Kredi ve Kredi Kartı

SORU Selamun aleykum hocam, günümüzdeki kasaplardan marketlerden et almamızda bir sakınca var mı? Zira onların dini durumunu ve kesim şeklini bilmiyoruz ve bu eti kimin nasıl kestiğini soruşturmamız lazım mı? 2. Sorum ise, günümüzde marketlerde satılan tavuklar 21 günde kesime hazır hale geldiği söyleniyor bunları yemek caiz mi? CEVAP Aleykum selam ve rahmetullahi ve berekatuhû. Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Muhterem kardeşim sorunun ilk kısmına ilişkin “Et ve et hakkında ihtilafın etkisi” başlığı altındaki cevaba müracaat edebilirsin. İkinci soruna gelince tavukların helalliği için şeran belirlenmiş bir beslenme süresi yoktur. Bu hususta ölçü yaratılıştır. Mesela 7 yaşında bir çocuğun 70, 80 kilo olması ne kadar yaratılışa ters ise 20-30 günlük bir tavuğun 2-3 kilo ağırlığında olması da o kadar yaratılışa terstir. Hatta bugünün piyasa standardı olan 43-45 günde bu ağırlığa ulaşan tavukların beslenme şartları hakkında bazı tartışmalar vardır. Tavukların 21 günde kesim ağırlığına gelmeleri mümkün mü bilmiyorum. Çünkü sağlıklı bir tavuğun 2-3 kilo ağırlığa ulaşması takriben 16 hafta, yani 110 küsur gün sürüyor. Bazı yüksek proteinli yemlerle beslenen, kapalı alanda tutulup hareket etmeyen ve uyumayan bu tavukların fıtratları bozulmuş ve hakiki beslenme faydasının kalmadığında şüphe yoktur. Hatta bu tavuk etlerinin bazı hastalıklara sebebiyet verdikleri malumdur. Ama daha büyük boyutta insanın ruhani ve genetik yapısını da menfi etkilediği muhtemeldir, bana göre kesindir. Allah-u Âlem. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) koyun ve keçi çobanların daha merhametli olurken deve çobanların daha gururlu olduklarını buyurmuştur. İnsan güttüğü hayvanların huyunu alırda nasıl beslendiği hayvanın maddi ve manevi halinden etkilenmez?! Ama bu tür tavukların yenilmesinin şeri hükmüne gelince, kesim şartları tahakkuk ediyorsa ve sırf necasetten beslenen tavuklar değilse caizdir. Tavuğa yapılan eziyetleri dikkate alarak ve akabinde insan için söz konusu olan zararları dikkate alarak bir kerahet söz konusu olabilir. Allah-u Âlem. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, Peygamberimizin iki eliyle yediği hakkındaki görüşler doğrumudur? (bir elinde ekmek bir elinde karpuz yediği rivayeti gibi.) Bir elimizle içecek içerken diğer elimizi aynı anda yemek için kullanabilir miyiz? Allah razı olsun. CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. Hamd Allah’a mahsustur. Değerli kardeşim Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in sünnetinde sabit olan sağ el ile yemek ve içmektir. İmam Muslim (rahimehullah)’ın ibni Ömer (radıyallahu anhuma)’dan tahriç ettiği hadiste Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَأْكُلْ بِيَمِينِهِ ، وَإِذَا شَرِبَ فَلْيَشْرَبْ بِيَمِينِهِ ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِشِمَالِهِ ، وَيَشْرَبُ بِشِمَالِهِ “Sizden biri yediği zaman sağ eliyle yesin ve içtiği zaman sağ eliyle içsin. Zira şeytan muhakkak soluyla yer ve soluyla içer.” Ve Cabir (radıyallahu anhu)’dan Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in şöyle dediğini tahriç etmiştir: لَا تَأْكُلُوا بِالشِّمَالِ ؛ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِالشِّمَالِ “Sol ile yeme! Zira şeytan sol ile yer.” Sorunda işaret ettiğin rivayete gelince Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in karpuzla ekmek yediğini nakleden bir rivayet bilmiyorum. Ama yerken iki elini kullandığını zikreden bazı zayıf rivayetler vardır: İmam et-Taberani (rahimehullah) Abdullah bin Cafer (radıyallahu anhu)’nun şöyle dediğini rivayet eder: وَرَأَيْتُ فِي يَمِينِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قِثَّاءَةً، وَفِي شِمَالِهِ رُطَبَاتٍ، وَهُوَ يَأْكُلُ مِنْ ذَا مَرَّةً، وَمَنْ ذَا مَرَّة “Sağında salatalık ve solunda taze hurmalar gördüm. Bir ondan bir bundan yiyordu.” Hadisin senedinde Asram bin Havşeb vardır. Metruktur. İmam Yahya “yalancı, habistir” der. Hafız ibni Hacer (rahimehullah) “senedinde zaaf vardır” der. İmam Ahmed (rahimehullah) Abdullah bin Cafer (radıyallahu anhu)’dan şöyle rivayet etmiştir: إِنَّ آخِرَ مَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي إِحْدَى يَدَيْهِ رُطَبَاتٌ ، وَفِي الْأُخْرَى قِثَّاءٌ ، وَهُوَ يَأْكُلُ مِنْ هَذِهِ وَيَعَضُّ مِنْ هَذِهِ “Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i son gördüğümde bir elinde taze hurmalar ve diğer elinde salatalık vardı. Bundan yiyordu ve ondan ısırıyordu.” Hadisin senedinde Nasr bin Bab vardır. Hadisi metruktur. Ve Haccac bin Arta vardır. Güvenirliği tartışılmıştır. İmam el-Hâkim (rahimehullah) Enes (radıyallahu anhu)’dan şöyle rivayet eder: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَأْخُذُ الرُّطَبَ بِيَمِينِهِ وَالْبِطِّيخَ بِيَسَارِهِ فَيَأْكُلُ الرُّطَبَ بِالْبِطِّيخِ “Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) taze hurmayı sağ eline ve karpuzu sol eline alır ve taze hurmayla karpuzu beraber yerdi.” İmam el-Hakim (rahimehullah) “Bu rivayet sadece Yusuf bin Atiyye’den gelmiştir. Ve o hüccet olmaz” der. Ve Hafız ibni Hacer (rahimehullah) “senedi zayıftır” der. Velhasıl değerli kardeşim Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’den gelen sabit emir ve sabit nehiy varken bu zayıf rivayetlere iltifat edilmez. Sorunun cevabına gelince: Hayır! Bir elinle içecek içerken diğer elinle yemek yemen sünnete uygun olmaz. Sünnete uygun olan sırasıyla sağ elinle yemen olur. Allah-u Alem. Tarık Ebu Abdullah

SORU Namazı terkedenin İslam’la ilgisi kalmışmıdır? Bu insana Müslüman denir mi, bununla ilgili bilgi verir misiniz? CEVAP Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Ulema namazı terk edenin hükmünde ihtilaf etmişlerdir. Cumhur ulemaya göre namazın terki küfür değildir ve terk eden İslam milletinden çıkmaz. Lakin sahih sünnet, sahabenin sözleri ve birden fazla imamın naklettiği icmaya göre namazın terki küfürdür ve terk eden istitabeden sonra İslam milletinden çıkar. Şüphesiz doğru ve racih olan da budur. Allahu Alem. Bu görüşü destekleyen deliller şunlardır: Nebevi Sünnet: İmam Muslim (rahimehullah)’ın tahriç ettiği hadiste Cabir (radiyallahu anhu) şöyle der: “Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)şöyle buyurdu: بين الرجل وبين الشرك والكفر ترك الصلاة “Kişiyle küfür ve şirk arasında namazı terk etmek vardır.” İmam Ahmed, İmam Tirmizi ve İmam Nesâi (rahimehumullah)’ın tahriç ettikleri sahih hadiste Bureyde (radiyallahu anhu) şöyle der: “Ben Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i şöyle derken işittim: العهد الذي بيننا وبينهم الصلاة فمن تركها فقد كفر “Bizimle onlar arasındaki ahit namazdır. Kim onu terk ederse kâfir olur.” İmam Buhari ve İmam Muslim (rahimehumallah)’ın tahriç ettikleri hadiste Ömer (radiyallahu anhu) şöyle der: “Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu işittim: بني الإسلام على خمس شهادة أن لا إله إلا الله ، وأن محمدا رسول الله ، وإقام الصلاة ، وإيتاء الزكاة والحج ، وصوم رمضان “İslam beş şey üzere bina olunmuştur. Allah’tan başka hak ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şahitlik etmek ve namaz kılmak ve zekat vermek ve kabe’yi haccetmek ve Ramazan ayında oruç tutmak.” Bu hadisin delil olma yönü şöyledir: Zikredilenler İslam’ın beş rüknüdür. Rükünlerin varlığı ile bina da vardır. Rükünlerden birinin gitmesiyle üzerine bina edilmiş olan da düşecektir. Namaz da bu rükünlerden biridir. İmam Ahmed (rahimehullah)’ın tahriç ettiği hadiste Abdullah bin Amr bin As (radiyallahu anhu) şöyle der: أنه ذكر الصلاة يوما فقال من حافظ عليها كانت له نورا وبرهانا ونجاة يوم القيامة ومن لم يحافظ عليها لم يكن له نور ولا برهان ولا نجاة وكان يوم القيامة مع قارون وفرعون وهامان وأبي بن خلف Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bir gün namazdan bahsederken şöyle buyurdu: “Kim namazı muhafaza ederse kıyamet günü kendisi için bir nur, hüccet ve kurtuluş olur. Ve kim onu muhafaza etmez ise onun için nur, hüccet ve kurtuluş olmaz. Ve kıyamet günü Karun, Firavun, Haman ve Ubey b. Halef ile beraber olur.” Hadisi İmam Taberani (rahimehullah)’da tahriç etmiştir ve el-Heysemi (rahimehullah) Ahmed’in ravileri sikadır demiştir. Bu hadisin delil olma yönü şöyledir: Namazı muhafaza etmeyenlerin ebedi cehennemliklerle ve azabın en şiddetlisini tadacak olanlarla beraber zikredilmeleri, bunun sebebinde de beraber olduklarını gösterir. Sebebi ise şüphesiz küfürdür. Namazın İslam’a delalet ettiğini ifade eden tüm hadisler aynı zamanda terkininde küfre delalet ettiğini ifade eder. Mesela İmam Buhari (rahimehullah)’ın Enes bin Malik (radiyallahu anhu)’dan rivayet ettiği hadiste Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)şöyle buyuruyor: “Her kim bizim kıldığımız namazı kılar, kıblemize yönelir ve kestiğimizi yerse, işte o Müslümandır. O Allah’ın ve Rasûlü’nün zimmetindedir. Artık böyle olan bir kimsede Allah'ın zimmetine hıyanet etmeyin.” Veya İmam Muslim (rahimehullah)’ın tahriç ettiği hadiste Ummu Seleme (radiyallahu anha) Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu aktarır: “İleride sizin üzerinize bazı emirler atanacaktır. Siz onları tanıyacaksınız ve beğenmeyeceksiniz. Kim beğenmezde onları kerih görürse (onların yaptığı cürümlerden) beri olmuş olur. Kim inkâr ederse selamete kavuşur. Fakat razı olan ve tabi olanın durumu …(pek kötüdür. Çünkü bu kişi onlarla aynı hükümde ve konumda olur.) Sahabeler dediler ki: “Ey Allah’ın Rasûlü onlarla savaşmayalım mı?” Dedi ki: “Hayır! Sizin aranızda namaz kıldıkları sürece onlarla savaşmayın.” Sahabe sözleri: Abdullah bin Şakik el-Ukayli (rahimehullah) şöyle demiştir: “Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabı namaz hariç diğer amellerin terk edilmesini küfür olarak görmezlerdi.” Bu eseri İmam Tirmizi (rahimehullah) rivayet etmiştir. Ayrıca İmam Hakim (rahimehullah)’da tahriç etmiştir ve Buhari ev Muslim’in şartlarına göre sahih olduğunu söylemiştir. Abdullah bin Şakik (rahimehullah)’ın “Râsulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabı” demesi bu görüşün sahabenin indinde icma olduğunu gösterir. İmam Malik (rahimehullah) Ömer (radiyallahu anhu)’nun “Namazı terk edenin İslam’ı yoktur” dediğini nakleder. Ve İmam ibnu Ebi Şeybe (rahimehullah) Ali (radiyallahu anhu)’nun “namaz kılmayan kâfirdir” dediğini nakleder. Ve İmam Mervezi (rahimehullah) İbni Mesud (radiyallahu anhu)’nun “namazı terk edenin dini olmaz” ve Ebu Derda (radiyallahu anhu)’nun “namazı olmayanın imanı olmaz” dediğini nakleder. Ve İmam İbni Abdilber (rahimehullah) İbni Abbas (radiyallahu anhuma)’nın “namazı olmayanın imanı olmaz” dediğini ve Cabir (radiyallahu anhu)’nun “kim namaz kılmazsa kâfir olur” dediğini nakleder. İsimlerini zikrettiğim sahabeye ilaveten ibn Hazm (rahimehullah) Abdurrahman bin Avf, Muaz bin Cebel ve Ebu Hureyre (radiyallahu anhu)’dan namazı terk edenin kâfir olacağı yönde nakiller getirir ve sonra “bu konuda bu sahabelere muhalif her hangi bir sahabe bilmiyoruz” der. Ulemadan namazın terki küfürdür diyenlere gelince, İmam İshak bin Rahaveyh (rahimehullah) bu konuda ilim ehlinin icmasını nakleder. Ve İmam Eyyub es-Sahtiyani “namazın terki küfürdür. Bunda ihtilaf edilmez”der. Ve İmamlar Abdullah bin Mubarak, Hasan el-Basri, İbrahim en-Nahai, eş-Şabi, el-Evzai, Hammad bin Zeyd, Muhammed bin Hasen, Said bin Cubeyr, Nafi, el-Hakem ve Ahmed bin Hanbel (rahimehumullah) namazı terk edenin kâfir olacağını söylemişlerdir. Hulasa: İmam Ömer bin Hattab (radiyallahu anhu)’nun dediği gibi namazı terk edenin İslam’ı yoktur. Namazı terk edene Müslüman denilmez. Allahu Alem. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, küfür üzere bir ülkenin ordusunda bedelli olarak askerlik yapmaya güç yetiremeyeceğimiz veya kaçmanın parasal cezalarını ödemeyecek olmamız durumda askerlik yapmanın hükmü nedir? CEVAP Aleykum selam ve rahmetullahi ve berekatuhû. Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Küfrün hâkim olduğu devlette askerlik yapmak caiz değildir. Kâfirleri dost edinmek haramdır. Bazı şekillerine göre küfürdür. Dostluğun en açık göstergesi, onu korumak, savunmak ve onun daimiliği uğrunda savaşmak ya da savaşa hazır olmaktır. Durum böyle olunca Allah’ın dinini hiçe sayan, küfür kanunlarıyla hükmeden, Allah ve Râsulüne savaş açmış, İslam dini ile alay eden, memleketi ve zenginliklerini Yahudi ve Hristiyanlara peşkeş çeken, başta A.B.D. ve müttefiklerini, İsrail ve bazı küfür devletlerini koruyan, Allah dostlarını hapislere atan, halkı İslam dininden uzaklaştırmak için her türlü vesileye yol açıp destekleyen kimselerin kuruluşlarında askerlik yapmak küfürdür. Hakiki bir ikrah olmadıkça orada bir Müslüman duramaz. İkrah bitince veya kurtulma yolu bulunca fazladan bir saniye bile durulmaz. Parasal cezasını ödeyememek askerlik yapmayı caiz kılmaz. Askerlik sorunundan sıkıntı çeken kardeşlere Allah’u Teâlâ’nın şu ayetini hatırlatırım: “Kim Allah'tan korkarsa, Allah ona bir çıkış yolu ihsan eder. Ve ona beklemediği yerden rızık verir. Kim Allah'a güvenirse O, ona yeter. Şüphesiz Allah, emrini yerine getirendir.” (Talak, 2-3) Elimiz kolumuz bağlı ne yapabiliriz ki? Diyen kardeşlere de şu ayeti hatırlatırım: “Kendilerine yazık eden kimselere melekler, canlarını alırken: "Ne işde idiniz!" dediler. Bunlar: "Biz yeryüzünde çaresizdik" diye cevap verdiler. Melekler de: "Allah'ın yeri geniş değil miydi? Hicret etseydiniz ya!" dediler. İşte onların barınağı cehennemdir; orası ne kötü bir gidiş yeridir. Erkekler, kadınlar ve çocuklardan (gerçekten) âciz olup hiçbir çareye gücü yetmeyenler, hiç bir yol bulamayanlar müstesnadır. İşte bunları, umulur ki Allah affeder; Allah çok affedicidir, bağışlayıcıdır. Allah yolunda hicret eden kimse yeryüzünde gidecek bir çok güzel yer ve bolluk (imkân) bulur. Kim Allah ve Rasûlü uğrunda hicret ederek evinden çıkar da sonra kendisine ölüm yetişirse artık onun mükâfatı Allah'a düşer. Allah da çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.” (Nisa, 97-100) Rabbim yar ve yardımcınız olsun. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer

SORU Selamun aleykum ve rahmetullahi ve berekatuhu hocam. Namazda sırtımız açılırsa yada görülmesi haram olan yerler açılırsa namaz bozulur mu? CEVAP Ve aleykumusselamu ve rahmetullahi ve beraketuhu. Hamd Allah’a mahsustur. Muhterem kardeşim, avret mahallini setretmek ulemanın ittifakıyla namazın sıhhat şartlarındandır. Namazda avret mahallini veya bir kısmını kasten açanın namazı batıldır. Bunda ihtilaf yoktur. Ancak avret mahalli namaz esnasında tümüyle veya kısmen kasıtsız açılırsa batıl olur mu olmaz mı ihtilaf edilmiştir. Racih olan avretin az miktarda ve(ya) kısa zaman kasıtsız açılmasının namazı bozmamasıdır. İmam ibni Teymiyye (rahimehullah) “Şerhu’l-Umde”sinde şöyle der: “Az miktarda veya kısa süreliğine avretin açılması affedilmiştir. Avretten az bir şey ve az olan görüldüğünde rahatsız etmeyendir namazın bütünü esnasında açılsa veya rüzgâr avretin (çoğunu veya tamamını) açsa ve kişi onu hemen tekrar kapatsa veya elbisesi çözülse (ve avreti görülse) ve kişi hemen onu tekrar bağlasa namazı batıl olmaz. İster açılan avreti muğalazza veya muhaffefe olan olsun.”[1]     Bunun delili İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın tahriç ettiği Amr bin Seleme (radıyallahu anhu) hadisidir. Hadisin sonunda Amr bin Seleme (radıyallahu anhu) şöyle demiştir: فَنَظَرُوا فَلَمْ يَكُنْ أَحَدٌ أَكْثَرَ قُرْآنًا مِنِّي لِمَا كُنْتُ أَتَلَقَّى مِنْ الرُّكْبَانِ فَقَدَّمُونِي بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَأَنَا ابْنُ سِتٍّ أَوْ سَبْعِ سِنِينَ وَكَانَتْ عَلَيَّ بُرْدَةٌ كُنْتُ إِذَا سَجَدْتُ تَقَلَّصَتْ عَنِّي فَقَالَتْ امْرَأَةٌ مِنْ الْحَيِّ أَلَا تُغَطُّوا عَنَّا اسْتَ قَارِئِكُمْ فَاشْتَزَوْا فَقَطَعُوا لِي قَمِيصًا فَمَا فَرِحْتُ بِشَيْءٍ فَرَحِي بِذَلِكَ الْقَمِيصِ “Bunun üzerine baktılar, içlerinde benden çok Kuran bilen hiçbir kimse bulunmadı. Çünkü ben bize uğrayan kervanlardan Kur’an alıp öğreniyordum. Kur’an’ı en çok ben bildiğim için beni önlerine geçirip imam yaptılar. Ben o sırada altı veyahut yedi yaşında çocuktum. Üzerimde de elbise olarak yalnız bir bürde vardı. Secde ettiğim zaman o bürde avret yerinden yukarı toplanıp aşağısı açılırdı. Beni bu halde gören bir kadın cemaate “Okuyucunuzun kıçını bizden örtmeyecek misiniz” dedi. Bunun üzerine bana kumaş satın aldılar ve bana bir gömlek biçtiler. Bu gömleğe sevindiğim kadar hiçbir şeye sevinmedim.” Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem)’in veya sahabenin bu duruma itiraz ettikleri nakledilmemiştir. Dolayısıyla muhtar olan avretin az bir miktar veya çok ise kısa zaman açılması namazı batıl kılmamasıdır. Ama avretten çok miktar uzun zaman açık kalırsa namaz batıl olur ve iadesi vacip olur. Allah’u A’lem. Namazda sırtın kasıtsız kısmen açılması aslında az bir miktardır ve namazı bozmaz. Ama kişi üstüne giydiği gömlek ve benzeri giysinin öne eğildiği zaman açılacağını bilir ve buna rağmen giyer ve sırtı açılırsa kasten açmış gibidir ve namazı batıl olur. Allah’u A’lem. [1] Şerhu’l-Umde 4/343 Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, muhacir bir arkadaşım var, maddi durumu kötü para vermeyi teklif ediyoruz, bize 'çalışmak istiyorum' diyor. Parayla Kuran-ı Kerim ve Arapça kursu vermek istiyor. Parayla Kuran-ı Kerim öğretmesi caiz mi? Cevaplarsanız sevinirim. CEVAP Aleykum selam ve rahmetullahi ve berekatuhû. Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. Ücret karşılığı Kur’an öğretme hususunda ulema ihtilaf etmiştir. Bir taife mutlak olarak bundan men etmiştir. İmam Zuhri, Ebu Hanife ve İmam İshak (rahimehumullah) böyle demişlerdir. Hanefi ve Hanbeli mezhebinin görüşü de budur. İkinci bir taife de ücret almaya cevaz vermemiştir lakin Kur’an talimiyle Müslümanların maslahatı korunduğu için öğretenin ihtiyaçlarını Beytu’l-Mal’dan veya vakıftan alması caizdir demişlerdir. İmam Hasan el-Basri, İmam Şabi ve İmam ibni Sirin (rahimehumullah) ücreti şart koşmaz ise maişetini karşılamak için almasına cevaz vermişlerdir. Üçüncü bir taife ise Kur’an talimi malum bir bedel karşılığında yapılan malum bir iştir demişlerdir ve bu işin karşılığında ücret almaya cevaz vermişlerdir. Bu İmam Ata bin Ebi Rebah, İmam Malik, İmam Şafii, Ebu Sevr (rahimehumullah)’tan ve İmam Ahmed (rahimehullah)’tan rivayet edilen görüştür. Şafii ve Maliki mezhebinin de görüşü budur. Men edenlerin dayanakları: Ebu Derda (radıyallahu anhu) hadisi: عَنْ أَبِى الدَّرْدَاءِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ : مَنْ أَخَذَ قَوْسًا عَلَى تَعْلِيمِ الْقُرْآنِ قَلَّدَهُ اللَّهُ قَوْسًا مِنْ نَارٍ Edu Derda (radıyallahu anhu)’dan Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Kim bir yay karşılığında Kur’an öğretirse ona Allah ateşten bir yay giydirir.” Hadisi Mehledi Fevaid’inde, Beyhaki Sunenu’l-Kubra’sında, Taberani Musnedu’ş-Şamiyin’de ve Suyuti Camiu’s-Sağir’inde tahriç etmişlerdir. Beyhaki (rahimehullah) hadisi verdikten sonra Osman bin Said ed-Darimi’nin Duheym’in “bu hadisin aslı yoktur” dediğini nakleder ve bu ve gelecek Ubade bin Samit hadisinin zayıf olduğunu söyler. Buna ibnu’t-Turkmeni “Beyhaki hadisi burada ceyyit senetle tahriç etmiştir. Niçin zayıf olduğunu ve niye aslının olmadığını anlamış değilim” diyerek itiraz eder. Ubade bin Samit (radıyallahu anhu) hadisi: عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ قَالَ عَلَّمْتُ نَاسًا مِنْ أَهْلِ الصُّفَّةِ الْكِتَابَ وَالْقُرْآنَ فَأَهْدَى إِلَىَّ رَجُلٌ مِنْهُمْ قَوْسًا فَقُلْتُ لَيْسَتْ بِمَالٍ وَأَرْمِى عَنْهَا فِى سَبِيلِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لآتِيَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَلأَسْأَلَنَّهُ فَأَتَيْتُهُ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ رَجُلٌ أَهْدَى إِلَىَّ قَوْسًا مِمَّنْ كُنْتُ أُعَلِّمُهُ الْكِتَابَ وَالْقُرْآنَ وَلَيْسَتْ بِمَالٍ وَأَرْمِى عَنْهَا فِى سَبِيلِ اللَّهِ. قَالَ إِنْ كُنْتَ تُحِبُّ أَنْ تُطَوَّقَ طَوْقًا مِنْ نَارٍ فَاقْبَلْهَا Ubade bin Samit (radıyallahu anhu) şöyle dedi: “Suffe ehlinden bazı insanlara yazı yazmayı ve Kur’an okumayı öğrettim. İçlerinden birisi de bana bir yay hediye etti. Ben (kendi kendime) “bu bir mal değildir. Onunla, Allah yolunda ok atarım. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e gidip ona soracağım” dedim. Yanına vardım ve “Ya Rasûlallah! Kendilerine yazı ve Kur’an öğrettiklerimden birisi bana bir yay hediye etti. O mal değildir ve Allah yolunda ondan ok atarım” dedim. Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Eğer boynuna ateşten bir halka takılmasını istiyorsan kabul et” buyurdu. Bu hadisi Ebu Davud Sunen’inde, ibni Mace Sunen’inde, Ahmed Musned’inde, Beyhaki Sunenu’l-Kubra’sında ve Hakim Mustedrek’inde tahriç etmişlerdir. Hakim (rahimehullah) “isnadı sahihtir, iki şeyh (Buhari ve Muslim) tahriç etmemişlerdir” der. Ama hadisin senedinde Ubade bin Samit (radıyallahu anhu)’dan rivayet eden Esved bin Salebe Takrib’de ve Mizan’da geçtiği üzere meçhuldur. Ve hadisin ravisi Muğire bin Ziyad’ın güvenirliği tartışılmıştır. Ubey bin Kab (radıyallahu anhu) hadisi: عَنْ أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ : عَلَّمْتُ رَجُلاً الْقُرْآنَ فَأَهْدَى إِلَيَّ قَوْسًا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ فَقَالَ : إِنْ أَخَذْتَهَا أَخَذْتَ قَوْسًا مِنْ نَارٍ فَرَدَدْتُهَا Ubey bin Kab (radıyallahu anhu) şöyle dedi: “Bir adama Kur’an öğrettim. O da bana bir yay hediye etti. Bunu Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e haber verdim bana “o yayı alırsan ateşten bir yay almış olursun” dedi. Ben de onu geri verdim.” Hadisi ibni Mace Sunen’inde tahriç etmiştir. Zehebi (rahimehullah) Mizan’da isnadı muzdarib’dir der. Abdurrahman bin Şibl (radıyallahu anhu) hadisi: قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ شِبْلٍ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: " اقْرَءُوا الْقُرْآنَ، وَلَا تَغْلُوا فِيهِ، وَلَا تَجْفُوا عَنْهُ، وَلَا تَأْكُلُوا بِهِ، وَلَا تَسْتَكْثِرُوا بِهِ " Abdurrahman bin Şibl (radıyallahu anhu) Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i şöyle derken işittiğini söyler: “Kur’an okuyun. Onda aşırı gitmeyin. Ve ondan uzaklaşmayın. Ve ondan beslenmeyin. Ve onunla (mala mal) katmayın.” Hadisi Ahmed Musned’inde, Beyhaki Sunenu’l-Kubra’sında, Taberani Mucem’inde ve Ebu Yala Musned’inde tahriç etmişlerdir. İmam Taberani (rahimehullah) “ravileri sıkadır” demiştir ve Hafız ibni Hacer (rahimehullah) “isnadı kavidir” demiştir. Cevaz verenlerin dayanakları: Sehl bin Sad (radıyallahu anhu) hadisi: عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم جَاءَتْهُ امْرَأَةٌ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى قَدْ وَهَبْتُ نَفْسِى لَكَ. فَقَامَتْ قِيَامًا طَوِيلاً فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ زَوِّجْنِيهَا إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكَ بِهَا حَاجَةٌ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم هَلْ عِنْدَكَ مِنْ شَىْءٍ تُصْدِقُهَا إِيَّاهُ. فَقَالَ مَا عِنْدِى إِلاَّ إِزَارِى هَذَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِنَّكَ إِنْ أَعْطَيْتَهَا إِزَارَكَ جَلَسْتَ وَلاَ إِزَارَ لَكَ فَالْتَمِسْ شَيْئًا. قَالَ لاَ أَجِدُ شَيْئًا. قَالَ: فَالْتَمِسْ وَلَوْ خَاتَمًا مِنْ حَدِيدٍ. فَالْتَمَسَ فَلَمْ يَجِدْ شَيْئًا فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: فَهَلْ مَعَكَ مِنَ الْقُرْآنِ شَىْءٌ. قَالَ نَعَمْ سُورَةُ كَذَا وَسُورَةُ كَذَا. لِسُوَرٍ سَمَّاهَا. فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: قَدْ زَوَّجْتُكَهَا بِمَا مَعَكَ مِنَ الْقُرْآنِ. Sehl bin Sad es-Saidi (radıyallahu anhu)’dan rivayete göre, bir kadın Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e gelerek “Ya Rasûlullah ben kendimi sana bağışladım” dedi ve uzun süre ayakta dikildi. Bunun üzerine bir adam ayağa kalkıp: “Ya Rasûlullah! Eğer senin ona ihtiyacın yoksa onu bana nikâhla!” dedi. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) de “Senin yanında ona mehir olarak vereceğin bir şey var mı?” diye sordu. “Yanımda şu izarımdan başka bir şey yok” diye cevap verdi. Bunun üzerine Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Eğer sen izarını verirsen, izarsız kalırsın. O halde sen başka bir şey bul” buyurdu. Adam “Bir şey bulamıyorum” dedi. Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Demirden bir yüzük olsun bulmalısın” buyurdu. (Bunun üzerine adam tekrar) aradı (fakat) bir şey bulamadı. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ona: “Ezberinde Kuran'dan bir şeyler var mı?” dedi. (Adam) bazı surelerin ismini zikrederek “Evet” dedi. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) de: “Ben de ezbere bildiğin Kur’an ile o kadını sana nikahlıyorum” buyurdu. Hadisi Malik Muvatta’sında, Ebu Davud Sunen’inde, Tirmizi Sunen’inde, Nesei Sunen’inde, Ahmed Musned’inde ve Beyhaki Sunenu’l-Kubra’sında ve ibni Hibban Sahih’inde tahriç etmişlerdir. Hadisi İmam Muslim (rahimehullah) şu ziyadeyle rivayet etmiştir: انْطَلِقْ فَقَدْ زَوَّجْتُكَهَا فَعَلِّمْهَا مِنَ الْقُرْآنِ Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: “Git! Onu sana nikâhladım. Ona Kur’an’dan bir şeyler öğret!” Ebu Hureyre (radıyallahu anhu) hadisi: عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ نَحْوَ هَذِهِ الْقِصَّةِ لَمْ يَذْكُرِ الإِزَارَ وَالْخَاتَمَ فَقَالَ « مَا تَحْفَظُ مِنَ الْقُرْآنِ ». قَالَ سُورَة الْبَقَرَةِ أَوِ الَّتِى تَلِيهَا. قَالَ « فَقُمْ فَعَلِّمْهَا عِشْرِينَ آيَةً وَهِىَ امْرَأَتُكَ Ebu Hureyre (radıyallahu anhu)’dan rivayet edilen ama izarın ve yüzüğün zikri geçmeyen benzer kıssada Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle diyor: “Ezberinde Kuran’dan ne var?” Adam “Bakara suresi veya ondan sonra ki var” dedi. Bunun üzerine Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Kalk ona yirmi ayet öğret, senin kadının olsun” buyurdu. Hadisi Ebu Davud Sunen’inde, Nesei Sunen’inde ve Beyhaki Sunenu’l-Kubra ve Suğra’sında tahriç etmişlerdir. Hadisin senedinde ravilerden olan İsl için Munziri ve başkaları zayıftır demişlerdir. İbni Abbas (radıyallahu anhuma) hadisi: عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ نَفَرًا مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم مَرُّوا بِمَاءٍ فِيهِمْ لَدِيغٌ أَوْ سَلِيمٌ فَعَرَضَ لَهُمْ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْمَاءِ ، فَقَالَ : هَلْ فِيكُمْ مِنْ رَاقٍ إِنَّ فِي الْمَاءِ رَجُلاً لَدِيغًا ، أَوْ سَلِيمًا فَانْطَلَقَ رَجُلٌ مِنْهُمْ فَقَرَأَ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ عَلَى شَاءٍ فَبَرَأَ فَجَاءَ بِالشَّاءِ إِلَى أَصْحَابِهِ فَكَرِهُوا ذَلِكَ وَقَالُوا أَخَذْتَ عَلَى كِتَابِ اللهِ أَجْرًا حَتَّى قَدِمُوا الْمَدِينَةَ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللهِ أَخَذَ عَلَى كِتَابِ اللهِ أَجْرًا ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم إِنَّ أَحَقَّ مَا أَخَذْتُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا كِتَابُ اللهِ. İbni Abbas (radıyallahu anhuma) şöyle tahdis etti: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabından bir grup bir subaşında konaklamış olan bir oba halkının yanına vardılar. Oba halkı içinde zehirli hayvan tarafından sokulmuş -yahut tedavi edilecek- bir kimse bulunuyordu. O subaşındakilerden bir adam geldi ve onlara: “İçinizde rukye yapan biri var mı? Burada zehirli bir şey tarafından sokulmuş -yahut tedavi edilecek- bir hasta vardır” dedi. Bunun üzerine sahabeden biri gitti ve o hasta adama bir bölük koyun ücret karşılığında Fatiha sûresini okudu. Akabinde o kimse iyileşti. Sonunda okuyan diğerlerin yanına geldi. Onlar onun bu ücreti almasını kerih gördüler ve: “Sen Allah'ın Kitabı'na karşılık ücret aldın” dediler. Nihayet Medine'ye geldiler ve: “Ya Rasûlallah! Allah'ın Kitabı'na karşılık ücret aldı” dediler. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem): “Karşılığında ücret almanıza en layık olan Allah'ın Kitabı’dır” buyurdu. Hadisi Buhari Sahih’inde, ibni Hibban Sahih’inde, Darakutni Sunen’inde ve Beyhaki Sunenu’l-Kubra ve Suğra’sında tahriç etmişlerdir. Hulasa: İmam Muhammed bin İsmail es-Sanani (rahimehullah) ibni Abbas (radıyallahu anhuma) ile Ubade bin Samit (radıyallahu anhu) hadisi arasındaki çelişki hakkında şöyle der: “Ubade hadisi ibni Abbas hadisine karşı gelmiyor çünkü ibni Abbas hadisi sahihtir. Ubade hadisi ise Muğire bin Ziyad’ın rivayetidir. Onun hakkında ihtilaf edilmiştir. Ahmed ondan hadis kabul etmezdi. Ayrıca onda Esved bin Salebe vardır. Onun hakkında konuşulmuştur. Böyle bir hadis sabit olan bir hadise karşı gelmez. Ve şöyle dediler: Ve eğer hadis sahih ise Ubade’nin yaptığı iyilikler, karşılık beklemeden yardım amaçlı yapmış olduğu iyiliklere hamledilir. Bunun için Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve sellem) ecri boşa gitmesin diye onu ikaz etmiştir. Ayrıca özellikle Suffe ehlinden ücret almakta bir kerahet vardır çünkü Suffe ehli çevreden gelen sadakalarla geçinen fakir insanlardı… Buhari bu kıssayı bu bapta getirmiştir, hâlbuki koyunları Kur’an öğretmeye karşılık ücret almamıştır. Ama bu kıssa Kur’an okumanın karşılığında bir bedel almaya delalet ettiği için Kur’an okuma ve öğretme karşılığında ücret almanın cevazını teyit etmek için burada zikretmiştir. Zira onu öğretmek için okumakla tedavi etmek için okumanın arasında fark yoktur.” Ve İmam ibni Teymiyye (rahimehullah) şöyle diyor: “Ulema ücret karşılığı Kur’an öğretmenin cevazı hususunda ihtilaf etmişlerdir. İmam Ahmed’in ve diğer mezheplerde üç görüş vardır. Bu görüşlerden en adili muhtaç olana caiz olmasıdır. Ahmed şöyle demiştir: Öğretim karşılığında ücret almak sultanın mükâfatından daha hayırlıdır. Ve sultanın mükâfatı kardeşlerin hediyesinden daha hayırlıdır. Mevzuda racih olan İmam İbni Teymiyye (rahimehullah)’ın vardığı görüştür. Allah-u Âlem. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamunaleykum ve rahmetullahi ve berakatuh. Hocam bir konu hakkında nefsim ile mücadele içindeyim. Tesettür içindeyim fakat yüzüm kapalı değil yüzümü örtmem konusunu daha yeni öğrenmiş bulunmaktayım. Yüzü tamamen mi örtmek gerekir yoksa gözlerin açık olması caiz midir? Sadece gözlerimin açık olması bu fitne zamanında haram mıdır? Esselamun aleyküm ve rahmetullahi ve berakatuhu. CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullahi ve berakatuh. بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Daha önceden cevapladığımız “Kadının Yüzünü Örtmesi Farz mıdır?” sorusunda kadının, yüzünü ve ellerini yabancı erkeklerin önünde örtmesinin farz olduğunu söylemiştik. Ancak bu, kadının gözlerini de örtmesi gerektiği anlamına gelmemektedir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “İhramlı olan kadın yüzünü peçe ile örtmez/örtmesin ve eldiven giymez/giymesin.” (Buhârî ve başkaları) Hadisin aslında geçen “peçe ile örtmez/örtmesin” diye tercüme ettiğimiz لا تَنْتَقِب ile aynı kökten gelen"النِقَاب"kelimesi, “iki gözün dışında/gözler açıkta kalarak yüzü kapatan örtü, yani peçe” demektir. Hadise göre hac veya umrede ihrama giren bir kadının peçe ile yüzünü ve eldiven ile ellerini örtmesi caiz değildir. Eğer Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) özel olarak ihramlı kadınlara peçeyi yasaklamışsa, bu demektir ki sahabi kadınlar (radiyallahu anhunne) ihramlı olmadıkları diğer zamanlarda ise peçeleniyorlardı. Şayet sahabi kadınlar peçelenmiyorlardı ise neden ihrama girdikleri zaman hususen peçelenmekten nehyedildiler? Ğazâlî (rahimehullah) şöyle demiştir: “İslam tarihi boyunca erkekler daima yüzleri açık olmuş, kadınlar ise yüzleri peçeli olarak dışarı çıkmışlardır.” (İhyâu Ulûmi’d-Dîn, 2/54) Binaen aleyh; kadının yüzünü tamamen örtmesi gerekmeyip, gözlerinin açık olması caizdir. Yeri gelmişken şunu belirtmek gerekir ki, hadiste bunların yasaklanmasından, ihramlı kadının yabancı erkeklerin önünde yüz ve ellerini açık tutması gerektiği anlaşılmaz. Çünkü yasaklanan şey, yüze değen/yapışık olan “peçe (ve keza burka)” ve el için yapılmış “eldiven”dir. Bilakis ihramlı kadına, yabancı erkeklerin kendisini görmemesi için yüzünü elbisesinin bir tarafını kaldırarak ya da başından derisine temas etmeyecek şekilde yüzüne bir örtü sarkıtarak, ellerini de elbisesinin altına sokarak örtmesi vaciptir. Âişe (radiyallahu anha) şöyle anlatmıştır: “Biz Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber ihramlı iken kafileler yanımızdan geçiyorlardı. Yanımıza geldikleri zaman bizden (her) biri cilbabını başından yüzüne sarkıtıyordu. Bizi geçtikleri zaman ise yüzümüzü açardık.” (Ebu Dâvûd, Ahmed) İmam Mâlik’in (rahimehullah) senedi sahih olan rivayetine göre tabiinden Fâtıma bint el-Munzir (rahimehallah) şöyle demiştir: “Biz ihramlı iken ve Esmâ bint Ebîbekr es-Sıddîk ile beraberken yüzlerimizi (erkeklerden) örtüyorduk.” (Muvatta) Bu sözün benzerini Hâkim (rahimehullah) sahih bir senetle Esmâ bint Ebîbekr’den (radiyallahu anhuma) rivayet etmiştir. Lakin peçe takarken şu şartların yerine getirilmesi gerekir: 1) İki gözün dışında yanaktan, göz çukurundan, burundan, şakaklarından, alından ve kaştan hiçbir şeyin açığa çıkmaması, sadece iki gözün açıkta kalması. 2) Sürme sürmek, rimel ve far kullanmak suretiyle gözlerin güzelleştirilmemesi. 3) Peçenin, erkeklerin bakışlarını çekecek şekilde zinet olma özelliği taşımaması, dikkat celbeden renklerde olmaması. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk