Kredi Kartı, Faturalı Telefon vb. Sözleşmeler

SORU İbadetlerimizi daha güzel ve huşu içinde Allah (azze celle)’yi görüyormuş gibi nasıl yapmalıyız? CEVAP Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun. İmam Müslim (rahimehullah)’ın Ömer (radıyallahu anhu)’dan tahriç ettiği meşhur Cibril hadisinde Cibril (aleyhisselam) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e "Bana ihsan hakkında haber ver" dediğinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) "Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmendir. Her ne kadar sen Onu göremiyorsan da O seni görmektedir" buyurmuştur. Bunun evvelinde İslam’ın ve sonra İman’ın tarifini yapmış ve hadisin sonunda da "O gelen Cibril’di. Size dininizi öğretmek için geldi" buyurmuştur. Böylece dinin mertebelerini ve son mertebe olarak ihsan mertebesini beyan etmiştir. Yani ihsan mertebesi İslam, yani zahiri söz ve ameller ve İman, yani batini söz ve amellerden sonra gelen, başka bir tabirle İslam ve İmana mebni olan bir mertebedir. Buna binaen sorulan soruya muhtasar cevap olarak şöyle diyebiliriz: İbadetlerimizin daha güzel ve huşu içinde ve Allah (celle ve âlâ)’yı görüyormuş gibi olması için yapılması gereken, evvelen zerre kadar da olsa her türlü şirkten uzak durmak ve Allah (subhanehu ve teâlâ)’yı hoşnut edecek tüm zahiri ve batini söz ve amellere koşmak ve Onun hoşnutluğuna mani olacak tüm zahiri ve batini söz ve amellerden kaçmak ve her ne olursa olsun doğrunun kıstası olarak sadece Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)’in masum sünnetini kabul etmek olur. Mufassal cevaba gelince: Kulun Allah (celle ve âlâ)’yı görüyormuş gibi ibadet edebilmesi için her şeyden evvel Rabbine karşı samimi ve dürüst olması gerekir. Kendi zavallılığını ve Onun mutlak azametini itiraf etmelidir. Kendi zayıflığını ve Onun mutlak kuvvet ve kudretini, kendi fakirliğini ve Onun mutlak zenginliğini, kendi cehaletini ve O'nun mutlak ilmini, hikmetini itiraf etmelidir. Kısacası kendisinin kusurlu ve her şeyde muhtaç ve fakir olan yaratılmış kul ama Allah (celle celeluhu)’nun hiç bir şeye ve hiç kimseye muhtaç olmayan, bütün kemal sıfatlarla mevsuf olan Rab olduğunu itiraf etmelidir. Sonra Rabbiyle bir yakınlığı olması gerekir. Bu yakınlığın kurulması için Rabbini tanıması ve Ona itaat üzere olması lazım gelir. Rabbini tanıyabilmesi için kelamını çok kiraat etmesi gerekir, Onun isim ve sıfatlarını araştırması ve Rasûlü Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sünnetini günlük hayatına hakim kılması gerekir. Kainatın kemalini tefekkür edip mahlukat arası telazumi ilişkiye bakıp mahlukatın Rab Teâlâ’nın merhametine ne kadar muhtaç olduğunu anlaması gerekir. Kainatta ilahi iradenin nasıl tecelli ettiğini tefekkür etmesi gerekir. Kendisine isabet eden sıkıntılarda Rabbinin yardımını ve desteğini anlaması ve hamd etmesi gerekir. Kul Rabbini ne kadar tanırsa Ona o kadar yakın olacaktır. Ona yakın olabilmesi için zaruri olan diğer husus itaat üzere olması ve itaatte daim olmasıdır. Allah (azze ve celle)’nin tayin ettiği sınırları aşmaması ve her emir ve nehiyde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e itaat etmesidir. Sonra Allah (celle celeluhu)’yu çok zikretmesi gerekir. Onu daim surette kalbinde anması ve diliyle zikretmesi gerekir. Bunu yaparken Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in masum sünnetini terk etmemesi gerekir. Zira sünnetin terki bidattır. Her bidat masiyettir. Ve her masiyet Allah (celle ve âlâ)’dan uzaklaştırır. Allah (subhanehu ve teâlâ)’yı görüyormuş gibi ibadet edebilmek için en önemlisi kullukta daim olmaktır. İhsan mertebesi bir iki amelle tahakkuk eden bir şey değildir, bilakis ibadeti Allah (celle ve âlâ)’ya ifrad etmekte, şirki ve ehlini inkar etmekte, ilahi emir ve nehiylere, helal ve haramlara itaat etmekte ve yol olarak sadece Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yolunu kabul etmekte ısrarcı ve sabit olmanın neticesinde hasıl olan bir haldir. İhsan hali tahsili hemen mümkün olacak bir hal olmadığından ötürü Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) "Her ne kadar sen Onu göremiyorsan da O seni görmektedir" buyurarak ihsana götüren yolu da göstermiştir. Bu hale ulema ihlas demişlerdir. Yani kulun Allah (azze ve celle)’nin kendisini her yerde ve zamanda gördüğünü, onun gizlediğini ve açığa vurduğunu bildiğini, her halinin Ona malum olduğunu itikat etmesi ve buna göre davranmasıdır. İmam İbni Recep (rahimehullah) hadisin şerhinde şöyle der: "Birincisi ihlas makamıdır. Bu makam Allah’ın sürekli olarak kendisini görüp gözetlediğini, her haline muttali ve kendisine çok yakın olduğunu sürekli olarak hatırında tutmasıdır. Yaptığı amellerde kul bu hal üzere olursa ve bütün işlerini bu hal üzere yaparsa muhlis olur. Çünkü bu hal üzere olması onu Allah’tan başkalarına iltifat etmekten ve başka gayelerle amel etmekten alıkoyacaktır." Bu mevzu hakkında çok şeyler söylemek ve yazmak mümkündür. Muhakkak her kulun ihlas ve ihsan mertebesi Rabbiyle ilişkisine göre farklıdır. Fakat bil ki, alemlerin Rabbi, yedi semanın ve arzın Rabbi sana... Ey beşer! Sana dostluğunu sunmuştur. Bu ihsana, bu ikrama nasıl hamd etmeyeceksin? Her fırsatta Rabbine ne kadar müteşekkir olduğunu nasıl göstermeyeceksin? Seni meleklerden üstün kıldığı ve beşerin efendisi Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ümmetinden yaptığı için nasıl gece gündüz şükretmeyeceksin? Bil ki, değeri kardeşim, dünya hayatı bir yarıştır! Kulun Rabbine doğru bir yarıştır! Dünyada Rabbine en yakın olan ahirette de Rabbine en yakın olacaktır! Dünyada Rabbinden uzak olan ahirette de Rabbinden uzak olacaktır! "İhsan sahiplerine daha güzel karşılık, bir de ziyade vardır". Sahih sünnet ziyadenin Allah (celle celeluhu)’nun yüzüne bakmak olduğunu açıklamıştır. İhsan sahiplerine bu mükafat münasiptir. Zira dünya hayatında Onun huzurundaymış gibi, kalbiyle Ona bakıyor ve Onu görüyormuş gibi ibadet ediyorlardı. İşte bu arzuları ahirette gerçek oluyor ve Allah (celle celeluhu) aralarındaki perdeyi kaldırıyor. Lakin dünyada bu istekten mahrum olanlar ahirette de nimetten mahrum olacaklar. "Hayır! Onlar şüphesiz o gün Rabblerini görmekten mahrum kalmışlardır." Allah (celle ve âlâ) muhlis, muhsinlerden kılsın. –Amin– Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd etmektir. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, mehir alınmadan yapılan nikah batıl mıdır? CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. Hamd Alllah’a mahsustur. Nikah akdinde mehrin belirlenmesi veya kadının mehri teslim alması ne Nikahın rükünlerindendir ve ne de sıhhat şartlarındandır. Dolayısıyla mehir belirlenmeden yapılmış olan Nikah sahihtir. Lakin mehir Allah (celle ve âlâ)’nın erkeğe farz kıldığı kadının hakkıdır. Dolayısıyla erkek mehir vermediği zaman hem Allah (celle ve âlâ)’nın emrine itaat etmemiş olur ve hem de kadının hakkına girmiş olur. Mehir kadının hakkı olduğu için miktarını tayin etmekte onun hakkıdır. İsterse mehri tam olarak talep eder, isterse kısmen veya tamamen eşine bağışlayabilir de. Allah (celle ve âlâ) şöyle buyuruyor: وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا “Kadınlara mehirlerini hoşnutlukla verin. Bununla beraber gönül rızasıyla size ondan bir şey bağışlarlarsa onu afiyetle yiyin.” (en-Nisa Sûresi 4) El-Kurtubi (rahimehullah) şöyle der: “Bu ayet kadına mehir vermenin vacip olduğuna delildir. Bu hususta icma vardır.” Tarık Ebu Abdullah

SORU Tilavet secdesinin hükmü nedir, şartları nedir ve Sünnet’e göre nasıl yapılır? CEVAP Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: “Ademoğlu secde ayetini okuyup secde ettiği zaman şeytan ağlayarak oradan uzaklaşır, der ki: ‘Yazıklar olsun bana! Ademoğlu secdeyle emrolundu da hemen secde etti, onun için cennet vardır. Ben secdeyle emrolundum da secde etmeyi reddettim, bana da cehennem vardır.” (Muslim, İbn Mâce, Ahmed) Kur’ân-ı Kerîm'deki secde ayetlerinden birini okuyan veya okunan secde ayetini dinlemeyi kastederek işiten kimse secde eder. Secde ayetini dinlemeyi kastetmeksizin sadece işiten kimse ise secde etmez. Bu Hanbelî ve Şâfiîlerin görüşüdür. Hanefîlerde ise dinlemeyi kastetmek olmasa bile sadece işitmekle dahi secde edilmesi gerekir. Tilavet secdesi Hanefîlere ve İbn Teymiyye’ye göre vacib, diğer üç mezhebe -başka bir ifadeyle âlimlerin geneline- göre ise sünnettir/müstehabtır, vacip değildir, secde etmeyen kimseye günah yoktur. Yapılışı şöyledir: ‘Allah’u Ekber’ denilerek secdeye gidilir. Bu tekbir, ihram/iftitah tekbiri olmayıp secde tekbiridir, ihram tekbiri getirilmez. Şâfiîlere göre ise bundan önce en başta ihram tekbiri getirilir, hatta ihram tekbiri tilavet secdesinin bir rüknüdür. Hanefîlere göre tekbir getirilirken eller kaldırılmaz. Mâlikîlere göre ise eller kaldırılır. Şâfiîlere göre ihram tekbirinde eller kaldırılır, ama secdeye giderken getirilen tekbir de ise eller kaldırılmaz. Fakihlerin geneline göre efdal olan, secde edileceği zaman ayağa kalkıp doğrulduktan sonra secdeye gidilmesidir. Ayağa kalkmayıp otururken de secde edilebilir. Şâfiîlere göre ise ayağa kalkmak müstehap olmayıp kalkmamak evla olandır. Secdede, namaz secdesinde olduğu gibi ‘Subhâne Rabbiye’l-A’lâ’ denilir, bu tesbihi bir kez demek de yeterlidir. Tesbihten sonra dua edilebilir. Namaz secdesinde bunun dışında söylenen diğer sünnet zikir ve dualar tilavet secdesinde de söylenebilir. Tilavet secdesi tek secde ile biter ve secdeden kalkarken de tekbir getirilir. Hanefîlere ve Mâlikîlerde meşhur olana göre secde sonrası selam verilmez ve ayağa kalkmak gerekmez. Şâfiîlerde iki görüşten en sahih olana göre ise secde sonrası oturularak selam verilir, hatta onlara göre selam vermek rükündür. Hanbelîlerde iki rivayetten tercih edilene göre ise bir defa sağ tarafa selam verilir, bu onlara göre de rükündür. Âlimlerin geneline göre namaz için gerekli olan taharet, kıbleye yönelmek ve diğer şartlar tilavet secdesinde de şart koşulur. Buna karşın İbn Hazm ve İbn Teymiyye gibi kimi âlimler ise bunlardan hiçbirini tilavet secdesi için şart görmemişlerdir. Çünkü: ‘’secde namaz olmayıp sadece bir ibadettir, ibadetin cinsi için ise taharet v.s şart koşulmaz’’ demişlerdir. Buna göre tilavet secdesi için abdestli olmak, kıbleye yönelmek, tesettürlü olmak gerekmez. -Allah’u A’lem- doğru olan da budur. Nitekim Buhârî ve Tirmizî, İbn Abbâs (radiyallahu anhuma)’nın şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: ‘’Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Necm sûresindeki secde ayeti sebebiyle secde etti ve O’nunla birlikte müslümanlar, müşrikler, cinler ve insanlar da secde ettiler.’’ İmam Buhâri şöyle demiştir: ‘’Müşrik necistir, onun abdesti yoktur.’’ Ve Şevkânî’nin dediği gibi bu hadisteki secde edenlerin hepsinin abdestli olmaları uzak bir ihtimaldir ve Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in onlardan birine abdesti emrettiği nakledilmemiştir. Sahâbeden İbn Ömer (radiyallahu anhuma) ve seleften İmam Şa’bî de tahareti ve kıbleyi gerekli görmemişlerdir. Osman (radiyallahu anh)’dan rivayet edildiğine göre O, secde ayetini dinleyen hayızlı kadın için: ‘’Başı ile ima ederek secde eder’’ demiştir. Tâbiînin büyüklerinden Said b. Museyyeb de böyle demiştir. Ancak elbette ki namazdaki şartlara riayet ederek tilavet secdesi yapmak efdal olandır ve imkân varsa aslen böyle yapmak, özürsüz terk etmemek uygun olandır, ama dediğimiz gibi şart değildir. Şâfîlere ve Hanbelîlere göre tilavet secdesi, secde ayetini okuma veya dinlemenin hemen akabinde ya da kısa bir süre ertelenerek yapılır, şayet aradaki süre uzarsa artık secde yapılmaz. Sürenin uzunluğu veya kısalığı örf ile belirlenir. Hanefî mezhebine göre ise secdenin hemen ya da kısa süre içinde yapılmasına gerek yoktur, ileri bir vakte (iki gün, bir hafta, bir ay v.s) ertelenebilir, ömrün sonuna kadar müsaade vardır, kişi üzerindeki secde borcu sayısınca secde eder. Aynı mekanda farklı birkaç secde ayeti okuyan veya dinleyen bir kimse her biri için ayrı secde yapar. Ama tek bir secde ayeti, yer değiştirilmeden aynı mecliste/bir mekanda birden çok kere okunduğu veya dinlenildiği zaman ise en sonunda tek bir secde yeterlidir. Radyo, teyp, tv veya internet ortamındaki bir kayıttan dinlenen secde ayetine secde gerekmez. Ancak canlı yayınsa secde edilir. Sadece meali okunan secde ayeti için secde edilmez, çünkü meal Kur’ân'ın kendisi değildir. Fakihlerin geneline göre secde ayetini araba gibi bir taşıtta giderken okuyan veya dinleyen kimse yüzü nereye dönük olursa olsun ima ederek secde yapar, bu, yere secde etmenin yerine geçer. Keza secde etmeye gücü olmayan hasta kimse de özründen dolayı ima ederek secde yapar. Mâlikîlere göre ise ima ile tilavet secdesi olmaz. Namazda secde ayetini okuma meselesine gelince, şayet secde ayetini okuduktan sonra okumaya devam edilecekse, devam etmeden evvel tekbir getirilerek direk secdeye gidilir, sonra tekbir getirilerek secdeden kalkılır ve okumaya devam edilir, sonra rukû’ edilir. Şayet secde ayetinden sonra okumaya devam edilmeyecekse o halde şu ikisinden biri yapılır: 1) Secdeye gitmeyip rukû’ya gidilir, bu tilavet secdesinin yerine geçer. Hanefîlere göre secde ayetinden sonra bir veya iki ya da üç ayet daha okunacaksa da böyle yapılabilir, ama üç ayetten daha fazla okunacaksa o zaman direk secdeye gidilir. 2) Ya da direk secdeye gidilir, sonra ayağa kalkılır ve hiçbir şey okumadan rukû’ya gidilir. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-Âlemîn Ömer Faruk

SORU Es-selamu aleykum 1- Bizler akide olarak, oy kullanmayı küfür ameli olarak görüyor fakat oy kullanan halkı umumen tekfir etmiyoruz yani cehaletlerini mazur görüyoruz. Fakat meclisteki yada kolluk kuvvetlerindeki insanları umumi olarak tekfir ediyor ve onların cehaletlerini mazur görmüyoruz. Bunun sebebi nedir oy kullanan halkı umumen tekfir etmemiz gerekmez mi? Cehaletleri mazur ise meclistekilerin de cehaleti mazur olmaz mı? 2- Demokrasi için silahlanıp savaşan bir grup ile Şeriat için savaşan bir grup fiziki olarak -daha azılı kafire karşı- birlikte hareket edebilir mi? 3- Şeriatı savunan guruplar siyaseten Demokratik ülkelere yada demokratik diğer gruplara "kardeş, dost, yanınızdayız, destekliyoruz" gibi lafızlar kullanması caiz midir? Saygılarım ile Allah sizlerden razı olsun. CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. Hamd Allah’a mahsustur. Son olarak muhterem kardeşim “Şeriatı savunan gruplar siyaseten demokratik ülkelere ya da demokratik diğer gruplara "kardeş, dost, yanınızdayız, destekliyoruz" gibi lafızlar kullanması caiz midir?” şeklinde gelen üçüncü soruna cevaben derim ki: Evvela siyaseten sözünü biraz açmamız lazımdır. Siyaset yönetmek demektir. Ve yönetimi Allah (celle ve âlâ) sadece Kendisine tahsis etmiştir. Mutlak idari nizam olarak İslam şeriatını emretmiştir ve Rasûlü Muhammed (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) vesilesiyle İslam şeriatını beyan etmiştir. İslam şeriatında her faydayı ve maslahatı beyan etmiştir. İslam şeriatı hiçbir maslahatı asla zayi etmemiştir. Kendi zatında maslahatı zayi etmediği gibi iki maslahat arasında racih olanı veya zarara mukabil racih olan maslahatı da asla zayi etmemiştir. Dolayısıyla genel olarak ihtimalli lafızları kullanmak şer’an muteber maslahat veya racih maslahat ise o zaman kullanılması şer’i siyaset ve caiz, hatta belki vacip olabilir diyebiliriz. Sonra, lafızların hakikatleri vardır. Şer’i, lugavi ve örfi hakikati. Yani bir lafzın lügatte kullanıldığı değişik manaları vardır. Bu manaları şeriat veya örf olduğu gibi almış olabilir de veya daraltmış olabilir de. Eğer şeriat bir lafzın manasını beyan etmişse o zaman lügavi manası o lafzın hakikati olmaktan çıkmıştır. O lafzın vücutta hakikatini tabir eden şeriatın yüklediği mana olur. Evet, şer’i mana muhakkak lügavi manaya bina eder lakin lügavi mana artık o lafzın hakikatini belirlemekten aciz olur. Bu meseleden şöyle bir mesele tevellüt eder: Şari bir eşyayı isimlendirmişse o zaman o eşyanın hakikatini de beyan etmiştir. Ve bu hakikate şer’i hükümler bağlamıştır. Lafzın hakikati Şari’nin tarif ettiği batın manadır ve şer’i hükmü alan hakikatte bu manadır lakin zahirde şer’i hüküm o lafzın manasını zahirde tabir eden zahir isme terettüp eder. Bu şeriatın en önemli bahislerinden biridir ve ulema arasında isimler ve hükümler bahsi olarak malumdur. Bu konumuzla bağlantılı şu demektir: Birincisi, bir şeyi şeriat isimlendirmiş ise o zaman onun hakikatini de tayin etmiştir. Bu durumda o şey şeriatın koyduğu isimden başka bir isimle adlandırılırsa o zaman o şeyin hakikatinden sapılmış olunur ve o şeyin tasavvurunda hatalar meydana gelecektir. İkincisi, şer’i isme şer’i hüküm terettüp ediyor. Şu halde bir şeyin hakikatine Şari’nin verdiği isimden başka bir isim verilirse o zaman Şari’nin o şeye verdiği hüküm de atıl kılınmış olunur. Birinci durumun da ikinci durumun da ne kadar büyük bir fesat olduğu açıktır. Eşyayı Şari’nin isimlendirdiğinden gayri bir isim ile adlandırmanın maslahatı bu mefsedetten daha büyük olması gerekir ki siyaseten böyle davranmak caiz olsun. Bu maslahatın varlığını (muteber oluşunu) ya Şari Kur’an ve(ya) Sünnette beyan etmiştir veya ama şer’i maksatların tahkiki açısından zahirdir. Meselenin daha iyi anlaşılması için birkaç misal vereyim: Mesela ikrahı bu babta değerlendirebilirsin. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ “Kalbi imanla dolu olduğu halde zorlananlar müstesna olmak üzere imandan sonra Allah’ı inkâr eden…” (en-Nahl Sûresi 106) Bu ayeti kerimenin delaletiyle Allah (subhanehu ve teâlâ) ikrah altında küfrü farklı bir isimle isimlendirmeyi ve zahiren inkâr etmemeyi muteber bir maslahat olarak beyan etmiştir. Mesela Kur’an mahlûktur fitnesi zamanında ulema dâhil olmak üzere birçok Müslüman Kur2an’ı mahlûk olarak isimlendirdi. Kur’an mahlûk değil bilakis Allah’ın konuştuğu kelâmıdır ve O’ndan’dır. Dolayısıyla Şari’nin Kur’an ismi verdiği kelamın hakikati O’ndan olmasıdır. Ona mahlûk diyen Kur’an’ın hakikatini saptırmıştır. Bu davranışı Şari küfür olarak hükme bağlamıştır. Lakin canını korumak için kalbi iman da sabit olması şartıyla beraber küfür sözünü söylemesini muteber bir maslahat olarak kabul etmiştir. Veya zamanımızdan bir örnek olarak Nusayrilerin Sünni halka yaptığı işkenceler altında melun Esed’e “Rabbim Esed’tir” demeğe icbar ettiklerine herkes şahit oldu. Esed rab değil bilakis merbubtur. Ve Esed’e rab diyenler Yahudilerden ve Hıristiyanlardan daha kâfirdirler. Lakin bir Müslümanın ikrah altında melun Esed’i böyle isimlendirmesi Şari’nin onun için itibar ettiği canını koruma maslahatından ötürü caizdir. Veya takiyye’yi de bu babta değerlendirebilirsin. Allah (subhanehu ve teâlâ) şöyle buyuruyor: لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً “Mü’minler mü’minleri bırakıp kâfirleri veliler edinmesin. Kim bunu yaparsa onun Allah’la hiçbir ilişkisi kalmaz. Onlardan gelecek bir zarardan korunmaya çalışmanız müstesna” (Âl-i İmran Sûresi 28) Bu ayeti kerimede Allah (subhanehu ve teâlâ) kâfirden gelecek mümkün bir zarardan korunmak için eşyayı Şari’nin beyan ettiği isimden farklı bir isimle adlandırmayı muteber bir maslahat olarak beyan etmiştir. Mesela küfür diyarında dinini izhar etmekten aciz olan ve Müslümanların arasına hicret etme imkânına sahip olmayan mustezaf bir Müslümanın tağutun kolluk kuvvetleri tarafından sorgulandığında baştaki tağutu açıktan tağut ve kâfir olarak isimlendirmeyip de cumhurbaşkanımız veya başbakanımız gibi isimlerle adlandırması gibi. Ve savaş hiledir kaidesinin de bu babtan nasibi vardır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: الْحَرْبُ خُدْعَةٌ “Harp hiledir.” İmam el-Buhari ve İmam Müslim (rahimehumallah) Ebu Hureyre (radiyallahu anhu)’dan tahriç etmişlerdir. Hadisi şerif düşmana zarar vermek için hileye başvurmanın bir maslahat olduğuna delalet ediyor. Elbette bu mevzunun tafsilatı var. Benim burada sadece gayem şer’an caiz olan durumlarda eşyayı hak ettiği isimden gayri isimlerle isimlendirmenin caiz olduğunu ifade etmektir. Mesela İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın ve başkaların rivayet ettikleri Kab bin Eşref’in öldürülmesi olayında Muhammed bin Mesleme (radiyallahu anhu) Kab bin Eşref’e yaklaşabilmesi için şöyle diyor: إِنَّ هَذَا (يَعْنِي النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) قَدْ عَنَّانَا وَسَأَلَنَا الصَّدَقَةَ “Şu (yani Nebi sallallahu aleyhi ve sellem) bizi yordu ve bizden sadaka istedi.” Bunun üzerine Kab bin Eşref Muhammed bin Mesleme’nin söylediklerini tasdik edip “Vallahi o sizin usancınızı daha da arttıracak” dedikten sonra Muhammed bin Mesleme (radiyallahu anhu) şöyle diyor: فَإِنَّا قَدْ اتَّبَعْنَاهُ فَنَكْرَهُ أَنْ نَدَعَهُ حَتَّى نَنْظُرَ إِلَى مَا يَصِيرُ أَمْرُهُ “Biz ona uymuş bulunduk. Bu işin nereye kadar varacağını görünceye kadar onu bırakmak istemiyoruz.” Hadisin ravisi Cabir bin Abdullah (radiyallahu anhuma) der ki: “Muhammed bin Mesleme böyle Kab’la konuşurken onu yakaladı ve öldürdü.” Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’i “şu” olarak isimlendirmesi elbette o insanın hakikatine uygun isim değildir. Onun hakikatini karşılayan isim Allah’ın Rasûlü ismidir. Ancak Kab bin Eşref’in öldürülmesindeki maslahat Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e “şu” ismiyle tabir etmekteki mefsedetten daha büyük ki Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) buna izin vermiştir. Diğer bir rivayette Muhammed bin Mesleme (radiyallahu anhu) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’e “Öyleyse bana izin ver ona bazı sözler söyleyeyim” demiştir ve Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) “verdim” buyurmuştur. Bundan sonra senin sual ettiğin lafızların durumuna gelince derim ki: Evvela, demokrasi küfürdür. Demokratik ülkeler veya demokratik gruplarda kâfir ülkeler veya gruplardır. Zira demokrasi hâkimiyeti halk için tahsis etmektir. Bunu tasdik ve ikrar etmek büyük küfürdür. Dolayısıyla Müslüman bir kişi veya taife demokrat bir ülkeyi veya grubu kardeş veya dost olarak tabir etmesi caiz değildir. Bu tevhide münakızdır. Zira kardeş ve dost isimleri manası şeriat tarafından tarif edilmiş olan şer’i isimlerdir. Şer’i hakikatiyle kardeş din kardeşliğidir ve dostluk din dostluğudur. Şeriat din farkıyla beraber dostluğu nefyetmiştir. Kardeşliğe gelince nesep ve sütkardeşliğini iptal etmemiştir ama velayet, miras ve başka hukuklarda kardeşliğe itibar etmemiştir. El mühim, kardeş ve dost isimleri şer’i isimlerdir ve Müslümanlar arasında kullanılan isimlerdir. Dolayısıyla kâfire kardeşim veya dostum denilmesi aslen caiz değildir. Bu ismi şeriatın tayin ettiği sınırlarından çıkarıp lügavi hakikatine döndürmek için şer’an muteber bir maslahat olması lazımdır. Şüphesiz ki kardeş ve dost isimleri lügavi hakikatleriyle daha geniş manalara sahip isimlerdir. Kardeş, yani din kardeşi olduğu gibi, nesepten kardeş, süt yolundan kardeş de olabilir veya ama Adem’den kardeş veya söz gelimi arkadaş manasında kardeş veya halkın dilinde kullandığı bir hitap şekli olarak kardeş manasında da kullanılabilir. Lügatte dost ismi de böyledir. Dost, yani din dostluğu veya arkadaş manasında dost veya şu zamanda örfen erkek-kadın ilişkisi manasında dost. Kardeş veya dost kelimesi lugavi hakikatiyle kullanıldığı zaman bu manaların hepsine şamildir. Lakin bu isimlerin şer’i hakikatleri daha dardır. Şu halde bir Müslüman ikrah sebebiyle veya takiyye yapma mecburiyetinde olduğu için veya şeriatın itibar ettiği bir maslahattan ötürü demokratik, yani kâfir bir devlete veya gruba arkadaş veya dost isimlerini kullanırsa şer’i siyasetin ikrar ettiği ve caiz olan bir şey yapmış olur. Ama öylesine veya şeriatın itibar etmediği, kendisinin maslahat ve siyaset zannettiği bir sebepten ötürü kardeş veya dost derse küfür konuşmuştur. Yanındayız veya destekliyoruz gibi ifadeler kullanmasına gelince, bunlar için de yukarıda söylediklerim geçerlidir. Zira bu davranışlar kardeşliğin ve dostluğun tabileridir. Ancak bu iki ismin kullanımına kardeş ve dost isimlerin kullanımından daha çok müsamaha edilir. Çünkü kâfire kardeş veya dost demek şer’an caiz olmazken ve şer’an muteber bir gerekçesi yoksa küfürken, bir kâfire yanındayız veya destekliyoruz sözleri durumuna göre şer’an caiz olabilir. Mesela kâfiri bir doğrusundan ötürü desteklemek veya ona yapılan bir haksızlıkta onun yanında olmak İslam’ın emrettiği insaftandır. Veya bir kâfiri daha azılı ve Müslümanlara karşı daha çok düşman ve şiddetli olan diğer bir kâfire karşı desteklemek de şer’i siyasetin ikrar ettiği bir maslahattır. Dolayısıyla İslam şeriatının ikrar ettiği ve güzel bulduğu bir durumda Müslüman bir taife demokratik bir devlet veya grup için yanındayız veya destekliyoruz derse ve bu daha büyük bir mefsedete sebep olmayacak ise o zaman bunu söylemekte bir beis olmaz. Lakin bunun için kâfir olanı kâfir olarak ilan etmek şarttır. Bunu başka yerlerde izah etmeye çalıştım. Dilersen oralara müracaat edebilirsin.   Velhasıl muhterem kardeşim, Allah hakkı isimlendirmiştir ve gerçeğini beyan etmiştir. Allah (celle ve âlâ) hakkın hak ettiği ismiyle isimlendirilmesini sever. Zira o adaleti ve ihsanı emretmiştir. Dolayısıyla şeriatın daima murad ettiği eşyayı hak ettiği isimle isimlendirmektir. Ancak vakıa buna bazen uygun olmaz ve vakıanın maslahatı eşyayı hak ettiği isimden gayrisiyle isimlendirilmeyi zorunlu kılar. Aksi takdirde daha büyük fesatlar vaki olabilir. Faydayı zarardan temyiz etmek hikmet değildir. Hikmet iki fayda arasında daha büyük olanı veya iki zarar arasında daha hafif olanı tercih edebilmektir. Mesela bugün cihaddan mazeretsiz geri kalan hocalar ve ilim talebeleri… Bunların dinimizde hak ettikleri isim fasıktır. Bunlar Allah (celle ve âlâ)’nın emrine itaat etmeyen asilerdir. كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ “Savaş, hoşunuzu gitmediği halde, size farz kılındı” (el-Bakara Sûresi 216) Evet! Savaş nefsin hoşuna gitmez. Savaş meşakkat, eziyet, elem ve çok sabır isteyen bir ameldir. Elbette nefis bundan hoşlanmıyor. Allah (celle ve âlâ)’da bunu ikrar ediyor. Evet! Evet! Savaş hoş olmayan bir şeydir. Ama bize farz kılındı. Muttaki, Allah’ın emrine teslim olmuş kullar nefislerin hoşuna gitmese dahi Rabbine itaat eder. Ama nefsi azgın kullar kadınlarla beraber arkada kalabilmeleri için mazeretler üretirler. سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَا اَمْوَالُنَا وَاَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فى قُلُوبِهِمْ “Bedevîlerden savaştan geri kalanlar sana “Bizi mallarımız ve ailelerimiz alıkoydu. Allah'tan bizim için af dile” diyecekler. Onlar kalplerinde olmayanı dilleriyle söylerler.” (el-Fetih Sûresi 11) قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ “De ki: Eğer babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, aşiretiniz, kazandığınız mallar, kesada uğramasından korktuğunuz bir ticaret ve beğendiğiniz meskenler size Allah'tan, Rasûlünden ve O'nun yolunda cihaddan daha sevgili ise, artık Allah'ın emri gelinceye kadar bekleyin! Allah, fasıklar topluluğunu hidayet etmez.” (et-Tevbe Sûresi 24) Bu hocalar samimi ve muttaki gençleri mücahidlerin safına katılmaktan alıkoyan engellerdir. Kendileri geride kalabilmeleri için ve cemaatlerini taşıyan samimi Müslümanları kaybetmemek için günümüz mübarek cihad hareketi hakkında şüpheler üretme çabasında olan müfsitlerdir. Cehalet çok var, ilim okumak lazım. Şimdi savaş zamanı değil, şimdi davet zamanıdır. Cihad edeceğiz ama hazırda yeryüzünde hakkıyla cihad eden bir taife yok. Cihad edenler ya aşırı tekfirci veya hariciler veya akidesi bozuk mürcieler. Mücahidler girdikleri yeri ifsat ediyorlar ne cihadları var ne tevhidleri. Hazırda bütün mücahidler örgütlerin maşaları olmuş. Sakın kendinizi örgütlere kaptırmayın. Bu ve buna benzer yalan, iftira, değersiz, boş ve batıl laflar. İlim ehli olduğunu zanneden ama hali hazırda cihadın farzı ayn olduğunu inkâr edebilecek kadar haktan uzak olan bu hocaların marazı cehalet mi? Asla! يَا اَيُّهَا الَّذينَ اٰمَنُوا مَا لَكُمْ اِذَا قيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فى سَبيلِ اللّٰهِ اثَّاقَلْتُمْ اِلَى الْاَرْضِ اَرَضيتُمْ بِالْحَيٰوةِ الدُّنْيَا مِنَ الْاٰخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا فِى الْاٰخِرَةِ اِلَّا قَليلٌ “Ey iman edenler! Ne oldu ki size Allah yolunda sefere çıkın denilince, yere çakılıp kaldınız. Yoksa ahiretten vazgeçip dünya hayatından mı razı oldunuz? Oysa ahirete göre dünya hayatının yararı, pek az bir şeydir.” (et-Tevbe Sûresi 38) وَلَوْ اَرَادُوا الْخُرُوجَ لَاَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَلٰكِنْ كَرِهَ اللّٰهُ انْبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدينَ “Onlar eğer savaşa çıkmak isteselerdi, elbette bunun için bir hazırlık yaparlardı. Lâkin davranmalarını Allah istemedi de onları alıkoydu ve oturun oturanlarla beraber denildi.” (et-Tevbe Sûresi 46) رَضُوا بِاَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلٰى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ “Onlar geride kalan (kadın ve çocuk)larla birlikte olmaya razı oldular ve kalpleri mühürlendi. Artık onlar anlamazlar.” (et-Tevbe 87) Bilakis! Bu hocalar dünya hayatından ve metaından razı olmuşlardır. Bunun için cihada çıkmak onlara zor geliyor. Cemaatleri veya talebeleri arasındaki hürmetleri ve mevkileri, medreseleri, mescidleri, davet çalışmaları, ticari imkânları, güzel ve rahat evleri, sözünü iki etmeyen hizmetkâr elemanları… Bunları cihadın zorluğuna tercih ediyorlar. Evet! Cihad zordur. Ve nefise kerih gelir. Lâkin Allah’ın yardımıyla hiçbir zor, zor olmaz. Her bir mücahid Allah (celle ve âlâ)’nın zorun içinde nasıl kolaylığı yarattığını, darın içini nasıl genişlettiğini iyi bilir. Bunun için asla cihaddan vaz geçemez. Ama bu hocalar geride kalanlarla beraber kalmaktan razı oldukları için kalpleri mühürlenmiştir. Artık onlar anlamaz. Ne desen de anlamazlar. Allah (celle ve âlâ) hakkı söylemeyi sever. Ve hak her şeyden daha değerlidir. Bunun için diyorum ki Türkiye’de oturan ve mazereti olmadan cihaddan geri duran, Allah’ın emrine itaat etmeyen, Muhammed (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in yolunu terk eden, mücahidlerden uzaklaşan, cihad ve mücahidler hakkında şüpheler oluşturmaktan başka işleri olmayan, samimi Müslümanları cihada çıkmaktan alıkoyan bu hocaların dinimizde hak ettikleri isim fasıktır. Velhasıl, muhterem kardeşim geride oturan bu hocalar seni aldatmasın. Kendisi geride kalabilmesi için seni de masiyetinde kendisine ortak etmek istiyor. Allah’tan kork ve senin Rabbin ve Sahibin olanın emrine itaat et! O itaat edenden lütfunu asla esirgemez. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum hocam, namaz kılmayan birinin orucu sahih midir? CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullah. Hamd Allah’a mahsustur. Muhterem kardeşim namaz kılmayanın tuttuğu oruç sahih değildir. Çünkü namazı terk edenin amelleri kabul görmez. İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın Bureyde (radıyallahu anhu) tahriç ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: “Kim ikindi namazını terk ederse ameli boşa çıkmıştır.” Buna ilaveten sahih görüşe göre namazın terki küfürdür. Ve kâfirin ibadeti sahih değildir. Namazın terkinin küfür olduğu hususta “Namazı terk eden kimse” başlıklı cevaba müracaat edebilirsin. Bilakis Ramazan orucunu mazeretsiz ve bilerek terk etmek kendi zatında küfürdür. İmam el-Buhari (rahimehullah)’ın ibni Ömer (radıyallahu anhuma)’dan tahriç ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) şöyle buyuruyor: “İslam beş şey üzerine bina edilmiştir: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed Allah’ın Rasûlü olduğuna şahadet getirmek. ve namaz kılmak ve zekat vermek ve hacc yapmak ve Ramazan orucunu tutmak.” Hadisin delil yönü: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem)’in saydığı beş şey İslam’ın esaslarıdır. Bunlardan birisinin yokluğu üzerine bina edilmiş olan binanın yokluğunu da sağlar. İmam ibni Teymiyye (rahimehullah) şöyle demiştir: “Müslümanlar şahadeti getirmeyenin kâfir olacağında ittifak etmişlerdir. Ama diğer dört ameli terk edenin tekfirinde ihtilaf etmişlerdir… Bu konuda Ahmed’den gelen değişik rivayetler vardır. Bir rivayete göre beş esastan birini terk eden kâfir olur. Bu (İmam Ahmed’in ashabından) Ebu Bekr el-Mervezi’nin ve ibnu Habib gibi Malik’in ashabından bazılarının tercihidir. İkinci bir rivayete göre sadece namaz ve zekâtı terk eden kâfir olur. Üçüncü bir rivayete göre sadece namazı terk eden ve zekât vermemek için devlet imamına karşı savaşan kâfir olur. Dördüncü bir rivayete göre sadece namazı terk eden kâfir olur. Beşinci bir rivayete göre dört amelden birini terk etmesiyle kâfir olmaz. Bunlar hepsi seleften maruf olan sözlerdir. El-Hakem bin Uteybe şöyle demiştir: “Kim namazı kasten terk ederse kâfir olur. Kim zekâtı kasten terk ederse kâfir olur. Kim haccı kasten terk ederse kâfir olur. Kim Ramazan orucunu kasten terk ederse kâfir olur.” Ve Said bin Cubeyr şöyle demiştir: “Kim namazı kasten terk ederse Allah’ı inkâr etmiştir. Kim zekâtı kasten terk ederse Allah’ı inkâr etmiştir. Kim Ramazan orucunu kasten terk ederse Allah’ı inkâr etmiştir.” (Mecmuu’l-Fetava 7/302) Evet! Cumhur ulemaya göre Ramazan orucunun terki ancak farziyetini inkâr etmekle beraber küfürdür. Lakin selef yanında bu husus ihtilaflıdır. Delillerin desteklediği ise beş esastan birinin terki küfür olmasıdır. Binaen aleyh namaz kılmayanın orucu sahih değildir. Allah-u Âlem. Tarık Ebu Abdullah

SORU Selamun aleykum ve rahmetullahi ve berekatuhu. Sorum şeyhim Tarık Ebu Abdullah (hafizahullah)a. Rabbim ayaklarınızı sabit kılsın sizlere güç kuvvet ve sebat versin amin. Türkiye’de şuanda covid-19 salgını sebebi ile cuma namazları ne diyanet camiilerin de nede mahalle mescidlerin de kılınmaktadır. Bizler 5-6 arkadaş toplanıp evlerde cuma namazı kılabilir miyiz? Hükmü nedir? Kılamaz isek sebebi nedir, buna engel olan şey nedir? CEVAP Ve aleykumusselam ve rahmetullahi ve beraketuhu. Hamd Allah’a mahsustur. Âmin. Rabbim seninde ayaklarına sebat versin ve rızasına muvaffak kılsın. Sonra… Muhterem kardeşim Cuma namazı müstakil bir ibadettir, Şari’nin beyan ettiği kendine mahsus ahkâmı vardır. Bunun için diğer namazlara kıyaslayarak hakkında hükümlere varmak caiz değildir. Cuma namazının kişi üzerine vacip olması için Şari diğer farz namazlarından farklı bazı şartlar getirmiştir. Bu şartlardan kimisinde ulema ittifak etmiştir ve kimisinde ihtilaf etmişlerdir. Nassla sabit olan şartlar şunlardır: İmam Ebu Davud (rahimehullah)’ın Tarık bin Şihab (radıyallahu anhu)’dan ihraç ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: الْجُمُعَةُ حَقٌّ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فِى جَمَاعَةٍ إِلاَّ أَرْبَعَةً عَبْدٌ مَمْلُوكٌ أَوِ امْرَأَةٌ أَوْ صَبِىٌّ أَوْ مَرِيضٌ “Cuma, cemaat olarak her müslümanın üzerine vacip bir haktır. Dördü müstesna: Köle, kadın, çocuk ve hasta.” Ve İmam ed-Derakutni (rahimehullah)’ın Cabir bin Abdullah (radıyallahu anhuma)’dan ihraç ettiği hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَعَلَيْهِ الْجُمُعَةُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِلاَّ على مَرِيضٌ أَوْ مُسَافِرٌ أَوِ امْرَأَةٌ أَوْ صَبِيٌّ أَوْ مَمْلُوكٌ “Allah’a ve ahiret gününe iman edene Cuma günü Cuma namazı farzdır. Hasta, yolcu, kadın, çocuk ve köle müstesnadır.” Buna göre Cuma namazın vucup şartları şunlardır: Bir: Cemaat İki: Hür olmak Üç: Erkek olmak Dört: Baliğ olmak Beş: Hasta olmamak. Burada hastalık onu cumaya gitmekten engelleyecek ağırlıkta hastalık olması lazımdır. Bu şartta iki mesele var: Birinci mesele: Hastalığı kendisini Cumaya katılmaktan engelleyen şeri maniyse hastalığı sebebiyle başkalarına zarar verecekse evlasıyla Cumaya katılmaktan manidir. İkinci mesele: Ulemadan bazıları hasta olmama şartına umumen Cumaya iştirak etmeyi zorlaştıran mazeretleri kıyaslamışlardır. Mesela yol güvenliği veya zalimin zulmünden korkmak gibi ve başka durumlarıda Cumaya gitmemeye mazeret kabul etmişlerdir. Altı: Mukim olmak Bu şartlar bir kişide varit olduğunda üzerine Cuma namazı vacip olur. Bununla beraber bu şartlardan bazıları aynı zamanda sıhhati için de şarttır ve bazıları değildir. Bir: Cemaat cumanın hem vucup ve hem sıhhat şartıdır. Yani bir baliğ, hür, sağlıklı, mukim erkek Cuma namazını kendi başına kılsa sahih değildir. Çünkü Cuma namazının sahih olması için cemaat şarttır. Bu durumda üzerine vacip olan öğlenin farzıdır. Cemaat kaç kişiyle var olur konusunda ulema çok ihtilaf etmiştir. Muhtar olan üç ve fazlasıyla var olmasıdır. İki: Hür olmak vucup şartıdır ama sıhhat şartı değildir. Yani baliğ, erkek, sağlıklı ve mukim olan köleye Cuma namazı vacip değildir. Lakin sıhhat şartlarına haiz olanlarla beraber kıldığı takdirde Cuma namazı sahihtir. Üç: Aynısı kadın, buluğa girmemiş çocuk, hasta ve yolcu için de geçerlidir. Bunlar üzerine Cuma namazı vacip değildir. Lakin sıhhat şartlarına haiz olanlarla beraber kıldıkları halde Cuma namazları sahih olur ve öğlenin farzı üzerlerinden sakıt olur. Niye? Çünkü asıl olan öğlen vaktinin farzıdır. Lakin Şari Cuma gününe mahsus bir namaz vaz etmiştir ve bu namazı mahsus şartlara bağlamıştır. Bu şartlar tahakkuk ederse öğlenin farzının yerine kendine mahsus ahkâmıyla Cuma namazı farz olur. Yani vaktin namazı olur. Bunun delili hem Sünnet ve hem icmadır. Şayet kişi meşru bir sebepten ötürü Cuma namazını kılamazsa Cumayı değil öğlenin farzını kılar. Veya gecikir ve Cuma cemaatine yetişemezse Cumayı değil öğlenin farzını kılar. Veya Cumayı kıldıktan sonra abdestsiz olduğunu hatırlarsa Cumayı değil öğlenin farzını kılar. Zira o vakitte aslen emredilmiş olan öğlenin farzıdır. Şari’nin vaz ettiği şartlar tahakkuk ederse Cuma namazı öğlenin farzı yerine geçer. Şartlar tahakkuk etmediği durumda geçmez ve kişi asıl ile yani öğlenin farzıyla mükellef olur. Kovid-19 salgını sebebiyle Cuma namazını evde kılmaya gelince, hayır bu caiz değildir. Bunun başlıca iki sebebi vardır: Bir: Çünkü bu durumda Cuma namazının vacip olması için şartlar tahakkuk etmemiştir. Salgının ölümcül tehlikesi cumanın vacipliğine manidir. Bunun için kişi Cuma namazıyla değil öğlenin farzıyla mükelleftir. Şayet vaktin farzı olan öğlen namazının yerine onun için farz olmamış Cumayı kılsa vaktin farzını kılmamış olur. İki: Desen ki “Ben evde yalnız kılmayacağım cemaatle kılacağız. Hepimiz hür, baliğ, erkek ve mukimiz.” Derim ki: Yine de evde kılmanız sahih olmaz. Çünkü ev Cuma namazı için salih bir yer değildir. Cuma namazı kılınacak yer her Müslümana açık ve Müslümanların güven içinde toplanabilecekleri bir yer olmalıdır. Bunun delili Cuma namazındaki cemaat şartıdır. Çünkü bu şartla her Müslüman muhataptır. Ve hususen Cumada bütün Müslümanlar muhataptır. Bunun için Asr-ı saadette Medine de birden fazla mescit olmasına rağmen ve her birinde vakit namazları kılınırken Cuma namazı sadece bir yerde kılınırdı. Ve bunun için Cuma namazına mahsus bir yerde ihtiyaç olmadan birden fazla Cuma cemaati olmak caiz değildir. Ve bunun için bazı âlimler imamın (devlet) varlığını ve iznini veya şehir ve benzeri yerleşik yeri veya mescitte kılınmasını şart getirmişlerdir. Evet! Mescid Cuma namazı için şart değildir. Ama evde kılınmasına da hiçbir âlim cevaz vermemiştir. Zira bu Cumanın teşri gayesine ve nebevi Sünnet’e ve sahabenin ameline ve umumen ümmetin ameline muhaliftir. Cuma namazının evlerde veya gizli, kapalı yerlerde kılındığı ne zaman nerede görülmüş? Dolayısıyla evlerde veya benzeri Cumanın maksadına münafi yerlerde cumanın kılınması caiz değildir. Cuma’nın vucup ve sıhhat şartları tahakkuk etmediği hallerde vacip olan öğlenin farzıdır. Allahu A’lem. Tarık Ebu Abdullah

SORU Bir kadın kızıyla aynı zamanlarda doğum yapsa kız hem kendi çocuğuna hem de kardeşine süt verebilir mi, caiz midir? CEVAP بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Bir kadının erkek veya kız kardeşini emzirmesinde bir beis yoktur. Kardeşi 2 yaşını tamamlamadan önce onu -racih olan görüşe göre- en az 5 kere doyumluk/tam emzirdiği takdirde kadın, kardeşinin sütannesi olur. Emzirdiği sütünün kendisi sebebiyle oluştuğu kocası da onun sütbabası olur (ama kadın önceki kocası sebebiyle oluşan sütü emzirirse ikinci kocası sütbabası olmaz!) Bu kadının ve kocasının çocukları da onun sütkardeşleri olur. Aynı şekilde emen kardeşin sütbabasının başkasından olan diğer çocukları da onun sütkardeşleri olup aralarında mahremiyyet oluşur, tesettürlü olmak gerekmez ve evlenmeleri haram olur. Yine sütbabanın anne ve babası onun nenesi ve dedesi, sütbabanın kardeşleri onun süt amca ve halası olur. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in dediği gibi: “Nesebten dolayı haram olanlar süt emmekten ötürü de haram olur.” (Buhârî, Muslim) Keza kız kardeşini emziren kadın sonra başka bir adamla evlense, emzirdiği kız kardeşinin sütannesi olduğu için sütkızı evlendiği adamın da “rabîbe”si (yani ilişkiye girdiği karısının başkasından olan kızı) olur ve dolayısıyla adam onun mahremi olur, önünde tesettürlü olması gerekmez. Aynı şekilde bir kadının torununu emzirmesinde de bir sorun yoktur. Emzirdiği takdirde torununun sütannesi olur. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk