Cahiller İçin Evlenme Kefili Olunur mu?

SORU Maturidiler ve Eşariler, Ehl-i Sünnet midir? Mesela sizin de videolarınızın başında yazdığınız çoğu âlimler Eşari yahut Maturididir. İbni Hacer, Suyuti, İmam Kurtubi vb. gibi. CEVAP Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Maturidiler ve Eşariler tam anlamıyla Ehli Sünnet’ten değiller. Ancak, Ehl-i Sünnete en yakın fırkalardandırlar. Ehl-i Sünnet’e bazı meselelerde muhalif davranmışlardır. Gelen ilmi hakikatler Maturidi veya Eşari mezhebinden olsun, bunun gibi bazı görüşlerini Eşarilik’ten veya Maturidilik’ten almış olan değerli Kurtubi, İbni Hacer, Nevevi vs. gibi âlimlerimizin ilmi güzelliklerini alır istifade ederiz. Hangi âlim olursa olsun sözleri kuran ve sünnete muhalifse, selefi salih’inin metoduna aykırı ise onun sözlerini almayız. Hikmet müminin yitiğidir. Onu nerede bulursa alır. Allah en doğrusunu bilir. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer

SORU Taliban Hakkında CEVAP Allah’a hamd ve Rasûlüne salat ve selam olsun. “Taliban’ın dönüşüne bir şeyler demeyecek misin?” diyorlar bana. “Herkes bir şeyler söyledi. Siz susuyorsunuz” diyorlar. Ne diyebilirim ki? Müslümanların tek ve hakiki dostuna, yardımcısına ve hamisine hamd etmekten başka. Allah’a hamd olsun. Allah’a hamd olsun. Sonra Allah’a hamd olsun.     Taliban bizden sorulacak birileri değildir. Taliban bizim tezkiyemize muhtaç da değildir. Taliban amelleri, sebatı ve davasıyla kendisini ümmete zaten ispat etmiştir. Bu zafer Taliban’ın zaferi ve bütün mücahidlerin zaferidir, değişik bölgelerde eliyle, diliyle ve malıyla cihadını devam eden her bir müslümanın zaferidir. Mücahidlere mükafattır, mazlumlara ve zayıflara rahmet ve ferahlıktır. Bu zafer bütün İslam ümmetinin zaferidir. Müslümanların bir olduklarında, tek idare altında toplandıklarında ve cihadı bırakmadıklarında her düşmana boyun eğdirebileceklerinin delilidir. Bu zafer sebat, sabır ve ısrar ile davaya tutunmanın zorunluluğunun ve nihayetinde yeryüzünde fitnenin kalktığı ve İslam şeriatının yeryüzünü adaletle doldurduğu günlerin kesin habercisidir. Müslümana düşen Allah (azze ve celle)’nin bu büyük nimetinden ötürü O’na hamd etmektir. Taliban ve cümle müslümanlara hüsnü zann beslemektir. Mümkün olduğu kadarıyla destek vermektir. Eliyle imkanı olan eliyle, diliyle imkanı olan diliyle, malıyla imkanı olan malıyla. Ancak duasıyla imkanı olan duasıyla. Her Müslüman imkanına göre ümmetin bu büyük zaferine iştirak edip yardım etmelidir. Müslümanlar kendilerini iki fitneci taraftan sakındırmalıdırlar. Bunlardan bir taraf açık ve bellidir. Taliban’ı kötüleyen, hakkında iftiralar ve batıl şüpheler sunan ve Taliban karşıtı bir olgu oluşturmaya çalışan Türkiye medyası. Müslümanlar bu taraftan gelen herhangi bir habere kulak vermemelidirler. Diğer taraf Taliban’ın akidesini, mezhebini ve sair durumlarını gündem edip hakkında şüpheler oluşturmaya çalışanlardır. Müslümanlar hususen bu iki tarafa yönelik teyakkuzda olmalıdırlar. Evet! Taliban itikatta Maturidi ve fıkıhta Hanefidir. Hep böyleydiler. Muhtemelen de hep böyle kalacaklardır. Sorun nedir? Maturidiler İslam ehli değiller mi?! Veya Hanefilik küfür ehlinin mezhebi midir?! Ne oluyor size? Bu nasıl bir hatsizlik?! Bu ümmet Eşarisiyle, Maturidisiyle, Şafisiyle, Hanefisiyle, Malikisiyle, Hanbelisiyle tek bir ümmettir. Tek bir İslam ümmetidir. Ben de bir selefi olarak bu ümmetin bir ferdiyim. Bizim imamlarımızın yolu budur. Benim yolum da onların yoludur. Binaen aleyh ey Müslümanlar! Bırakın bid’at ve ehliyle ilim ehli uğraşsın! Ulemanıza itibar edin! İbtida ehli değil ittiba ehli olun! Çok canlar vererek kazandıklarımızı kelamî tartışmalarla heba etmeyin. Allah (azze ve celle)’nin bu kadar fedakarlığa mükafat olarak verdiği bu zaferi kabul edin, O’na hamd ve O’nu tazim edin. Bozucu değil yapıcı olun! Bu zaferin güçlenmesi ve büyümesi için elinizden gelen her şeyi yapın! Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, bir tanıdığımız ev temizliğinden 10 bin lira para biriktirmiş, eşide ölmüş ve parası bir kenarda duruyor yani gelir getirmiyor. Bu parayı kira için kullanabilir, Bu paraya zekat düşer mi? CezakAllahu hayran. CEVAP Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Bir kimsenin elinde 85 gr. kadar altın veya değeri kadar para olursa ve üzerinden bir hicri sene geçerse ona kırkta bir yani yüzde iki buçuk kadar zekat düşer. 10.000 (On bin) liraya 250 (iki yüz elli) lira düşer. Bu paranın kira için kullanılabilme veya başka amaçlara kullanma olasılığı durumu değiştirmez. Allah-u Teâlâ en doğrusunu bilendir. Musa Ebu Cafer

SORU es-Selamu aleykum hocam, Allah sizden razı olsun Bu hadisler sahih mi? Kudüs’ün fethi Şam ehli tarafından olmayacak mı? Horasan bölgesi Afganistan'ı kapsıyor mu? “Horasan tarafından çıkan siyah Sancaklıları gördüğünüzde, kar üzerinde sürünerek de olsa onlara gidin. Çünkü onların içinde Allah’ın halifesi Mehdî vardır.” (Fetava-i Hadîsiyye, İbn-i Hacer-i Heytemi-37; Hakim, 8572; Ahmed b. Hanbel, Musned, 22387-5 / 277) ‘’Horasandan siyah bayraklılar çıkar. ilya'ya (Kudüse) bayraklarını dikene kadar onları kimse durduramaz.’’ (Tirmizi, Ahmed bin Hanbel) CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Doğu tarafından veya Horasan’dan siyah sancaklı bir topluluğun çıkacağı haberi farklı lafızlarla birçok yoldan gelmiştir. Bu hadislerden sadece biri hariç, -soruda zikrettiğiniz hadisler de dahil- bütün rivayetlerin senedi zayıftır, hatta kimisi uydurmadır. O bir hadisin hükmü hakkında ise ilim ehli ihtilaf etmiştir. Kimi âlimlere göre senedi ‘’sahih’’ iken, kimi âlimlere göre ise ‘’zayıf’’ olup siyah sancaklılar hakkında delil olmaya elverişli hiçbir hadis bulunmamaktadır. Kimi muhaddislerin sahih olduğuna hükmettikleri hadis, İbn Mâce, Hâkim, ‘’Müsned’’inde Bezzâr ve ‘’Delâilu’n-Nubuvve’’de Beyhakî’nin (rahimehumullah) Sevbân (radiyallahu anh)’dan rivayet ettikleri Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şu hadisidir: يَقْتَتِلُ عِنْدَ كَنْزِكُمْ ثَلَاثَةٌ، كُلُّهُمْ ابْنُ خَلِيفَةٍ، ثُمَّ لَا يَصِيرُ إِلَى وَاحِدٍ مِنْهُمْ، ثُمَّ تَطْلُعُ الرَّايَاتُ السُّودُ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ، فَيَقْتُلُونَكُمْ قَتْلًا لَمْ يُقْتَلْهُ قَوْمٌ. ثُمَّ ذَكَرَ شَيْئًا لَا أَحْفَظُهُ، فَقَالَ: فَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَبَايِعُوهُ وَلَوْ حَبْوًا عَلَى الثَّلْجِ، فَإِنَّهُ خَلِيفَةُ اللَّهِ الْمَهْدِيُّ “Hazinenizin yanında (hazineyi elde etmek için) her biri bir halife oğlu olan üç kişi savaşacak. Sonra (bu hazine) onlardan hiçbirine varmayacak. Sonra Doğu tarafından siyah sancaklar ortaya çıkacak ve sizi hiçbir kavmin öldürülmediği bir şekilde öldürecekler.’’ (Sevbân dedi ki:) Sonra ezberleyemediğim/unuttuğum bir şey daha söyledi. Dedi ki: ‘’O’nu (Mehdi’yi) gördüğünüz zaman kar üzerinde emekleyerek dahi olsa ona (gelip) bey’at edin. Çünkü O, Allah’ın halifesi Mehdi’dir.’’ Hadis, Sevbân (radiyallahu anh)’ın sözü (mevkûf) olarak da rivayet edilmiştir… Bu hadis için Hâkim: ‘’Buhârî ve Muslim’in şartı üzere sahih bir hadistir’’ demiş, Zehebî de (rahimehullah) O’na bu hükmünde muvafakat etmiştir. Hadisi rivayet edenlerden Bezzâr da bu hadisin isnadının sahih olduğunu belirtmiştir. İbn Kesir (rahimehullah): ‘’Bu güçlü, sahih bir isnaddır’’ demiştir. Yine Kurtubî (rahimehullah) ‘’et-Tezkira’’da, Bûsîrî (rahimehullah) ‘’Misbâhu’z-Zucâce’’de, muasırlardan Şeyh Hamûd et-Tuveycirî (rahimehullah) “İthâfu’l-Cemâah bimâ Câe fî’l-Fiteni ve’l-Melâhimi ve Eşrâti’s-Sâah” isimli kitabında hadise sahih hükmü vermişlerdir. Zamanımızın en büyük âlim ve muhaddislerinden Şeyh Abdulaziz et-Tarîfî (hafizahullah): ‘’bu hadisin isnadında hiçbir beis yoktur’’ demiştir. Yine günümüzün en büyük muhaddislerinden Şeyh Süleyman el-Ulvan (hafizahullah) hadisin senedindeki bütün ravilerin hadis hafızları ve güvenilir olduklarını, onlardan hiçbiri hakkında ihtilaf edilemeyeceğini, ancak bununla birlikte İmam Ahmed’in (rahimehullah) bu hadisi kabul etmediğini söylemiştir. Seleften muhaddis İbn Uleyye, muasırlardan Şuayb el-Arnaût ve Elbânî (rahimehumullah) bu hadisin zayıf olduğuna hükmetmişlerdir. Ancak Elbânî, ‘’Çünkü O, Allah’ın halifesi Mehdi’dir’’ sözü hariç hadisin manasının sahih olduğunu, bu ziyadenin ise sabit bir yolunun bulunmadığını belirtmiştir. Hadiste geçen ‘’hazine’’ ile ne kastedildiği hakkında ihtilaf edilmiştir. İbn Kesir gibi kimilerine göre ‘’Ka’be hazinesi (Ka’be’nin altında bulunan defnedilmiş bir hazine)”, Şeyh Hamûd et-Tuveycirî gibi kimilerine göre ‘’Fırat hazinesi (Fırat nehrinin çekilip çıkaracağı altından bir dağ)’’, İbn Mace şarihlerinden Sindî gibi kimilerine göre ise ‘’krallık/hükümdarlık’’ yorumları yapılmıştır. Bazıları da Suud’da bulunan petroldür demişlerdir. Hadisimizin ilk kısmıyla alakalı olarak, yine hükmünde ihtilaf bulunan, Ebu Dâvûd ve Ahmed’in Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’den rivayet ettikleri şöyle bir hadis vardır: يكون اختلاف عند موت خليفة فيخرج رجل من أهل المدينة هاربا إلى مكة “Bir halife öldüğünde ihtilaf olur. Bunun üzerine Medine ehlinden bir adam (yani Mehdi) Mekke’ye kaçar…” Burada halife’den kasıt, bir yöneticinin yerine geçen -müslüman veya kâfir- herhangi bir yönetici olabilir. Çünkü “halîfe” kelimesi lugatta: “halef, başkasının yerine geçen” anlamındadır. Mümkün ki, hadisimizde söz edilen üç kişinin savaşı, şu anki Suud kralı Selman öldükten sonra krallığı elde etmek için her biri bir kral oğlu olan “Muhammed bin Selman”, “Muhammed bin Nayif” ve Mut’ib b. Abdullah (veya Mukrin bin Abdulaziz)’in ve tabilerinin arasında çıkması büyük olasılıkla beklenen savaş olabilir. Allah’u A’lem. Hadisimizde siyah sancaklıların, belli bir bölge belirtilmeden ‘’Doğu tarafından’’ ortaya çıkacağı ifade edilmiştir. Başka rivayetlerde ise -ki yukarıda bu rivayetlerin zayıf olduğunu söylemiştik- ‘’Horasan’dan’’ ya da ‘’Horasan tarafından’’ şeklinde geçerek doğu tarafı ‘’Horasan’’ bölgesiyle sınırlandırılmıştır. Buna göre siyah sancaklılar Horasan’dan ortaya çıkacak ve buradan batıl ehli olan Araplara gelip onlarla savaşacak ve galip geleceklerdir. Araplar dedik, çünkü Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) hadisinde ‘’siz’’ diyerek sahabeye hitap etmiştir. Geçmiş asırlarda Horasan, bugünün Afganistan, İran, Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan’ının bazı bölgelerini kapsardı. Yani eski Horasan çok geniş bir bölgenin adı idi. Bkz: Farsça bir kelime olan Horasan ismi Eski Farsça’da hur (güneş) ve âsân (gelen, doğan) kelimelerinden meydana gelmiştir. Yani “güneşin doğduğu yer; doğu bölgesi” anlamına gelir. Hadisimizde, hak ehli olan bu siyah sancaklılar görüldüğünde kar üzerinde emekleyerek dahi olsa onlara gidip bey’at edilmesi emrediliyor. Çünkü hadislerde haber verildiği üzere Mehdi ilk olarak Mekke’de zuhur edecek, Ka’be’ye sığınıp orada O’na bey’at edilecek, sonra O’na yardım etmek için bu siyah sancaklılar gelecek ve emirliği Mehdi’ye verecekler, O’nun destekçileri olacaklardır. İbn Kesir (rahimehullah) şöyle demiştir: ‘’Bu hadislerde zikredilen siyah sancaklar -şayet hadisler sahih ise- Mehdi’yle beraber olacak olan sancaklardır. O’na ilk bey’at edilme Mekke’de olacak ve yardımcıları Horasan’dan olacaktır.’’ (el-Bidâye ve’n-Nihâye) Yine İbn Kesir aynı eserinde şunları kaydetmiştir: ‘’Allah Teâlâ Mehdi’yi Doğu ehlinden insanlarla destekler. Onlar Mehdi’ye yardım edecek, O’nun hakimiyetini ayağa kaldıracak, O’nun desteklerini/temellerini güçlendirecekler. Onların sancakları siyah olacaktır. Bu, üzerinde vakar bulunan bir görünüştür. Zira Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sancağı siyahtı, ona ‘’ukâb’’ denilirdi.’’ Nitekim yine İbn Mâce’nin senedi zayıf olan başka bir rivayetinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle dediği geçer: يَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ، فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ ‘’Doğu’dan birtakım insanlar çıkar ve Mehdi için (O’nun hakimiyetini) hazırlarlar.’’ Şiiler ve bazıları, bu siyah sancaklıların Ebu Muslim el-Horasani liderliğinde sancakları siyah olan Abbasoğulları olup Emevi devletini yıkmaları ve yerine Abbasi devletini kurmaları olarak yorumlamışladır. Ancak bu doğru değildir. Çünkü ilgili rivayetler Mehdi’nin çıkışına bağlı olarak gelmiştir. İbn Kesir adı geçen eserinde şöyle demiştir: ‘’Bu siyah sancaklar, Ebu Muslim el-Horasani’nin kendisiyle yönelip de Emevilerin devletini 132 senesinde zorla aldığı sancaklar değildir. Bilakis bu, Mehdi’nin eşliğinde gelecek olan başka siyah sancaklardır.’’ Binâen aleyh, eğer hadisimizin isnadının sahih olduğunu kabul edersek deriz ki; Doğu’dan siyah sancakların ortaya çıkması, Mehdi’nin zuhurunun yaklaştığının alametlerindendir. Şayet zayıf olduğunu kabul edersek bunu söyleyemeyiz, lakin gelecekte buraya kadar anlattıklarımızla örtüşen olaylar meydana gelirse o halde bu hadisler güçlenir, itibara alınır. Şöyle ki, seneden zayıf olan bir hadis şayet vakıayla örtüşürse, Hamûd et-Tuveycirî, Ahmed b. Sıddîk el-Ğumâri gibi kimi ilim ehli bu durumun zayıf senedi sahihe dönüştüreceğini, bu haberin Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e nisbetinin sahih olacağını söylemişlerdir. Kimi âlimler ise zayıf senedin bu durumda da zayıf olarak kalacağını, ancak hadise metnen/manen sahih denileceğini, çünkü bu haberin kaynağının ehl-i kitabın kitapları olması veya tecrübeyle, basiretle, firasetle, Allah’ın kalbe attığı ilhamla söylenmiş olması ihtimali bulunduğu için mananın sahih olmasının Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e nisbetinin de sahih olmasını gerektirmeyeceğini söylemişlerdir. İbn Useymîn (rahimehullah) şöyle demiştir: “Zayıf hadis sahih bir hadise muhalif olmadığı ve vakıa onun sıhhatine şahitlik ettiği zaman: “Bu, seneden zayıf, metnen sahihtir” denilir.” Ve’l-hamdu lillahi Rabbi’l-alemin. Ömer Faruk

SORU Annemin çoğunluğu faizli bankacılık azınlığı fabrikada muhasebecilikten ödenmiş sigorta primleri var. Emeklilik ikramiyesi, bankadan alınmış kredi ve belki bankada kazandığı para bunun faizi ve bu parayla aldığı evlerin kira gelirlerinden bana aldığı bir ev var. Bu evi kiraya verebilir miyim? Satarsam parası helal midir bana? CEVAP Hamd Allah’a mahsustur. Muhterem kardeşim faizin veya başka haramların karıştığı para, hediye ve benzeri şeylerin Müslümanın istifadesine açık olup olmadığını birkaç cevapta izah etmeye çalıştık. Şu cevaplara müracaat edebilirsin: #134, #147 Sonra, annenin sana aldığı evin mülkiyeti sana meşru, helal yolla intikal ettiyse, yani mesela sana annen kendi rızasıyla hediye ettiyse ve başkalarında o evde meşru bir hakkı yoksa o zaman bu evi kiraya vermene veya satmana ve akabinde satış bedelinden faydalanmaya bir mani yoktur. Lakin sana aldığı ev ile annen seni dininde tavizlere zorlayabilecek bir konuma gelirse ve sende ona masiyetlerde boyun eğeceksen o zaman o evi kabul etmen caiz olmaz. Buna bağlantılı olarak o evi kiraya vermek veya satıp gelirini almakta sana caiz olmaz. Allah-u Âlem. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, Malum bilindiği üzere küfür ile yönetilen bir devlette yaşıyoruz. Yaşım 18 ve bekarım. Bilindiği üzere toplum bozuk. Durum şöyle ki; zaruret hariç göz zinasının çok yaşandığı ortamlardan uzak durmaya çalışıyorum. Ama zarureten bu gibi ortamlarda bulunduğumda ise şeytan vesvese veriyor ve istenmese de göz zinasına vesile oluyor. Ama bu durum uzun olmuyor yani 2-4 saniye arasında falan oluyor. Durum böyle olunca hemen Allaha sığınıyorum ve gözümü ondan çekiyorum. Kişinin bu durumda olması onun azabı görmesine vesile olur mu? CEVAP Aleykum selam ve rahmetullahi ve berekatuhû. Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Muhterem kardeşim, haramlardan daha iyi korunabilmek için Rabbim sana saliha bir eş versin. Yabancı hükmünde olan kadınları istemeyerek görmek veya gözün isabet etmesinde bir günah yoktur. Önemli olan gördükten sonra bakışımızı devam ettirmememizdir. Bu konuda Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali (radiyallu anh)’ya şöyle buyurmuştur: “Ey Ali… Bakıştan sonra bakma. Birincisi senindir. İkincisi senin değildir.” (Ahmed) Bu hadisi Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ani görme konusunda sorulunca “Gözünü çevir” hadisi tefsir etmektedir. Yani mahremin olmayan bir kadınla göz göze gelirsen veya görürsen ilk görmenin günahı yoktur. Ama bakışını devam ettirirsen veya dönüp bir daha bakarsan o bakışa hakkın yoktur, günaha girersin. Gözü haramdan sakınmanın ecri ve ibadet tadı vardır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır: “Herhangi bir Müslüman bir kadının güzelliğine bakarsa sonra gözünü çevirirse, Allah kalbinde tadını hissedeceği ibadeti yaratır.” (Ahmed, Taberani) Bu fitne döneminde Rabbim cümlemize iman dolu bir kalp, zikreden bir dil ve haramdan sakınan göz versin. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer

SORU Selamun aleykum hocam. Akşam namazının vakti ne zaman çıkar? Bugün takvimlerde akşam ile yatsı arası 1 buçuk saat, hatta daha da fazla veriliyor. Buna dayanarak akşam namazını yatsı ezanından biraz önceye kadar erteleyerek kılabilir miyiz? CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Akşam namazının vakti, güneş yuvarlağının tam olarak batmasıyla başlar. Bu vakitte başladığında âlimler ittifak halindedirler. Bitiş vaktine gelince; bu konuda âlimler ihtilaf etmişlerdir. Hanbelîlere, Mâlikîlerde bir görüşe, Hanefî mezhebinin imamlarından Ebu Yûsuf ve Muhammed b. Hasen’e, İmam Şâfiî’nin eski görüşüne ve bazı Şâfiîlere ve seleften birçok imama göre (rahimehumullah), kısacası âlimlerin geneline göre ‘’kırmızı şafak’’ın kaybolması ile akşam namazı vakti sona erer. Yani güneşin batmasından sonra batı tarafında kalan kırmızılık gidinceye kadar akşam namazı vakti devam eder ve bundan sonra yatsı namazı vakti girmiş olur. Zira Müslim’in rivayet ettiği hadisinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: ‘’Akşam namazının vakti, şafak kaybolmadığı sürecedir.’’ Bu görüşte olan âlimler hadisteki ‘’şafak’’ı kırmızı şafak diye anlamışlardır. Beyhakî (rahimehullah) ‘’Sünen’’inde bu manayı, sahâbeden Ömer, Ali, İbn Ömer, İbn Abbâs, Ebu Hureyre, Ubâde b. Sâmit  ve Şeddâd b. Evs’den (radiyallahu anhum) rivayet etmiştir. İmam Ebu Hanîfe (rahimehullah) ise hadisteki şafağı, Arap lugatındaki bir başka anlamı olan ‘’beyazlık’’a yormuştur. Yani O’na göre vakit, kırımızı şafağın kaybolmasından sonra meydana gelen beyazlık da kaybolunca çıkar.  Görüldüğü üzere Ebu Hanîfe bu görüşünde tek kalmış, talebeleri Ebu Yûsuf ve Muhammed bu konuda hocalarına muvafakat etmemişlerdir ki, Hanefî mezhebinde fetvaya esas olan görüş de Ebu Yûsuf ve Muhammed’in görüşüdür. Hatta Ebu Hanîfe’den gelen başka bir rivayete göre O da şafağı kırmızılık olarak anlamıştır! Mâlikî mezhebinde meşhur olan görüşe ve İmam Şâfiî’nin yeni görüşüne göre ise akşam namazının vakti, sünnetiyle birlikte akşam namazının (5 rek’at) eda edilip namaz için gerekli olan setr-i avret, hadesten ve necasetten taharet şartlarının yerine getirilebileceği kadar bir vakittir. Buna göre akşam namazı vakti çok dar bir vakit olup güneş battıktan hemen sonra kılınması gerekir.  Racih/sahih olan görüş ilk olarak zikrettiğimiz; kırmızı şafağın kaybolmasıyla vaktin çıktığı görüşüdür. Peki denildiği gibi güneş batımıyla kırmızı şafağın kaybolması arasında 1 buçuk saat, 1 saat 40 dakika veya daha fazla bir müddet var mıdır?  Her zaman ve her yer için geçerli olacak sabit bir rakam söylenemez. Bölgeden bölgeye ve mevsimlere göre bu rakam değişir. Biz Türkiye ve civar ülkelerini esas alarak cevaplandıracak olursak; Evet, kırmızı şafağın kaybolmasını vakit çıkışı olarak gören günümüz kimi ilim ehli, takvimlerdeki hesaplamalara dayanarak vaktin en fazla 1 buçuk saat, hatta bundan daha fazla sürebildiğini söylemişlerdir. Ancak bu doğru gözükmemektedir. Takvimlerdeki yatsı ezanı vakti, ya Ebu Hanîfe’nin görüşü esas alındığı veyahut insanların yatsı namazına rahatça gelebilmelerine imkan tanımak için geç verilmiştir.  Kırmızı şafak, bazen 1 saat, bazen bundan daha az, bazen de daha fazla sürebilmektedir. Ama en uzun sürebileceği vakit 1 saat 15 dakika civarı olup 1 buçuk saate kadar ulaşmamaktadır! Dolayısıyla akşam namazı için yatsı ezanının okunması itibara alınmamalı, hala vaktin devam ettiği düşünülerek yatsı ezanına yakın bir vakitte kılınmamalıdır. Aksi takdirde -Allah korusun- namazı vakit çıktıktan sonra kılmış oluruz. O sebeple akşam namazını güneş battıktan sonra 1 saat içinde kılmak gerekir. Tabi Türkiye’de akşam ezanının, güneşin batmasından birkaç dakika sonra okunduğu gerçeğini tekrar hatırlatalım, bunu da göz önünde bulundurarak akşam namazımızı kılalım. Son olarak şunu da belirtelim; âlimlerin ittifakıyla en faziletli olan, akşam namazını ilk vaktinde kılmaktır. Müslim’in rivayetlerine göre efendimiz ve ashabı ilk vaktinde kılarlardı. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk