu hâlde onların başına başkasını getirirse, Allah’a, Rasûlü’ne ve mü’minlere hıyanet etmiş olur.” Müslümanların işlerinden bir şey üstlenmiş olan herkese eli altında bulunanlardan alanında en uygununu tayin etmesi vaciptir. Emirliğin talep edilmesi onun için bir tercih sebebi olmamalı. Aksine bu emirliğine engel olan bir sebeptir. Sahihayn’da Nebi (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e gelip ondan emirlik talep eden birilerine şöyle dediği rivayet edilir: “Biz bu işe ne onu isteyen birini tayin ederiz ne de ona hırs gösteren birini.” Ve eğer emir sahibi kişi aralarındaki akrabalıktan veya eski dostluktan veya arkadaşlıktan veya hem şehirli olduklarından veya aynı mezhebe veya aynı tarikata bağlı olmalarından veya Arap, Farsî, Türk veya Rumî gibi aynı milletten olmalarından veya aldığı maldan veya başka bir menfaatten, rüşvet karşılığı veya kalbinde beslediği kinden veya düşmanlığından ötürü daha uygun ve ehil olana başkasını tercih ederse Allah’a, Rasûlü’ne ve mü’minlere hıyanet etmiştir ve Allah’ın şu nehyine dâhil olur: “Ey iman edenler! Allah'a ve Rasûle hainlik etmeyin, (sonra) bile bile kendi emanetlerinize hainlik etmiş olursunuz.”[9] Ve İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın Ebu Hureyre (radiyallahu anhu)’dan tahric ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: إِذَا ضُيِّعَتِ الأَمَانَةُ فَانْتَظِرِ السَّاعَةَ قَالَ كَيْفَ إِضَاعَتُهَا يَا رَسُولَ اللهِ قَالَ إِذَا أُسْنِدَ الأَمْرُ إِلَى غَيْرِ أَهْلِهِ فَانْتَظِرِ السَّاعَةَ “Emanet yitirilirse kıyamet saatini bekle.” Kendisine, “Emanet nasıl yitirilir?” diye sorulunca, “İş ehli olmayana verilirse kıyamet saatini bekle” diye cevap verdi. İkinci husus: Emir ile tebaa arasındaki ilişki. Daha önce de geçtiği gibi Allah (azze ve celle) ve Rasûlü (aleyhissalatu vesselam) emir sahibine marufta itaat etmeyi emretmiştir. İkiden fazla Müslüman salih bir ameli beraber işlemek üzere bir araya geldiklerinde aralarından bir emir tayin etmeleri ve sonra marufta bu emire itaat etmeleri vaciptir. İster emredilmiş olan nefsin hoşlandığı ister hoşlanmadığı ister kişiye kolay gelen ister zor gelen bir şey olsun, emir sahibine itaat etmek vaciptir. Bilakis kişinin Allah ve Rasûlü’ne itaatte sıdkı ve samimiyeti ortaya çıkaran, kişinin nefsinin hoşuna gitmese de ve kendisine ağır gelse de Allah ve Rasûlü emrettiği için emir sahibine itaat etmesidir. Sadece nefsinin arzuladığı veya kendi maslahatına uygun olan işlerde emire itaat edip böyle olmayan işlerde itaat etmemek ise kişinin Allah ve Rasûlü’ne itaatte samimiyetsizliğini ortaya çıkarır. Bunun için Allah (azze ve celle) münafıkları şöyle anlatıyor: “Eğer o yakın bir menfaat ve orta bir sefer olsaydı mutlaka senin arkana düşerlerdi. Lakin o meşakkat onlara uzak geldi. Bununla beraber, “Eğer gücümüz yetseydi, sizinle beraber sefere çıkardık” diye Allah’a yemin edecekler. Böylece kendilerini helake sürükleyecekler. Ama Allah biliyor ki onlar muhakkak yalancıdırlar.” (et-Tevbe Sûresi 42) Ve İmam el-Buhari ve İmam Müslim (rahimehumallah)’ın tahric ettikleri hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) dünyalık menfaatine göre itaat eden kişi için şöyle buyuruyor: “Kıyamet günü Allah üç kişi ile konuşmaz ve onların yüzlerine bakmaz. Onlar için acıklı bir azap vardır. Bunlar; fazla suyu olduğu hâlde yoldan gelip geçenlerin yararlanmasını yasaklayan, sadece dünyalık için imama bey’at edip, istediğini verdiği zaman bey’atını tutan ama vermediği zaman bey’atını çiğneyen, ikindiden sonra birine bir mal satarken söylediği fiyat kendisine verilmediği hâlde verildiğine dair Allah-u Teâlâ adına yemin eden ve bu yemini sebebi ile alıcının kendisine inandığı kişi.” Bir mesele: Bu işitme ve itaat etme ilişkisi üzerinde ayrıca sözleşmek ise bu ilişkinin sadece bir tekidi olur. Yoksa sözleşme olsa da olmasa da emire itaat etmek vaciptir. Ona isyan etmek haramdır. Bunun için İmam İbn-i Teymiyye (rahimehullah) şöyle der: “Allah ve Rasûlü’nün emri gereğince, insanın üzerine emir sahiplerine itaat etmek ve nasihat etmek vaciptir. Bu hususta ahitleşmemiş ve bağlayıcı yemin etmemiş olsalar da durum böyledir. Bu, insanlara beş vakit namaz, zekât, hac, oruç veya Allah ve Rasûlü’nün itaati emrettiği başka emirler gibi vacip olur. Kişinin bu hususta ayrıca yemin etmesi Allah ve Rasûlü’nün emir sahiplerine itaat ve nasihat emrini pekiştirmiş ve sağlamlaştırmış olur. Bu konuda yemin eden kişi ister Allah adına yemin etsin ister Müslümanların yaptığı başka bir şekilde yemin etsin, yaptığı yeminin hilafına davranması helal değildir. Yemin etmese de Allah’ın emir sahiplerine itaat etmesi kişi üzerine vaciptir. Pekâlâ, bunu yeminle pekiştirmesi hâlinde durum ne olur acaba?”[10] Evet! Emir sahiplerine itaat; kişinin yemin etmesi, sözleşmesi, ahitleşmesi veya bey’at etmesiyle var olan bir emir değil, bunlar olmasa da Şari’ tarafından aslen emredilmiş olan bir emirdir. Bey’at, ahitleşme veya yemin olmasa da emire itaat vaciptir, ona marufta isyan haramdır. Bununla beraber beyatlaşmak muhakkak dinde meşru olan Nebevi yoldur, zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) bey’at alırdı, ondan sonra ashabı da bey’atlaşırdı ve onlardan sonra da İslam ümmeti bugüne kadar işlerini bey’atlaşarak sürdürmüştür. Burada vurgulamak istediğim sadece şudur: Emire itaatin vacip olması ve isyanın haram olması için o emire bey’at vermiş olmak şart değildir. Şu hâlde bey’atın faydası nedir, diye sorulabilir. Bu soruya birkaç maddede cevap vermek mümkündür: Birincisi: Yukarıda dediğim gibi, bey’atlaşmak muhakkak dinde meşru olan Nebevi yoldur. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) bey’at alırdı, onun zamanında ve ondan sonra ashabı da bey’atlaşırdı ve onlardan sonra da İslam ümmeti bugüne kadar işlerini bey’atlaşarak sürdürmüştür. İkincisi: Aslen Şari’ tarafından emredilmiş bir hususta bey’atlaşılırsa, bey’at verilmiş husus iki yönden vacip olur: Bir, şer’î emir yönünden ve iki, vefası vacip olan verilmiş olan söz yönünden. Bu şekilde emrin tekidi gerçekleşir ve bey’at veren ve alanın azmi, sıdkı ve muhabbeti ortaya çıkar. Konumuz olan emir sahibine itaat etmek, geçtiği üzere aslen Şari’ tarafından vacip kılınmıştır. Bu yönden emire itaat zaten aslen vaciptir. Bir de ayrıca itaat etmek üzere söz verilirse ayrıca verilmiş olan sözden dolayı da emire itaat etmek vacip olur. Hakikatte emredilmiş olan işlerde bey’atlaşma emir sahibi için bir güvence, itaatte zayıf olan kişileri Allah ve Rasûlü’ne itaate bağlayan bir vesile ve kişinin sıdkını ortaya çıkaran bir ahit olur. Ve üçüncüsü: Aslen Şari’ tarafından emredilmemiş olan bir hususta bey’atlaşıldığında kişinin söz verdiği hususa vefa göstermesi vacip olur. Aslen mubah veya müstehab olan bir hususta söz verdiğinde sözden dolayı vefa vacip olur. Zira Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا “Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” (el-İsra Sûresi 34) Mesela, evden çıkmama sözü istenilir ve kişi evden çıkmamak üzere söz verirse, evden çıkmaması vacip olur. Evden çıkmak her ne kadar aslen mubah ise de verdiği söze vefa göstermesi vacip olur, verdiği sözün hilafına davranması haram olur. İmam İbn-i Teymiyye (rahimehullah) şöyle der: “Allah’ın kula vacip kıldığı şey aslen üzerine vacip kılınmış olabilir. Herkese iman ve tevhidi vacip kılmış olması gibi. Veya kul kendisini yükümlülük altına sokmuş ve vacip kılmış olduğundan dolayı üzerine vacip kılınmış olabilir. Böyle olmasaydı, ona vacip olmayacaktı. Müstehab olan şeylerde yapılan adak gibi ve satış, nikâh, talak ve buna benzer mubah akitlere vefa göstermesi gerekli olduğu gibi. Çünkü bunlar aslen kişi üzerine vacip değildi. Ya da her iki yönden üzerine vacip kılınmış olabilir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e ve emir sahiplerine işitip itaat etmek üzere bey’at etmesi ve Allah ve Rasûlü’nün emrettiği şeyleri yerine getirmek üzere kişilerin aralarında ahitleşmeleri gibi.”[11] Bundan sonra “Emir sahibine itaat emri mutlak mıdır?” sorusuna şöyle cevap verebiliriz: Allah (azze ve celle) ve Rasûlü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) emir sahiplerine itaati emretmiştir lakin mutlak değil, bilakis Allah ve Rasûlü’ne masiyeti emretmedikleri hâlde itaati emretmişlerdir. Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) “Allah’a masiyette itaat yoktur, itaat ancak maruf olanda vardır”[12] demiştir. Yine “Masiyet ile emredilmediği sürece Müslüman, hoşuna giden ya da gitmeyen her konuda dinlemesi ve itaat etmesi gerekir. Ancak masiyet ile emredilirse dinlemek ve itaat etmek yoktur”[13] demiştir. O hâlde emir masiyet türünden bir şey emrederse emire itaat etmek caiz olmaz. Bilakis, böyle bir hâlde emire itaat Allah (azze ve celle)’ye isyan olur. Fakat kişinin masiyet olarak bildiği şey dinde masiyet olmayabilir. Bunun için kişi emiri tarafından masiyet olarak bildiği bir şeyle emrolunduğu takdirde bakmalı, ya emredilen hakikaten açık masiyet türündendir. Bu hâlde itaat etmek elbette caiz olmaz. Ya da masiyet zannettiği bir şeydir. Bu hâlde bilenlere danışmalı. Her iki hâlde de emirine karşı ayaklanması caiz olmaz. Emirinin onun üzerindeki nasihat hakkını vermeli, emirinin hâllerine sabredip onu ıslah etmeye çalışmalıdır. Bir üst emir varsa emiri üst emire şikâyet etmeli ki o da emri altında olanların hâllerinden haberdar olsun. Ama her hâlde kişinin emiriyle ilişkisi işitmek, itaat etmek ve sabretmek olmalıdır. Çünkü Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) “Kim emirinden hoşuna gitmeyen bir şey görürse sabretsin” ve “sırtın dövülse ve malın alınsa bile yine işit ve itaat et!” buyuruyor. “Ancak açık bir küfür görürseniz ve ona dair elinizde Allah’tan açık bir delil varsa, o başka”, emir sahibinin emrettiği açık küfür veya küfre götüren bir bid’at ise, bu durumda itaat ve sabır elbette caiz olmaz. “Emirliği meşru olması için kişide aranan şartlar nedir?” diye sorulsa derim ki: Eski kitaplarda bu mevzu daha ziyade büyük emirlik (halife, devlet emiri) için işlenilmiştir. Ama gerçek şu ki büyük ve küçük emirlik arasında vasıfta bir fark yoktur. Çünkü büyük emir de küçük emir de meşruiyetini Kitap ve Sünnetten almıştır. Ona da buna da itaat etmek vaciptir, isyan etmek haramdır. “Ey iman edenler, Allah'a itaat edin ve Rasûle itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de" ayet-i kerimesinde geçen Ulu'l-Emre (emir sahiplerine) itaat emri, devlet imamı veya genel emir için ve özel emirler için geçerlidir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) bu hususu açıkça beyan ediyor: “Her kim bana itaat ederse, Allah'a itaat etmiştir. Her kim bana isyan ederse, Allah'a isyan etmiştir. Her kim benim emirime itaat ederse, bana itaat etmiştir. Her kim de benim emirime isyan ederse, bana isyan etmiştir.”[14] Devlet imamı Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) 'dir, onun emirleri de genel veya özel küçük emirlerdir. “Aralarında hiç mi fark yok?” diye sorulsa, derim ki: Hayır, büyük ve küçük emirlik arasında pekâlâ fark vardır. Şöyle ki; birincisi, emirlik şartlarında fark vardır: Kadı Ebu Yala (rahimehullah) "Ahkamu's-Sultaniyye"sinde devlet imamının (halifenin) şartlarını dört olarak şöyle sayar: Bir: Kureyş’ten olması. İki: Kadılık vasfına sahip olması, yani erkek, hür, baliğ, akıl, ilim ve adalet sahibi olması. Üç: Allah yolunda cihadı, siyaset ve ceza hukukunu (İslam şeriatını) ayakta tutması. Dört: İlim ve dinde insanların en faziletlilerinden olması.[15] El-Maverdi (rahimehullah) bu şartlara ilaveten imamlığı icra edebilecek beden sağlığını da zikreder.[16] Bu şartlardan genel emir için Kureyş’ten olması aranmaz ve özel emirin buna ilâveten kadılık vasfına sahip olması da şart değildir. Lakin ilim ve fıkıh sahibi olması muhakkak daha güzel olur.[17] Diğer şartlara gelince, bunlar küçük ve özel emirlikte de aranır. İkincisi, emirin mes’uliyet alanında fark vardır: Devlet imamı, ümmetin din ve dünya işlerinin umumundan mes’ul iken, genel emir tayin edildiği bölge ve halkından sorumludur; özel emir ise sadece kendisine emirlik verilmiş olan alanda tebaasının işlerinden mes’uldür. Ve üçüncüsü, alınan bey’atta, yani tebaanın mes’uliyetinde fark vardır. En önemlileri şunlardır: Bir: Devlet imamına bey’at, Ehlu'l-Halli ve'l-Akd'in ona bey’at etmesiyle veya bir önceki imamın onu halefi tayin etmesiyle veya silah gücüyle iktidar sahibi olmasıyla, her bir Müslüman üzerine vacip olur. Salih bir ameli işlemek üzere özel bir beraberliğe giren Müslümanların kendi aralarında birine bey’at etmeleri ise başka Müslümanları bağlamaz. Ancak kendi iradesiyle o muayyen kişiye bey’at veren kişiyi bağlar. İki: Devlet imamına dinin her hususunda itaat vacip iken, özel beraberliklerde itaat sadece beraberliğin konusu için vaciptir. Üç: İmama yapılan bey’at meşru bir mani söz konusu oluncaya dek itaati gerekli kılar, özel beraberliklerde ise bey’atı belirli bir süreye veya başka şartlara bağlamak caizdir. Binaen aleyh, Müslüman, erkek, baliğ, hür, adalet ve kifayet sahibi ve gücü yettiği kadar Allah yolunda cihadı ve İslam şeriatını kaim kılan her kişinin emirliği başka şer’î maniler olmadığı takdirde meşrudur. Küçük emirlik için kişinin ilim ehli olması şart değildir. Lakin muhakkak daha evladır. En azından yüklendiği yükü taşıyabilecek kadar ilim sahibi olması veya istişare edebileceği ilim ehlinin etrafında bulunması emirliğinin salâhı için elzemdir. Ve nihayet bu yazıya Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şu sözüyle son vermek istiyorum: İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın Ebu Hureyre (radiyallahu anhu)’dan tahric ettiği hadiste şöyle buyuruyor: إِنَّمَا الإِمَامُ جُنَّةٌ يُقَاتَلُ مِنْ وَرَائِهِ وَيُتَّقَى بِهِ فَإِنْ أَمَرَ بِتَقْوَى اللهِ وَعَدَلَ فَإِنَّ لَهُ بِذَلِكَ أَجْرًا وَإِنْ قَالَ بِغَيْرِهِ فَإِنَّ عَلَيْهِ مِنْهُ “Muhakkak ki imam bir kalkandır. Onun arkasında savaşılır. Onunla korunulur. Eğer Allah'a takvayı emrederse ve adaletle hareket ederse, onun için ecir vardır. Eğer takva ve adaletten gayrisini işlerse, bu da onun aleyhine olur.” Allah’a hamd ve Rasûlü’ne salât ve selam olsun. [1] Tahrici bir önceki sayıda geçti [2] El-Enbiya Sûresi 22 [3] Musned-u Ahmed, 6647.hadis. el-Heysemi “isnadında İbn-u Lehia var, onun hadisleri hasendir. Ahmed’in diğer ravileri hepsi sahih hadis ravileridir” der. [4] Sunen-u Ebi Davud’da Ebu Hureyre’den (2242.hadis), Sunenu’l-Beyhaki’de Ebu Said el-Hudri’den (10131.hadis) Sahih-u İbn-i Huzeyme ve Mustedreku’l-Hâkim’de Ömer’den (2541. ve 1623.hadisler) [5]El- İ’tisam 261. El-Mektebetu’l-Ticariyetu’l-Kubra baskısı [6] Tefsiru’l-Kur’ani’l-azim, ayetin tefsirinde [7] İki ayet şunlardır: “Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne kadar güzel öğütler veriyor! Şüphesiz Allah her şeyi işitici, her şeyi görücüdür. Ey iman edenler! Allah'a itaat edin. Rasûl’e ve sizden olan ulu’l-emre de itaat edin. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz -Allah'a ve ahirete gerçekten inanıyorsanız- onu Allah'a ve Rasûl'e götürün. Bu hem hayırlı hem de netice bakımından daha güzeldir.” (en-Nisa Sûresi 58,59) [8] El-Maide Sûresi 2 [9] Es-Siyasetu’ş-Şeriyye 1-3. Vezeratu’ş-Şuuni’l-İslamiyye baskısı h.1418 [10] Mecmuu’l-Fetava, 35/9,10. Daru’l-Vefa, üçüncü baskısı h.1426 [11] Mecmuu’l-Fetava 29/345, 346. Daru’l-Vefa, üçüncü baskısı h.1426 [12] Sahihu’l-Buhari, 6716.hadis (masiyette itaat yoktur lafzıyla), Sahih-u Müslim, 3424.hadis, Sünen-i Ebu Davud, 2256.hadis, Sunenu’n-Nesei, 4134.hadis, Musned-u Ahmed, 724.hadis. [13] Sahihu’l-Buhari, 6611.hadis, Sahih-u Müslim, 3423.hadis, Sunen-i-Ebu Davud, 2257.hadis, Sunenu’t-Tirmizi, 1629.hadis, Sunenu’n-Nesei, 4135.hadis [14] Sahihu’l-Buhari, 6604.hadis, Sahih-u Müslim, 3418.hadis. [15] Al-Ahkamu's-Sultaniyye, Ebu Yala 20.sayfa. Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye baskısı h.1421 [16] Al-Ahkamu's-Sultaniyye, el-Maverdi 5.sayfa. Daru’l-Kutubi’l-Arabi, ikinci baskı h.1415 [17] Al-Ahkamu's-Sultaniyye, Ebu Yala 37.sayfa. Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye baskısı h.1421 Tarık Ebu Abdullah

بسم الله الرحمن الرحيم Yüce kemal sahibi, her güzelliğin kaynağı, yerlerin ve göklerin nuru olan O yüce Allah’ı hatırlamak, O’nu anmak ve O’nu konuşmak ne kadar güzel ve lezzetlidir. Bizlere iman nimeti veren Allah’a sonsuz hamd-u senalar olsun. Allah-u Teâlâ’nın ismini ve hayatımıza etkisini Allah’ın yardımı ve izniyle izah etmeye çalışacağım. “Allah” kelimesi, bu kainatın sahibi, yaratıcısı ve hâkimine verilen adıdır. Özel bir isimdir. “İlah” kelimesinden türemiştir. Sevgi, korku, boyun eğme, isteme, yüceltme ve ümit etme yönünden bağlanılan anlamına gelir. Bu ismi diğer Allah-u Teâlâ’nın isimlerinden ayıran özellikleri vardır: Kur’an-ı Kerim’de gelen ilk isimdir. Besmeleyle başlayan Alak Sûresi’nin ilk beş ayeti indiği vakit başında besmele vardı. O Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla, “Bismillah” ile başlıyordu. Esma-ul Husna içerisinde asıldır, toplayıcıdır. Diğer isimler O’na izafe edilir. Mesela Şafi (Şifa veren) Allah, Hâdi (Doğru yola ileten) Allah, Muhyi (Dirilten) Allah diyoruz. Bütün güzel isimleri ve yüce sıfatları içinde barındırır. “Allah” (celle celaluhu) hükmeden, rızık veren, yükselten, rahmet eden, koruyan, mülkün sahibidir deriz. Bu isim sadece Allah-u Teâlâ’ya aittir. Başka hiç kimseye kullanılmaz. Allah (azze ve celle) Kur’an’da şöyle buyurur: “Muhakkak ki Ben, yalnızca Ben Allah’ım. Benden başka ilâh yoktur. Bana kulluk et; Beni anmak için namaz kıl.” (Taha, 14) Firavun dahi ilahlık taslarken “Ben Allah’ım” demedi, “Ben Rabbinizim” dedi. Müşriklerin Kâbe etrafında 360 tane putları vardı. Hiçbirisine “Allah” demediler. Bu isim Allah (azze ve celle)’nin en güzel, telaffuzu en kolay ve en çok sevilen ismidir. Günde binlerce defa “Allah” diyen bir kul sıkılmaz, bıkmaz. Birçok âlime göre o isimle istendiğinde veren, sığınıldığında koruyan Allah’ın en büyük ismidir. Bu görüşü İmam Ebu Hanife, Tahavi, Şirbini ve birçok âlim savunmakta, gelen bir çok hadis buna işaret etmektedir. Bütün güzel isimlere sahip ve bütün yüce sıfatlarla muttasıf, eksiklik ve kusurlardan uzak olan Allah-u Teâlâ’ya iman etmek, O’nu tanıyıp sevmek, sadece O’na ibadet edip kulluğunu yapmak ve hayatımızda sadece O’nun kanunlarını benimsemenin ne kadar büyük bir nimet olduğunu idrak edebiliyor muyuz? İbn-i Kayyım (rahimehullah) der ki: Allah-u Teâlâ’yı en iyi tanıyan Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şunu derdi: “Sen, kendini övdüğün gibisin; ben Seni övemem.” “Bütün kemali, bütün övgüyü, bütün yüceliği, bütün izzeti, bütün güzelliği, bütün hayrı, bütün cömertliği, bütün fazileti ve bütün iyiliği toplayan O ismin özellikleri nasıl sayılsın. Bu isim azın yanında anılırsa onu çoğaltır, korkunun yanında anılırsa onu giderir, sıkıntının yanında anılırsa onu kaldırır, üzüntü ve kederin yanında anılırsa yok eder. Darlıkta anılırsa onu genişletir. Zayıf O’na bağlanırsa ona kuvvet verir. Zelil O’nu anarsa ona izzet verir. Mağlup O’nu zikrederse ona galibiyet verir. Yuvasız kimseye sığınma yeri verir. O’nun ismiyle bereket iner, dualar kabul edilir. Hatalar affedilir. Günahlar def edilir. Sevaplar kazanılır. Yerler ve gökler O’nun ismiyle durur. O’nun için kitaplar indi, elçiler gönderildi, şeriatlar vaaz edildi, hadler kondu, O’nun sebebiyle canlılar mü’min ve kâfir diye ayrıldı, O’nun için cihad başladı, O’nunla kıyamet koptu ve onun için cennet ve cehennem pazarı kuruldu. O’nun adıyla adil mizanlar kondu, O’nun adıyla sırat köprüsü kuruldu ve O isimle âlemlerin Rabbine ibadet edildi.” Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer

1- Ebu Leheb’in iki eli helak olsun. Ve o (Ebu Leheb) helak oldu da. 2- Malı ve elde ettiği şeyler ona fayda sağlamadı (onu kurtaramadı). 3- Lehebî olan bir ateşe girecektir. 4- O odun toplayıcısı karısı da (onunla birlikte bu ateşe girecektir). 5- Boynunda mesedten bir ip olacaktır. Bu sûre müfessirlerce daha çok “Mesed Sûresi” diye isimlendirilmiştir. Hicretten önce inmiş, Mekkî bir sûredir. Bismillâh ve'l-Hamdu lillâh ve's-Salâtu ve's-Selâmu Alâ Rasûlillâh. Sûrenin iniş sebebiyle ilgili birkaç rivayet zikredilmiştir. Bunlardan en meşhur olanı Buhari ve Müslim (rahimehumallah)’ın rivayet ettikleri, İbn Abbas (radiyallahu anhu)’nun şu söyledikleridir: “Yakınlarını uyar.” [1] ayeti inince Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Safa tepesine çıkıp “Ey Fihroğulları! Ey Adiyyoğulları!” diye Kureyş kabilelerine seslenmeye başladı. Ve böylelikle toplandılar. Onlardan gelemeyen kimse, bu çağrı nedir, diye bakması için yerine başkasını gönderdi. Ebu Leheb ve Kureyş gelmişti. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dedi: “Ne dersiniz; şayet size şu vadinin arkasında size saldırmak isteyen atlıların olduğunu haber versem bana inanır mısınız?” Onlar da “Evet. Biz senden sadece doğru gördük.” dediler. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dedi: “Şüphesiz ki ben, şiddetli bir azabın öncesinde sizin için bir uyarıcıyım!” Ebu Leheb de şöyle dedi: “Geri kalan hayatın hüsrana uğrasın! [2] Bizi (Kureyş büyüklerini) bunun için mi topladın!?” Bunun üzerine bu sûre indi. 1. AYET İLE İLGİLİ MESELELER: a) Sûrenin kendisiyle isimlendirildiği “Tebbet” kelimesi mealden de anlaşılacağı gibi, helak olma, hüsrana uğrama, zarar etme anlamını içeren bir kelimedir. b) Ebu Leheb’in iki elinden kasıt, onun zatıdır/kendisidir. Ondan ayağıyla, gözüyle, kulağıyla veya başka bir azasıyla söz edilmeyip eliyle anılmasının nedeni, ister hayır olsun ister şer olsun, fiillerin genelinin el ile yapılmasından, çoğunlukla elin amel işleyen olmasından ötürüdür. Örneğin; “İnsanların ellerinin yaptıkları sebebiyle karada ve denizde fesat ortaya çıktı.” [3] Ayetinde “insanların yaptıkları” ifadesinin yerine “ellerinin yaptıkları” ifadesinin kullanılması da yine bu sebepledir. c) Ebu Leheb, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in öz amcasıdır. İsmi Abduluzza’dır. Yüzü parlak olduğu için insanlar ona Ebu Leheb künyesini vermişlerdi. Zira Leheb; adeta bir dil gibi ateşin tutuşması nedeniyle ateşten yükselen alev anlamına gelir. Ebu Leheb, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e çok eziyet etmiştir. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) insanları tevhide davet etmek için bir yere gittiğinde işini gücünü bırakıp onu takip eder ve onu taşlardı, bu sebeple ayakları kanardı. Davet ettiği insanlar arasında, “Ey İnsanlar! Bu, benim kardeşimin oğludur. Bunu en iyi tanıyan benim. Bu bir yalancıdır, Allah adına yalan konuşuyor.” diyerek insanları iman etmekten alıkoymaya çalışırdı. Ebu Leheb gibi imandan alıkoyan Allah düşmanları hep olagelmiştir ve Allah’ın değişmez kanunu gereği bugün de mevcutturlar. Bugünün Ebu Lehebleri modern zamanın imkânlarını değerlendirerek bu noktada atalarından çok daha aktif ve daha geniş çalışmaktadırlar. İnterneti, sosyal medyayı, fesat yuvası okulları, açık, süslü ve genç kadın çalışanları kullanarak, gazeteler, dergiler, haberler, diziler, filmler, TV ve pano reklamları ile şirke, küfre, harama, fıska, fücura, ahlaksızlığa, edepsizliğe davet etmekte; tevhid ehli olan, şirki tanıyan, imanlı, ahlaklı ve edepli bir neslin/toplumun yetişmesine engel olmaktadırlar. Yine bugünün Ebu Lehebleri, İslam davetçileri insanları tevhide, demokrasi gibi kayıtsız şartsız egemen olarak Allah (celle celaluhu)’yu kabul etmeyen sistemlerin şirk ve fesat sistemleri olduğuna, bunların reddedilmesi ve yok edilmesi gerektiğine davet edemesinler, bu yönde çalışmalarını ilerletemesinler ve ileride bu sistemlere karşı ayaklanamasınlar diye onları takibe alarak rahatsız etmekte, korkutmakta, onları hapsetmekte ve birçok yerde onları işkenceye tabi tutmaktadırlar. Müslümanlar küçük bir toprak parçasına dahi sahip olup da orada Allah (celle celaluhu)’nun şeriatıyla hükmetmesinler diye onlarla savaşta çok büyük harcamalar yapmaktadırlar. 2. AYET İLE İLGİLİ MESELELER: a) Bilindiği üzere, mal insana fayda verir; birine bir düşman musallat olsa ve kendisini rahat bırakması için “sana şunu vereyim, şu kadar vereyim” deyip vadettiğini verse kurtulabilir. Hastalandığında, acıktığında malıyla faydalanır. Lakin ölümden sonra ise mal fayda vermeyecektir. b) Birçok müfessir “elde ettiği şeyler” diye tercüme ettiğimiz “mâ kesebe” ifadesinden kastın, çocukları olduğunu söylemişlerdir. Ebu Leheb’in üç oğlu vardı. Bunlardan ikisi Mekke fethedildiğinde Müslüman olmuştu. Uteybe adındaki oğlu ise Müslüman olmamıştı. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in kızı Ümmü Gülsüm Uteybe ile evliydi. Diğer kızı Rukiyye ise sonradan Müslüman olmuş olan Utbe adındaki oğluyla evliydi. Bu sûre inince Ebu Leheb bu iki oğluna; “Eğer Muhammed’in kızlarını boşamazsanız benim başımla sizin başınız haramdır (bir daha sizinle görüşmem)” dedi ve onlar da boşadılar. Uteybe, babasıyla birlikte Şam’a doğru yolculuk edeceği zaman Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yanına geldi ve “Ey Muhammed! (Necm Sûresi’nin 1. ve 8. ayetlerine atıf yaparak) Düştüğü zaman yıldızı ve (sana) yaklaşan ve daha da çok yaklaşanı (Cibrili) inkâr ediyorum.” dedi. Sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in önüne tükürdü ve kızını boşadı. Bu durum karşısında Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) gazaplandı ve ona şöyle beddua etti: “Allah’ım! Ona köpeklerinden bir köpeği musallat et.” Ve yolda ona bir aslan musallat oldu. Doğru olan, bu ifadenin sadece çocuklarıyla sınırlandırılmayıp bunun yanı sıra kazandığı malını, şanını, şerefini, konumunu da kapsayan genel bir ifade olmasıdır. c) Malının ve elde ettiği şeylerin fayda vermemesi durumu ölümden sonra gerçekleşecek bir durum olmasına rağmen daha hayattayken “Ona malı ve elde ettiği şeyler fayda sağlamadı” diye geçmiş zaman fiilinin kullanılmasının sebebi, sanki bunların fayda vermemesi önceden tahakkuk etmiş gibi bu haberin (yani fayda vermeyeceği haberinin) kesinlikle gerçekleşeceğini belirtmek içindir. 3. AYET İLE İLGİLİ BİR MESELE: Önceden de söylediğimiz gibi Leheb; adeta bir dil gibi ateşin tutuşması nedeniyle ateşten yükselen alev anlamına gelir ve insanlar ona yüzü parlak olduğu için Ebu Leheb demişlerdir. Lakin bu ayetinde Allah (celle celaluhu), onun lehebî olan bir ateşe gireceğini haber vererek künyesiyle akıbeti arasında bir münasebet kurmuş, buna dikkat çekmiştir. 4. AYET İLE İLGİLİ BİR MESELE: Ebu Leheb’in karısının ismi Avrâ, künyesi Ümmü Cemîl’dir. Ebu Süfyan’ın kız kardeşidir. Kureyş kadınlarının ileri gelenlerinden idi. 5. AYET İLE İLGİLİ BİR MESELE: Mesed: Sıkıca bükülmüş, sert, kaba bir lif demektir. 4 ve 5. AYETLER İLE İLGİLİ BİR MESELE: Allah (celle celaluhu) Ebu Leheb’in karısını odun taşıyıcısı olarak nitelendirmiştir. Çünkü bu kadın, boynuna mesedten bir ip koyup çöle gider, odun ve diken toplayıp bunları bu iple bağlar, bunları taşır ve akşam vakti Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in geçtiği yola dağıtırdı. Kureyş kadınlarının eşrafından olmasına rağmen boynunda bir iple çöle giderek ve güçlükle bunları toplayıp taşıyarak aslında kendisini aşağılıyordu. Ama kocası gibi Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e eziyet etmek için bunu yapma seviyesizliğinde bulunabiliyordu. Saîd b. Müseyyeb (rahimehullah) şöyle demiştir: “Bu kadının değerli bir kolyesi vardı. Dedi ki: ‘Bunu satıp parasını Muhammed’e düşmanlıkta harcayacağım.’ ”[4] Bu kadın kendisi ve kocası hakkında inen bu sûreyi işitince elinde bir taşla Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in bulunduğu yere doğru gitti. O sırada Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebubekir (radiyallahu anhu) ile birlikte Kâbe’nin yanında oturuyordu. Ona yaklaştığında Allah (celle celaluhu) onu görmesini engelledi ve sadece Ebubekir (radiyallahu anhu)’yu gördü. Dedi ki: “Ey Ebubekir! Arkadaşının beni hicvettiği (yerdiği) bana ulaştı. Allah’a yemin olsun ki eğer onu bulsaydım bu taşla onun yüzüne vururdum.” Ve şöyle bir şiir okudu: “Müzemmeme [5] isyan ettik. Bu işini reddettik. Dininden nefret ettik.” Sonra dönüp gitti. İşte Allah (celle celaluhu), küfründe ve düşmanlığında kocasına yardımcı olan bu kadının Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e eziyet etmek için odun taşıma fiiline dikkat çekerek, cehennemde ise kocasına odun taşımak suretiyle azabının artmasına yardımcı olacağına işaret etmiştir. Ve nasıl ki o, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e zarar verme niyetiyle boynuna mesedten bir ip koyup çöle gidiyordu ise, melekler de onun boynuna yine böyle bir ip koyacak ve bu iple onu cehennemin tepesine yükseltip sonra da cehennemin en altına atacaklardır. Ve bu hep böyle devam edecektir.[6] Zira karşılık, amelin cinsine göredir. -Örneğin- şu hadislerde de amelin cinsine göre karşılık verilmesi söz konusudur: “Kim zor durumda olan birinin işini kolaylaştırırsa Allah da ona dünya ve ahirette kolaylık sağlayacaktır. Kul, kardeşinin yardımında olduğu sürece Allah da onun yardımındadır.” “Rahmet edin ki merhamet olunasınız.” “Affedin ki mağfiret olunasınız.” Kıyamet günü kibirli olanlar zerreler gibi haşrolunur ve insanlar ayaklarıyla onlara basarlar.” Son olarak; bu sûre, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in peygamberlik iddiasının hak olduğunu, Kur’an’ın Allah (azze ve celle )’den gelen bir vahiy olduğunu gösteren bir delildir. Zira Allah (celle celaluhu) ilk ayetin birinci cümlesinde Ebu Leheb’e beddua etmiş, ikinci cümlesinde ve 2. ve 3. ayetlerde bu bedduaya icabet edildiğini, onun kesin olarak bilfiil hüsrana uğradığını ve uğrayacağını, yani kalbinin mühürlendiğini, artık iman etmeyip küfür üzere öleceğini ve sonra da ebedi cehennemlik olacağını bildirmiş, son iki ayette karısının da durumunun böyle olduğunu haber vermiştir. Ve gerçekten de Ebu Leheb ve karısı küfür üzere ölmüşlerdir. Hâlbuki bunlar kendileri hakkında inen bu ayetleri işitmişlerdi ve zanlarınca Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in -haşa- yalancı olduğunu ortaya çıkarmak için görünürde ona iman ettiklerini söyleyebilirlerdi. Lakin Allah (celle celaluhu) böyle yapmalarını dilemedi. Ve Ebu Leheb Bedir Savaşı’ndan yedi gece sonra bir hastalık sebebiyle öldü. Cesedi çok kötü kokmuştu. Şerefine leke gelmesin diye yakınları bir çukur kazıp kokudan kendisine yaklaşamadıkları için tahtalarla cesedini itekleyerek çukura düşürmüş ve taş ve toprakla üstünü örtmüşlerdir. Ve’l-Hamdu lillâhi Rabbi’l-Âlemîn [1] Şuarâ Sûresi 214 [2] Bu sözün aslı şöyledir: تَبًّا لَكَ سَائِرَ الْيَوْمِ [3] Rûm Sûresi 41 [4] Said b. Müseyyeb’in sözü burada bitti. [5] “Müzemmem” yerilmiş anlamına gelmektedir. Kureyş kâfirleri Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e “Muhammed” yerine Müzemmem diyerek ona sövüyorlardı. [6] Bkz: Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, İbn Kesîr. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden Müminlere olsun. Allah-u Teâlâ biz Müslümanlara, kâfirlere benzememeyi emretmektedir. Bir Müslüman kesinlikle onlar gibi hayat süremez, onları taklit edemez. Kâfirleri taklit etmemekle emrolunduğumuz gibi onlara dostta olamayız. Zira İman ile küfrün en sağlam bağı kâfirlere karşı düşman, Müslümanlara karşı dost olmaktır. Allah-u Teâlâ bizleri birçok ayette müşrikleri dost edinmekten nehyediyor. “Ey iman edenler! Yahudileri ve Hristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostudurlar. Sizden kim onları dost edinirse, şüphesiz o onlardan olur. Şüphesiz Allah, zalim kavmi doğru yola iletmez.” (Maide, 51) “Yılbaşı bayramı” veya “Noel bayramı” denilen kutlama; asıl itibariyle İslam’da olmayan ve İslam’ın reddettiği, Hristiyanların kutladığı bayramıdır. Hatta Hristiyan kaynaklarında da yeri olmayan Noel ve Noel baba figürü, Hz. İsa’nın doğumundan yaklaşık 350 sene sonra Roma’da ortaya çıkmıştır. Roma güneşe tapıyordu. İmparator, Güneşperestlikle Hristiyanlığı birleştirerek Güneş tanrısının doğum günü olan 25 Aralık’ı Hz. İsa’nın doğum günü olarak kabul etti, buna Noel, doğum ya da halk arasında bilinen ismiyle de Mevlüt denilebilir. Güneşe tapanlar, güneşin 25 Aralıktan itibaren daha geç batmasının tanrılarının kendilerini daha çok sevmesine bir işaret olarak sayarlar ve yeniden doğduğuna inanarak bayram yaparlar. Dans, içki, zina, çam ağaçları ışıklandırma, hindi kesme, domuz başı kaz kızartması yemeyi gelenek haline getirmişler. 25 Aralık ve 1 Ocak arasını eğlence ve tatil günleri kabul etmişlerdir. Yani bu “Noel/Doğum/Mevlüt” hurafesi güneşe tapanlardan Hristiyanlara geçmiştir. Pazar (Sunday/Güneş günü) putperestlerce kutsal sayıldığından aynen geçmiştir. Tanrının oğlu gibi birçok inanç, adet, gelenek, Pagan putperestlerinden Hristiyanlığa geçmiştir. Ağaca tapma Avrupalı putperestler arasında yaygınıdır. Bizim ana amacımız ise onlara özenmemek, onları taklit etmemek, İslam çizgisi doğrultusunda hayatımıza yön vermektir. Gayri Müslimlerin bayramlarını kutlamak bazen küfür, bazen de haram olabilir. Şayet onların bayramlarını tazim (kâfirlerin bayramı diye yüceltmek) ederek kutlanırsa kişi dinden çıkmakla karşı karşıya kalır. Böyle zamanlarda tazim olmadan, sırf eğlenmek maksadıyla katılmak veya kutlamak haram olur. Bu hükümlere dair Kur’an ve Sünnette birçok delil mevcuttur. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) “Kim bir kavme özenirse, benzemeye çalışırsa onlardan olur" şeklindeki buyruğu gibi. Bu hadis kâfirlere benzemenin mutlak anlamda haram olmasını gerektirir. Yemede, içmede, giyinişte vs. hayatın tüm alanlarında onlar gibi olmamayı gerektirir. Başka bir delil de Peygamberimizin “Müşriklere ters düşünüz, muhalefet ediniz” şeklindeki buyruğudur. Bu deliller sayıca çoktur. Gerek Kur’an’da ve gerekse Sünnette “gazaba uğramışların (Yahudilerin)” ve “sapıkların (Hristiyanların)” yollarından gitmenin haram olduğunu gösteren çok sayıda delil vardır. Hiç şüphesiz kâfirlerin bayramları, onların yollarının, hayat tarzlarının bir parçasıdır. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyurur: “Onlar ki, yalan konuşulan yerlerde bulunmazlar ve boş laf edenlerle karşılaştıklarında vakarla geçip giderler.” (Furkan, 72) Tabiinden Mücahid (rahimehullah), bu ayetle ilgili; “Burada müşriklerin bayramları kastediliyor” demiştir. Yine tabiinden Rabii b. Enes’de aynı görüşü paylaşıyor. Öte yandan Kadı Ebu Ya’la (rahimehullah); “Müşriklerin bayramlarına katılmayı yasaklayan bir çağrıdır” diye ifade etmiştir. Hz. İsa’nın doğum yıldönümü olduğu sanılarak yapılan bu kutlamalar dinimize aykırı adetlerdir. İslam’dan başka dinlerin bayramlarını kutlamak dinimizde yasaklanmış bir amel olup, Rabbimiz (azze ve celle) onların yerine bizlere Ramazan ve Kurban bayramlarını meşru kılmıştır. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine’ye geldiği zaman yerli halkın eğlenerek kutladığı iki bayram gününün olduğunu gördü. Medinelilere “Bu günlerin anlamı nedir?” diye sorunca onlardan “Biz cahiliye döneminde bu günlerde eğleniyorduk” cevabını aldı. Bunun üzerine Medinelilere şöyle buyurdu; “Allah sizin iki eğlence gününüzü, onlardan daha hayırlı olan şu iki günle değiştirdi. Bu iki gün Kurban ve Ramazan bayramı günleridir.” (Ebu Davud) Bir şeyi değiştirmek değiştirilen şeyi bırakmayı gerektirir. Çünkü değiştirilen şeyle yerine konan şey bir arada bulunamaz. Buna göre bu ifade tarzı, ancak bir arada bulunamayacak, birbirleri ile bağdaşamayacak nitelikteki şeyler ve durumlar için kullanılabilir. Hz. Ömer (radiyallahu anh) “Allah düşmanlarının bayramlarından sakınınız” diye buyurmaktadır. Günümüzde Müslüman toplumların başına gelen büyük musibetlerden biri de Yahudi, Hristiyan ve diğer kâfir toplumlardan oluşan cehennem ehline uymaları ve onlara benzemeleridir. Öyle ki onların birçoğu hakkında Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şu sözü gerçekleşti: “Sizden öncekilerin yoluna tıpatıp uyacaksınız. Onlar, kertenkele deliğine girse siz de peşlerinden gireceksiniz.” Sahabîler: “Ey Allah’ın Rasûlü, Yahudi ve Hristiyanları mı kastediyorsun?” diye sorunca Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem): “Ya kim olacak?” diye buyurmuştur. (Buhârî, Müslim) Yani “Elbette ki onları kastediyorum” demek istemiştir. Diğer bir rivayette de: “Onlardan biri, sokakta annesiyle zina etse siz de aynısını yapacaksınız” buyrulmuştur. (Hâkim) Gerçekten de Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)’in dediği gibi oldu; artık Müslümanların pek çoğunu küfür ehlinden ayıramaz olduk. Hristiyanlar, İslam beldelerine haçlı seferleri düzenleyerek savaş ilan ederlerdi. İslamiyet’i ve Müslümanları böyle yok etmek arzularındaydılar. Son asırlarda ise haçlı seferlerinin yerini televizyon, internet ve basın yayın kuruluşları almıştır. Amaçları Müslümanları kendilerine benzeterek, İslamiyet’in ruhunu ve maneviyatını ortadan kaldırıp kendileri gibi Müslümanları da dünya ehli yapmaktır. Müslümanlar ise basiretli olup bu tür oyunlara gelmemelidirler. Yılbaşı gecesi yapılan ameller veya kutlamalar daha çok din, ırz, namus, ahlak ve aile kavramlarını yıkmak için özenle tasarlanmış eylemlerden ibarettir. Aynı zamanda bu yapılan kutlamalarda Allah (azze ve celle)’nin diniyle alay veya emirlerine isyan mahiyetinde fiiller varsa durumun ciddiyeti de o kadar büyük ve tehlikelidir. Yılbaşı gecesinde yapılan amellerden uzak durmak gerekir. Hindi alıp kesmek, çam ağacı satın almak, Noel baba kostümü ve oyuncakları almak/satmak, piyango bileti almak, parti düzenlemek ve parti şapkaları almak gibi eylemler Müslümanların amellerinden olmayıp, kâfirlere benzemek olur. Allah düşmanlarının bayramları Noel ile sınırlı olmayıp, Müslümanlar bu tür bayramları bilmeli ve onlardan uzak olmalıdırlar. Bunlar Paskalya, Hıdrellez, Nevruz gibileri olup, günümüzde bu tarz bayramlar bir hayli çoğalmıştır. Cumhuriyet, gençlik ve spor bayramı, zafer bayramı, çocuk bayramı, anneler günü bayramı, sevgililer (Aziz Valentin) günü vs. bayramlar da İslamiyet’in iki bayramından başka bayramlardır. Allah ise bunları daha hayırlı olan Kurban ve Ramazan bayramları ile değiştirmiştir. Biz Müslümanlar, yaşantımızda ve eğlencelerimizde bizden olmayanlara muhalefet etmekle emrolundu isek, Allah (azze ve celle)’nin hükümleri konusunda, kâfirlere nasıl muhalefet etmemiz gerekir! Bilakis Allah’ın hükümlerini baş tacı yapıp beşer ürünü olan, şeriat dışındaki bütün sistemleri (Laiklik, Demokrasi, Sosyalizm, Kapitalizm, Kemalizm, Marksizm, vs…) inkar etmemiz ve onlardan uzak olduğumuzu her daim yinelememiz gerekmektedir. İşte Allah’ın dininden olmayan bu sistemler küfür fabrikalarıdır. Bunların içerisinden her gün Allah’ın Kuran’da zikrettiği necis müşrikler ortaya çıkıp insanları ifsat etmektedirler. Bize düşen görev ise; Allah’ın gerçek İlahlığını ve Rabliğini yakinen bilmek ve bunlara zıt olan şirki temelinden reddetmektir. Ancak bu şekilde cennetinin varisleri oluruz. Hemen belirtelim ki, sözü geçen cahiliye kaynaklı iki bayram günü İslam döneminde unutulmuş, ne Peygamberimiz zamanında ne de halifeler döneminde bu günlerden iz kalmamıştı. Eğer halk bu günlerde eğlenmekten alıkonmamış olsaydı, bu geleneği devam ettirirdi. Çünkü gelenekler, değişmeyi sağlayıcı bir motif olmadıkça değişmezler. Özellikle kadınlar, çocuklar ve halk çoğunluğu tatil ve oyun bayramı olarak kutladıkları günleri büyük bir heyecanla gözlerler. Nitekim çoğu krallar ve devlet başkanları idare ettikleri halkın geleneksel bayramlarını değiştirmeyi başaramamışlardır. Çünkü halk vicdanında bu bayramlarla ilgili motifler kuvvetli ve kalabalıkların bu bayramları kutlama arzuları güçlü olagelmiştir. Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) söz konusu cahiliye bayramlarına güçlü bir şekilde karşı çıkmasaydı, bu bayramlar, sönük bir biçimde de olsa, varlıklarını devam ettireceklerdi. Demek ki, Peygamberimizin güçlü bir şekilde karşı çıktığı ve engellediği adet ve davranış haramdır. Unutmamalıyız ki; Müslümanın Takvimi ve yılının ilk günü 622 yılında Peygamberimizin hicretiyle başlayan 1 Muharrem’dir. Hicret; Şirkten tevhide, küfürden imana, esaretten özgürlüğe, kabilecilikten İslam kardeşliğine yürümenin adıdır. Dolaysı ile Müslüman bu gecede geçen bir senenin içinde, ne kadar hayırlı amellerim oldu ya da şerli amellerim oldu diye muhasebesini yapar. Allah (azze ve celle)’nin, yüce ve büyük bazı hikmetlerden dolayı cehennem ehli olan kâfirlere muhalefet etmemizi bizlere emretmiştir. Bu hikmetlerden biri, kâfirlerin muhabbetinin Müslümanların kalplerine girmesini engellemektir. Zira onlar, Allah’ın ve Müslümanların düşmanlarıdır. Birtakım işlerde onlara uymak ve benzemek, beraberinde yakınlaşmayı getirir, buradan da sevgi ve muhabbet doğar. Ey kardeşim! Unutmamalıyız ki Yahudi ve Hristiyanlar Kurban bayramında kurban kesmez, Ramazan bayramını tebrik etmez ve Hicretin başlangıcı olan 1 Muharrem’i kabul etmez. Öyle ise inancımızın kâfirlerle bir olmaması, dış görünüşümüzde de onları taklit etmememizi gerektirir. Kişinin dış görünüşünde onları taklit etmesi, istemese de inancında da onlara benzemeyi beraberinde getirir. Hz. Ömer (radiyallahu anh)’ın “İnandıkları gibi yaşamayanlar, yaşadıkları gibi inanırlar” nasihatini aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Allah-u Teâlâ, şeriatından yüz çeviren din düşmanlarına sevgi besleyen kimselerin iman etmiş olamayacaklarını bildirmiş ve şöyle buyurmuştur: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir toplumun -babaları, oğulları, kardeşleri yahut akrabaları dahi olsa- Allah’a ve Rasûlü’ne düşman olanlara sevgi beslediklerini göremezsin.” (Mücadele, 22) “…Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hristiyanlar da asla senden razı olmayacaklardır. (Bakara, 120) Şimdi seninle beraber Kâfirler ile Dostluğun neticelerini maddeler halinde inceleyelim; 1- Kâfirleri Dost Edinmede Nehyin Sebebi Allah (azze ve celle) bir şeyi emrettiği veya nehyettiği zaman onun asıl gayesi itaattir. İslam’ın anlamı da budur. “Kâfirler birbirlerinin dostudurlar eğer siz onları dost edinirseniz yeryüzünde fitne ve büyük bir fesat olur.” buyrulur. (Enfal, 73) Allah (azze ve celle) insanlara bir şeriat belirlediği zaman fıtratlarına en uygun kanunlarını indirmiştir. Allah’ın bizden teslimiyet istemesinin sebebi de budur. “Müşrikler ve ehli kitaptan kâfirler size hiçbir hayrın indirilmesini istemezler.” (Bakara, 105) buyurulmuştur. Kâfirin dostluğu her zaman yalandır. Hiçbir zaman Müslümanlar için hayır istemezler ve istememişlerdir. Bu ayeti kerime bunun en büyük delilidir. Eğer bir yerde kâfirler Müslümanlara iyi davranıyorsa -istisnalar hariç- mutlaka orada bir hile vardır. Bunun en güzel delili de tarihte kâfirlerle ittifak yapan İslam devletlerinin akıbetidir. Sonları hep aynıdır. Hüsran! 2- Kâfirleri Dost Edinmeye İten Sebepler Kur’an’da kâfirleri dost tutanlar genelde münafık karakterli insanlardır. Münafık, iman etmediği için sürekli kendi menfaatini düşünür. Bunun için de hem iman ehlinden yana hem küfür ehlinden yana olmak suretiyle kendini sağlama almaya çalışır. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: “Onlar ikisi arasında bocalayan kararsız kimselerdir. Ne bunlara nede onlara taraf olurlar. Allah’ın şaşırttığı kimseye sen asla yol bulamazsın.” (Nisa, 143) Tarih boyunca dünya hayatını ahirete tercih eden menfaatperest insanlar, kâfirleri dost edinmişlerdir. Hem dünyalarını hem de ahiretlerini heba etmişlerdir. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: “Kalplerinde hastalık bulunan kimselerin ‘devrin aleyhimize dönmesinden korkuyoruz’ diye (kâfirleri dost edinmek için) koşuştuklarını görürsün.” (Maide, 52) Bu ayette Allah (subhanehu ve teâlâ) onların, kâfirleri korkuları sebebiyle dost edindiklerini belirtir. Kalbe Allah korkusu yerleşmediği zaman kalp kâinattaki her şeyden korkmaya başlar. Bu korku da insanı cinsine göre, Allah’ın nehyettiklerini işlemeye sevk eder. “Allah, münafıkların kâfirleri dost edindiklerini bildirdikten sonra “İzzeti onların yanında mı arıyorlar?” diye buyurur. (Nisa, 138) Birçok sahabe sözlerinde “Biz zelildik, Allah bizi İslam’la aziz kıldı. Biz ne zaman izzeti Allah’ın bizi aziz kıldığı İslam dışında ararsak Allah bizi tekrar zelil kılar” demişlerdir. Münafık ve kâfir ise iman edemediği için bu izzeti hissetmez ve kendine izzet kaynağı arar. Bugün bu ayeti ve particilik zihniyetini düşünürsek, particiler Müslümanların söz sahibi olabilmesi için kendilerinin de küfür kabul ettiği sisteme dost gibi görünürler. Bunun sebebi de aziz olan Allah’a teslim olmayışlarıdır. 3- Dinler Arası Diyalog Bir fikrin başka bir fikirle diyaloga geçebilmesi için, önce onun meşruluğunu kabul etmesi gerekir. Sahibine kâfir dediğimiz, ateş ehli diye nitelendirdiğimiz insanlarla diyaloga geçmemiz mümkün değildir. Yahudi ve Hristiyanların hükmü Kuranda şöyle belirtilmiştir. “Muhakkak ki: “Allah, Meryem oğlu Mesih’tir” diyenler kâfir oldular.” (Maide, 17) “Muhakkak ki: “Allah, üçün üçüncüsüdür” diyenler kâfir oldular.” (Maide, 73) “Yahudiler “Allah’ın eli bağlıdır” dediler. Söylediklerinden ötürü kendi elleri bağlandı ve onlara lanet edildi.” buyrulmaktadır (Maide, 64). Kur’an-ı Kerim ehli kitabın lanete duçar olduğu, Allah’ın gazabına müstahak olduğu ve kâfir oldukları ile ilgili ayetlerle doludur. “Şüphesiz din Allah’ın yanında İslam’dır.” (Ali İmran, 19) “Kim İslam’dan başka din ararsa ondan asla kabul olunmaz. Ve o ahirette zarara uğrayanlardan olur.” (Ali İmran, 85) Bu ayetler, açıkça son peygamberden sonra bu dinlerin hiçbir şekilde insanı kurtaramayacağını ifade eder. Öyleyse ehli kitap da kâfirler zümresindendir. Diyalog yapabilmek için bu ayetleri görmezden gelmek gerekir. Bu, pratikte vuku bulan bir gerçektir. Diyalogcular Müslüman olduklarını iddia etseler de sırf diyaloglarını gerçekleştirmek için Kur’an’daki bunca ayeti hiçbir zaman zikretmezler. 4- Kâfirlere Benzemek Kâfirlere benzemek onları dost edinmenin türlerindendir. İslam’da asıl olan kâfirlere muhalefet etmektir. Bunun en başlıca sebeplerinden biri, dıştaki benzeme ve taklidin içte sevgiye ve hayranlığa yol açmasıdır. Bu da yasaklanmıştır. Sahih bir hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Kim bir kavme benzerse o da onlardandır.” İbn-i Kesir (rahimehullah) bu hadisi açıklarken şöyle demiştir: “Bu hadis; konuşmalarında, fiillerinde, giyim kuşamlarında, bayramlarında, ibadetlerinde ve bunların dışında bize meşrû kılınmamış ve bizim de kabul etmeyeceğimiz işlerinde kâfirlere benzemeye çalışma konusunda çok sert bir yasak ve ağır bir tehdit içermektedir.” (Tefsiru İbn-i Kesir) Bu hadis kâfirlere benzemenin mutlak anlamda haram olmasını gerektirir. Benzeme çeşidine göre -Allah korusun- küfre kadar ulaştırır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Adiy b. Hatem’in boynunda hac görmüş ve “Bu putu boynundan at” demiştir. Başka bir sahabede de bir elbise görmüş ve “Bu kâfirlerin elbisesidir bunu giyme” buyurmuştur. İslam, geldiği günden itibaren kâfirlere muhalefeti (özellikle dinin şiarlarında) teşri kılmıştır. Peygamberimiz Medine’ye geldiğinde Medinelilerin bayram yaptıkları iki günleri vardı. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Şüphesiz Allah sizi ondan daha hayırlı iki günle değiştirmiştir; bunlar Kurban ve Ramazan bayramıdır.” demiştir. “Müşriklere muhalefet ediniz; sakalları uzatıp bıyıkları kısaltınız.” “Ehli kitap sakallarına kına yakmaz, onlara muhalefet ediniz ve sakallarınıza kına yakınız.” buyurmuştur. Peygamberimizin muhalefeti emrettiği hadisler o kadar çoktur ki, Medine’deki ehli kitap “Bu adam bizde olan hiçbir şey bırakmadı, mutlaka ona muhalefet etti” dediler. 5- Kâfir Olanlara Uyanların Cezası Allah’u Teâlâ Yahudi ve Hristiyanları kastederek Peygamberine şöyle vahyetmiştir. “Eğer sana gelen bu ilimden sonra onların hevalarına uyarsan, (Allah’ın cezasından seni koruyacak) ne bir dostun ne de bir koruyucun olur.” (Ra’d, 37) İbn-i Kesir (rahimehullah) bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Bu ayet, Peygamber’in Sünnetine ve Muhammedî yola -salat ve selamın en üstünü ona olsun- tâbi olan ilim sahiplerinin, dalalet ehlinin yoluna uymamaları gerektiği konusunda büyük bir tehdit içermektedir.” 6- Kâfirlerin Bayramlarını Tebrik Etme Ve Hediye Alma İle İlgili Âlimlerden Nakiller İbnu’l-Kayyım zimmet ehli kitabında şöyle demektedir: “Kâfirlerin, kendilerine has olan küfür içerikli dinî törenlerini tebrik etmek, âlimlerin ittifakıyla haramdır, (küfür olarak ta olur) onların bayramlarını tebrik ederek: “Bayramın mübarek olsun” veya “Bayramın kutlu olsun” vb. demek gibi. Bu sözü söyleyen kişi, küfre düşmekten kurtulsa dahi bu yaptığı yine de haramdır. Zira bu, bir Hristiyan’ın Haça secde etmesini kutlamakla aynı konumdadır. Hatta bu, Allah katında, bir kimseyi içki içmek, adam öldürmek, zina etmek vb. gibi bir günahtan dolayı tebrik etmekten daha büyük bir günahtır ve Allah’ı bunlardan daha çok gazlandırır. Dine değer vermeyenlerin çoğu, bu hataya düşer ve yaptığı işin ne kadar çirkin olduğunu da kavrayamaz. Zira kim, bir kulu işlediği günah, bidat veya küfür sebebiyle kutlarsa Allah’ın gazap ve öfkesiyle karşı karşıya kalır.” Hanefî mezhebinin değerli âlimlerinden Molla Ali el-Kâri, bu konuyla ilgili olarak şunları söylemektedir: “El-Hulasa adlı eserde zikredildiğine göre: “Kim, Nevruz günü bir Mecusi’ye yumurta hediye ederse kâfir olur. Çünkü o, bu yaptığıyla küfür ve sapıklığında o Mecusi’ye yardım etmiş veya hediye verme hususunda onlara benzemiş olur. ” Yılbaşını kutlamak haramdan başlayıp, çeşidine göre küfre kadar götürür. Mecmeu’n-Nevâzil adlı kitapta şöyle denmektedir: “Mecusîler, Nevruz gününde toplansa ve bir Müslüman da onlar için: “Ne güzel âdetleri var!” dese kâfir olur. Çünkü onun bu sözü, küfür âdetlerinden hoşlandığı, bununla birlikte İslâmî âdet ve gelenekleri beğenmediği anlamına gelir.” Fetâvâ es-Suğrâ adlı eserde de şöyle denmiştir: “Bir kimse, daha önce sa­tın almadığı halde özellikle Nevruz gününe saygı amacıyla birtakım şeyler satın alırsa kâfir olur. Çünkü bu hareketiyle o, kâfirlerin bayramına saygı göstermiş olur.” Diğer bir meselede Yılbaşı günü düzenlenen Milli piyango çekilişidir. Millî Piyangoya “dinî piyango, dinî kumar” da denilebilir. Halkın h iç de haram diye umursamadığı “para gelsin de, nasıl gelirse gelsin” diye 80 milyonluk ülkede 50 milyondan fazla piyango bileti satılıyorsa ve Milli Piyangonun haram olduğunu bile bilmeyen Müslümanlar var” deniliyorsa Allah’ın gazabını hak etmiş bir topluluğun var olduğunu görebilmeliyiz. Milli Piyango’dan para kazananların çok kısa süre sonra sadece o parayı değil, çoğu zaman ailelerini, mutluluklarını, sağlıklarını ve hatta hayatlarını da kaybettikleri ortaya çıkaran belgelere internetten ulaşabilirsiniz. Evet, kardeşim; İslam’ın kesin olarak yasakladığı içki, kumar, fuhuş vb. gibi büyük günahların tamamının bir gecede yapıldığı başka bir gece var mıdır? Gençlerin alkol ve uyuşturucu bataklığına düştüğü, Milli piyango bileti ile kumar ve kolay kazanma alışkanlığının başladığı gece. Rabbim neslimizi korusun. Âmin. “Sözlerimi bitirirken Rabbime şöyle dua ediyorum. Ey kalpleri evirip çeviren Allah’ım kalplerimizi dinin üzere sabit kıl. Ey Rabbim, bizleri anlattıklarımızdan gafil kılma, Allah’ım Akidemizi kendi basit sorunlarımızın elinden kurtar ve koru. Rabbim, bize sorumluluktan kaçan inanç ucuzluğuna karşı dayanma gücü ver. Ey Rabbim bugün insanlar İslam’ı bilmiyorlar bilmedikleri gibi öğrenmek de istemiyorlar. Hayatlarında hep senin razı olmadığın haram ve şirk dolu ameller var ya rab. Şenin şeriatından, yasalarından, kanunlarından, yüz çevirdikleri gibi anlattığımızda Kur’an ayetlerini ve Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadislerini duyduklarında kulaklarını tıkayıp, gözlerini kapatıyorlar. Bizi onların hidayetlerine vesile kıl. Bizi şirk ehlinden ve onların yolarından uzak eyle. Biz biliyoruz ki, onlar Allah üçün üçüncüsüdür demişler ve kâfir olmuşlar. Ve biz hahamları, papazları helali haram, haramı da helal yapan anlayışı reddetmeyenlerin onları ilah edindiklerini ve kâfir olduklarını biliyoruz. Bizler peygamberden önce ve sonra başka bir dinin batıl, geçersiz, hükmü kalkmış olduğuna iman ediyoruz. Kim İslam’dan başka bir din ararsa ondan kabul olmayacağını söylemişsin yarabbi. Bizler Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile 23 senede inzal buyurduğun şeriatından razıyız. Asrımızda senin hükümlerin ile hükmedilmiyor ya rabbi. Biz onlardan ve sistemlerinden beriyiz. İslam’ın adaletine Senin ve Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yoluna tutunmak istiyoruz. Bizleri Yahudi ve Hristiyanlara karşı güçlendirip izzet ve şeref ver. Yahudi ve Hristiyanları koruyan onları cennete sokan batıl ve kâfirce anlayıştan bizi uzak tut. Allah’ım bizi İslam’la şereflenmeyen, Senin kölen olmaktan şeref duymayan izzetsizlerden eyleme. Âmin Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Muhammed Fatih

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى سُفْيَانَ عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ يَئِسَ أَنْ يَعْبُدَهُ الْمُصَلُّونَ وَلَكِنْ فِى التَّحْرِيشِ بَيْنَهُمْ İmam et-Tirmizi (rahimehullah) şöyle der: Bize Hannâd tahdis etti, dedi ki: Bize Muaviye tahdis etti, o da el-Ameş’ten, o da Ebu Süfyan’dan Cabir’in şöyle dediğini aktardı: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Şüphesiz ki şeytan namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir. Lakin aralarında sürtüşmelerinden (aralarını açıp, fitne ve fesad sokarak birbirlerine düşürmekten) çok ümitlidir.” بسم الله الرحمن الرحيم Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e, ehl-i beytine ve ashabına salât ve selam olsun. Bir: Hadisin senedi ve hükmü: Hannâd: Hannâd İbnu’s-Seriyyi bin Musab et-Temimi. Ebu’s-Seriyyi el-Kufi (rahimehullah), İmam Ebu Hatim er-Razi (rahimehullah) “saduktur” demiştir. İmam en-Nesei (rahimehullah) “sikadır” demiştir. Hannâd Ebu’s-Seriyyi el-Kufi (rahimehullah) hicrî 243’de vefat etmiştir. Ebu Muaviye: Muhammed bin Hâzim et-Temimi. Ebu Muaviye ed-Darir el-Kufi (rahimehullah). İmam Ahmed (rahimehullah), “el-Ameş’in hadislerinde istisna muzdarip bir ravidir. Ondan başkasından gelen hadisleri iyi hıfzetmemiştir” demiştir. İmam en-Nesei (rahimehullah) “sikadır” demiştir. İmam ez-Zehebi (rahimehullah) “Hafızdır, el-Ameş’in hadislerinde çok sağlamdır. Murcie idi” demiştir. Ve Hafız İbn-i Hacer (rahimehullah) “sikadır, el-Ameş’in hadislerinde en sağlam olandır. Başkalarının hadislerinde hata yapar. İrca akidesiyle kötülenmiştir” der. Ebu Muaviye ed-Darir (rahimehullah) hicrî 195’de vefat etmiştir. El-Ameş: Süleyman bin Mihran el-Esedi. Ebu Muhammed el-Kufi el-Ameş (rahimehullah). İmam Yahya bin Main (rahimehullah) “sikadır” demiştir. İmam en-Nesei (rahimehullah) “sikadır, sebttir” demiştir ve Hafız İbn-i Hacer (rahimehullah) “sikadır, hafızdır, kıraatleri bilir lakin tedlis yapardı” demiştir. Süleyman el-Ameş (rahimehullah) hicrî 147’de vefat etmiştir. Ebu Süfyan: Talha bin Nafi el-Kureyşi. Ebu Süfyan el-Vasiti (rahimehullah). İmam Ahmed ve İmam en-Nesei (rahimehumallah) “onda beis yoktur” demişlerdir. Hafız İbn-i Hacer (rahimehullah) “saduktur” demiştir. Cabir: Cabir bin Abdullah bin Amr bin Haram el-Ensari el-Hazreci. Ebu Abdullah veya Ebu Abdurrahman veya Ebu Muhammed el-Ensari el-Hazreci es-Sulemi el-Medeni (radiyallahu anhu). Babasıyla beraber ikinci Akabe biatına katılmıştır. Sahabenin fakihlerinden, müctehidlerinden ve hafızlarındandır. Rıdvan biatına nail olanlardandır. Cabir bin Abdullah el-Ensari (radiyallahu anhu) hicrî 71’de vefat etmiştir. Hadis bu senedle hasendir. Hadisi aynı lafızla ve sahih senedle İmam Ebu Bekr İbn-i Ebu Âsım (rahimehullah) Sünne’sinde tahric etmiştir. İmam Müslim (rahimehullah) hadisi “Şüphesiz ki şeytan Arap yarımadasındaki namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir” lafzıyla Sahih’inde tahric etmiştir. İki: Hadisten çıkarılacak bazı faydalar: Bir: الشَّيْطان (eş-Şeytan): Bazı âlimler şeytan kelimesinin فَيْعَال (fey’âl) vezninde olup شَطَنَ (şatane) fiilinden türeme olduğunu söylerler. Bu durumda sondaki ن (nun) harfi zaid değildir. شَطَنَ (şatane) uzak olmak, uzak düşmek gibi manalara gelir. Bu durumda şeytan uzak olandır; yani hayırdan, itaatten ve Allah (azze ve celle)’nin rahmetinden uzak olandır. Diğer bazı âlimlere göre şeytan kelimesinin sonundaki nun harfi zaiddir, فَعْلاَن (fa’lân) vezninde شَاطَ (şâta) fiilinden türemiştir. شَاطَ (şâta) fiili öfkeden çılgına döndü, yandı tutuştu gibi manalara gelir. Ebu’s-Seâdât İbnu’l-Esir (rahimehullah) şöyle diyor: “Eğer şeytan kelimesinin nun’u aslîdir denilirse o zaman الشَطَنَ (uzaklık)’tan gelmedir, yani hayırdan uzak oldu manasındadır veya الشَّطَن (uzak ip)’ten gelmedir, yani sanki şerri uzun olan, bol olan manasındadır. Ama zaiddir denilirse o zaman شَاطَ يَشِيطُ (şâta-yeşîtu) fiilinden gelmedir ki kişi helak olduğunda böyle denilir veya اسْتَشَاطَ غَضَبا (isteşâta ğadaben)’den gelmedir ki kişi öfkesinde çok hiddetlendiğinde ve yanıp tutuştuğunda böyle denilir. Ama ilk mana daha doğrudur.”[1] İbn-i Kuteybe ed-Dîneveri (rahimehullah) şöyle diyor: “الشَاطِنُ (eş-Şâtın) haktan uzak olandır. Muhammed bin İshak şöyle demiştir: Şeytan olarak isimlendirilmiş olmasının sebebi, Rabbinin emrinden uzaklaştığı içindir. الشِّطُون (eş-Şitûn) terk edilmiş, uzak olandır.”[2] Ve Ebu’l-Leys es-Semerkandi (rahimehullah) şöyle der: “Şeytanlar insanlardan olur ve cinlerden olur. Çünkü kibirlenip haddini aşan, her inatçı, asi, şeytandır. Ebu Ubeyde şöyle demiştir: “Her kibirlenip haddini aşan, inatçı, asi, şeytandır.”[3] Şu hâlde genel anlamda şeytan mahlûkattan olup haddini aşmış, Allah (celle ve âlâ)’ya isyanda ısrarcı olan, envai çeşit kötülük ve fitnelerle yeryüzünü ifsad etmeye çalışan bir cinsin ismidir. Buna insanlar, cinler ve hayvanlar da dâhildir. Bunun için Allah (celle ve âlâ) “Biz her Nebiye ins ve cin şeytanları böylece düşman kıldık. Onlardan kimi kimine aldatmak için yaldızlı birtakım sözler fısıldarlar.”[4] buyurmuştur. Lakin özel anlamda şeytan, ateşten yaratılmış olan, mel’ûn İblis ve onun kâfir zürriyetini tabir eden bir isimdir. İman etmiş cinlere ise şeytan denilmez. Şeytan denildiğinde cins de kastedilir ve özellikle İblis (aleyhillane) de kastedilir. İblis isminin Arapça olup olmadığında âlimler ihtilaf etmişlerdir. Bazıları إِبْلِيسْ (iblis) إِفْعِيلْ (if’îl) vezninde الْاِبْلاَس (el-iblâs)’ten türemiş olduğunu söylerler. Başkaları iblis kelimesinin aslen Arapça değil, acem bir kelime olduğunu söylerler. İmam İbn-i Cerir et-Taberi (rahimehullah) şöyle diyor: “إِبْلِيسْ (iblis) إِفْعِيلْ (if’îl) vezninde الْاِبْلاَس (el-iblâs)’ten türemedir. الْاِبْلاَس (el-iblâs) ise hayırdan ümidini kesmiş olmak, pişmanlık ve üzüntü manalarına gelir.” Sonra kendi senediyle İbn-i Abbas (radiyallahu anhuma)’nın şöyle dediğini rivayet eder: “İblis, yani Allah onu bütün hayırdan iblas etmiştir (uzaklaştırmıştır) ve onu isyanından ötürü taşlanmış bir şeytan olmak üzere cezalandırmıştır.”[5] İblis, yaratılışı ateşten olan ve evvelinde meleklerle beraber Allah (celle ve âlâ)’ya kulluk eden hakiki bir kişidir. Allah (celle ve âlâ) Âdem’i yaratıp meleklere ona secde etmeyi emredince İblis kibirlendi ve Rabbinin emrine karşı koydu. İsyanının cezası olarak Allah (celle ve âlâ) onu rahmetinden kovdu ve kötülenmiş biri olarak yeryüzüne indirdi. İblis (aleyhillane) kıyamet gününe kadar mühlet istedi. Allah (celle ve âlâ) ona mühlet verince iyice azdı ve Rabbine karşı başkaldırdı ve “İzzetin hakkı için hepsini mutlaka azdıracağım. Aralarında ihlâsa erdirilmiş kulların müstesna”[6] dedi. Bu surette şeytanlar ve insanlar arasındaki savaş başlamış oldu. Tüm fırkalaşmaların, batıl üzere husumetlerin ve savaşların esası bu düşmanlıktır. İblis (aleyhillane) cinlerden olup, şeytanların babasıdır. Şeytanları insanların üzerine salan, insanları saptırmaları için ve fitnelere düşürmek için harekete geçiren odur. Âdemoğlunun en büyük ve en eski düşmanı odur. Her Müslümana yapılan eziyette muhakkak parmağı vardır. Bu hadiste şeytanla kastedilen de odur. İki: “Şeytan namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir.” Yani mel’ûn İblis namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir. “Kendisine ibadet etmelerinden” kastedilen, doğrudan şeytana ibadet etmeleri değildir. Bilakis putlara ibadet etmeleridir. Çünkü insanın nazarında Allah’tan başka ibadet ettiği şeyi putlaştıran ve ona ibadete çağıran şeytandır. Kulun da onun çağrısına itaat etmesiyle aslen ibadet edilen şeytan olmuş oluyor. Zira Allah’a masiyette şeytana itaat eden ona ibadet etmiştir. Allah (celle ve âlâ) şöyle buyurmaktadır: “Ey Âdemoğulları, şeytana ibadet etmeyin. Çünkü o sizin için apaçık bir düşmandır” diye size emrimi açıklamadım mı?”[7] İmam et-Taberi (rahimehullah) ayet-i kerimede “şeytana ibadet etmeyin” kavlinin manasının, “ona Allah’a masiyette itaat etmeyin” olduğunu söylemiştir.”[8] Çünkü kim bir şeye itaat ederse ona ibadet etmiştir. Üç: İblis’in kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiş olduğu الْمُصَلِّين (namaz kılanlar)’ın başında gelen elif-lam cinsin beyanı için gelmiş olabilir veya muayyen bir sınıfı belirlemek için gelmiş olabilir. İstiğrak için (cinsi beyan etmek için) gelmişse o zaman kastedilenler umumen namaz kılanlardır. Yani şeytan topluca bütün namaz kılanların kendisine ibadet etmelerinden ümidini kesmiştir. Çünkü namaz Allah (celle ve âlâ)’nın emridir ve namaz kılan Allah’a kul olduğunu itiraf ve ikrar ettiğinden ötürü namaz kılar. Bu durumda Allah’tan başkasına ibadet etmesi veya Allah ile beraber başkasına ibadet etmesi cins itibariyle mümkün değildir. Vakıada bazılarının namaz kılmalarıyla beraber Allah’a şirk koşmaları buna münafi değildir. Ahd için (muayyen bir sınıfı belirlemek için) gelmişse o zaman namaz kılanlardan sadece namaz ibadetini sahih bir surette eda edenler kastedilmiş olabilir. Namaz ibadetinin ve tüm ibadetlerin sahih olması için amelin Allah’a şirkten hâli ve Nebevi sünnete mutabık olması lazımdır. Dört: Her iki hâlde de (ister namaz kılanlar kelimesinin başındaki elif-lam istiğrak için gelmiş olsun veya ahd için gelmiş olsun) bu hadis namazın İslam alameti olduğuna delildir. Çünkü Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) ibadette Allah (celle ve âlâ)’yı ifrad edeni (şeytana ibadet etmeyeni), yani Müslümanı namaz kılan ile tabir etmiştir. Bu da namazın doğrudan kişinin İslam’ına delalet ettiğine delildir. Bunun için el-Beydavi (rahimehullah) hadisin şerhinde “Çünkü namaz, iman ve küfür arasını ayıran ve imana delalet eden en açık ameldir” demiştir.[9] Beş: İmam Müslim (rahimehullah)’ın rivayetinde hadis “Arap yarımadasındaki namaz kılanlar” lafzıyla gelmiştir. Bunu delil göstererek bazıları Arabistan’da artık şirkin olmayacağını iddia etmişlerdir. Bu batıl bir iddiadır. Nitekim Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in hemen vefatından sonra Arapların birçoğu yine eski putlarına dönerek irtidat etmişlerdir. Ve bugüne kadar Rabbani ulema Arap yarımadasında envai çeşit şirki müşahede etmişler, bunlardan sakındırmışlardır; dilleriyle ve elleriyle şirke ve şirk ehline karşı mücadele etmişlerdir. Buna bütün ümmet şahid olduğu gibi özellikle o âlimlerin atıldığı zindanlar buna şahitlik etmektedir. Allah (azze ve celle) tağutların zindanlarında esir tutulan tüm âlimlerimizin ve Müslümanların esaretini acilen çözsün. Âmin. Ayrıca Arap yarımadasında şirkin vaki olacağını birçok hadis de haber vermektedir. Mesela İmam Müslim (rahimehullah)’ın Aişe (radiyallahu anha)’dan tahric ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: “Lat ve Uzza’ya tekrar ibadet edilinceye kadar gece ve gündüz gitmeyecektir (kıyamet kopmayacaktır).” Veya İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın Ebu Hureyre (radiyallahu anhu)’dan tahric ettiği hadiste şöyle buyuruyor: “Zu’l-Halasa’nın etrafında Devs kadınlarının kıçları titremedikçe kıyamet kopmayacaktır.” Zu’l-Halasa Devs kabilesinin cahiliyede ibadet ettikleri puttur. Bu putu yıkması için Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) Cerir bin Abdullah (radiyallahu anhu)’yu göndermişti. Altı: “Lakin aralarında sürtüşmelerinden (aralarını açıp, fitne ve fesat sokarak birbirlerine düşürmekten) çok ümitlidir.” Yani mel’ûn İblis ve ins ve cinden avaneleri Müslümanların Allah (celle ve âlâ)’yı bırakıp başkalarına ibadet etmelerinden çok ümitli değiller lakin Müslümanların vahdetini bozup birbirine düşürmek için aralarında fitne ve fesadı yaymaya çok azimlidirler. Çünkü bu hâl üzere olan Müslümanlar her ne kadar şeytana ibadet etmeyeceklerse de güçlü olmadıklarından ve sahip oldukları az gücü de kendi aralarındaki anlaşmazlıklara harcadıklarından dolayı, şeytan ve uşaklarının yeryüzünü ifsad etmelerine engel de olamayacaklardır. Bu, mel’ûn İblis ve ordusu için fazlasıyla kâfi gelen bir başarıdır. Bunun için şeytan ve neferleri eskiden beri bu yolu izlemişlerdir. İblis’in avanelerinden biri olan Firavun hakkında Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor: “Gerçek şu ki Firavun yeryüzünde büyüklenmiş ve oranın halkını birtakım fırkalara ayırıp bölmüştü. Onlardan bir bölümünü güçten düşürüyor, erkek çocuklarını boğazlayıp kadınlarını diri bırakıyordu. Çünkü o, bozgunculardandı.”[10] Âllame Şihabuddin el-Âlusi (rahimehullah) şöyle der: “Oranın halkını birtakım fırkalara ayırıp bölmüştü” kavlinin manası “onları dilediği şer ve fesada yardımcı olacak fırkalara ayırıp bölmüştü” veya “birlik olmamaları için birbirine karşı kışkırttığı ve aralarında buğz ve düşmanlık var ettiği fırkalara ayırıp bölmüştü.”[11] Firavun da halkı fırkalara bölüp bir kısmını kendisine yakın tutuyordu. Bu uşaklarını kullanarak diğerlerine zulüm ediyordu. Ayrıca halkı fırkalara bölerek halkın kendisine karşı birleşmesini de engelliyordu. Böylece iktidarının devamlı olmasını sağlıyordu. Ondan sonra da akıl babaları mel’ûn İblis olan kâfirler hep aynı yolu izlemişlerdir. İslam ümmetinden bir kısmına dünyayı va’d ederek kendilerine taraftarlar edinmeye çalışmışlardır. Sonra bunları kendilerine taraftar olmayanların üstüne salmışlardır. Böylece hem kendilerine karşı bir vahdetin oluşmasını engellemişlerdir hem de iktidarlarını korumuşlardır. Aynı zamanda kendilerine taraftar olmayanların içinde bölünmeye eğilimli olanları da envai hilelerle İslam vahdetinden ayrılmaları için azimle çalışmışlardır. Şu zamanda da Amerika komutası altında savaşan laik haçlı ordusunun İslam ümmetini parça parça böldüğünü, kendi tarafına çekebildiği uşaklarını Müslümanlara karşı savaşa gönderdiğini, kendi tarafına çekemediklerini ise uşaklarını kullanarak kendi içlerinde ihtilaflar, düşmanlıklar ve anlaşmazlıklar çıkarmaya çalıştıklarını görebilirsin. Evet! Şeytan Müslümanları birbirilerine düşürmekten çok ümitlidir. Bunun için var gücüyle çalışıyor. Tüm uşaklarını seferber ediyor. Lakin batılın gücü ancak hakkın yokluğu kadardır. Işığın olduğu yerde karanlık barınamadığı gibi hakkın olduğu yerde batıl barınamaz. Evet! Halen küfür güçlü ve karanlık baskın. Lakin fecir yaklaştı inşaAllah. Yalancı olan değil sadık olan, doğru olan, dürüst olan… Rabbine karşı… Kardeşlerine karşı. Ey Allah’ın kulu Ol kardeşine karşı merhamet ve şefkat ile dolu. İblistir can düşmanı Aldanma! Yalan doludur yoldaşlığı. Ulema enbiyanın varisleri Tabi ol! Onlar dinin hamileri. Ama sen… Fecirsin Eğer doğruysan ve samimi! 1 - En-Nihayetu fi Ğaribi’l-Eser, 2/1160. El-Mektebetu’l-İlmiyye baskısı h.1399 2 - Ğaribu’l-Hadis, 3/759. Matbaatu’l-Âni, birinci baskı h.1397 3 - Bahru’l-Ulum, 1/97. Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, birinci baskı h.1413 4 - El-En’âm 112 5 - Camiu’l-Beyan, 1/509. Muessesetu’r-Risale birinci baskı h.1420 6 - Sad 82, 83 7 - Yasin 60 8 - Camiu’l-Beyan, 20/542. Muessesetu’r-Risale birinci baskı h.1420 9 - Feyzu’l-Kadir, 2/451. Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye birinci baskı h.1415 10 - El-Kasas, 4.ayet 11 - Ruhu’l-Meani, el-Kasas, 4.ayetin tefsiri Tarık Ebu Abdullah