Mısır, Gazze sınırının İsrail tarafından kontrol edilmesini kabul etti 

Mısırlı üç üst düzey kaynağın Middle East Eye’a (MEE) verdiği bilgiye göre Mısır ve İsrail, Refah sınır kapısının yeniden açılması ve Filistinliler tarafından işletilmesi karşılığında Mısır-Gazze sınırı boyunca İsrail güvenlik varlığına izin verecek bir anlaşmaya vardı.

Mısırlı bir diplomat, genel istihbarat ve askeri istihbarattan birer yetkiliye göre İsrail, Philadelphi Koridoru olarak bilinen sınır bölgesi için iki seçenek sundu.

Bunlardan biri İsrail’in Mayıs ayında bölgeye girmesinden bu yana olduğu gibi sahada asker bulundurmaya devam etmesi.

İkincisi ise askerlerin yerini bir yeraltı bariyeri, elektronik gözlem ekipmanları ve ara sıra yapılacak devriyeler.

Mısır, başta Hamas olmak üzere Filistinli grupların da katılması halinde bu seçenekleri kabul edebileceğini söyledi.

Ancak şu anda Gazze Şeridi’nde İsrail’e karşı savaşan Hamas, İsraillilerin Philadelphi Koridoru da dahil olmak üzere bölgeden tamamen çekilmesini sağlamayan hiçbir ateşkes anlaşmasını kabul etmeyeceği konusunda ısrar ediyor.

Hamas’a yakın kaynaklar MEE’ye İsrail ve Mısır’ın ne üzerinde anlaştığını bilmediklerini ancak böyle bir anlaşmanın sürpriz olmayacağını ya da hareket için kabul edilebilir olmayacağını söyledi.

Philadelphi Koridoru nedir?

Philadelphi Koridoru, 1979 ve 2005 yıllarında iki Mısır-İsrail anlaşmasıyla oluşturulan, Gazze ile Mısır arasındaki tüm sınır boyunca uzanan 14 kilometre uzunluğunda ve 100 metre genişliğinde askerden arındırılmış bir tampon bölge.

Bu anlaşmalara göre her iki ülke de tek taraflı olarak bölgeye kuvvet kaydıramıyor.

Ancak Mayıs ayında İsrail ordusu Refah sınır kapısını ele geçirdi ve Mısır hükümet Sözcüsü Diyaa Raşvan tarafından 1979 yılında imzalanan barış anlaşmasının ihlali olarak kınanan bir hareketle tüm sınır hattını ele geçirdi.

O tarihten bu yana Mısır ve İsrail koridor ve Refah sınır kapısı konusunda birçok toplantı gerçekleştirdi. Bazı toplantılarda Amerikalılar da katıldı.

Bu toplantılar hakkında bilgi sahibi olan bir istihbarat yetkilisi Mısır’ın askerden arındırılmış bölgede İsrail’in varlığı konusunda esnek davranmaya istekli olduğunu söyledi.

Ancak kaynak Mısır’ın, İsrail sınırı olmayan bölgeye açılan tek kapı olan Refah sınır kapısının yeniden açılması ve Gazze tarafında bir tür Filistinli kurum tarafından işletilmesi konusunda ısrarcı olduğunu söyledi.

İki seçenek

İsrail’in tercihi Philadelphi Koridoru üzerinde şu anda sahip olduğu kontrol düzeyini korumak ve sahada büyük bir askeri varlık bulundurmak.

Kaynaklara göre bunun nedeni Mısır’ın Sina’dan Gazze’deki Filistinli gruplara silah ve diğer malzemelerin aktarılmasını engelleyeceğine güvenmemesi.

Genel istihbarat yetkilisi, Mısır istihbarat servisinin İsrail’e bunu İsraillilerin yapmasına izin vermeye hazır olduğunu söylediğini aktardı.

İsrail ayrıca askerlerini çekmeyi ve onların yerine bir İsrail operasyon odasına bağlı gelişmiş elektronik sensörlerle donatılmış yüksek teknolojili bir yeraltı bariyeri kurmayı önerdi.

Kaynaklara göre bu sensörler İsrail’i sınır ötesi tünel kazma girişimleri ve diğer kaçakçılık yöntemleri konusunda uyaracak.

Bu seçenek, “egemenliğini ihlal ettiğine ve ulusal güvenliğine zarar vereceğine” inanan Mısır tarafından defalarca reddedildi. Ancak genel istihbarat yetkilisi Kahire’nin sonunda razı olduğunu ve bariyerin masada kalmaya devam ettiğini söyledi.

Görüşmelerde yer alan Mısırlı askeri yetkili, bunun kısmen İsrail’in sınırda büyük bir askeri varlık bulundurma arzusunun önemli zorluklarla karşılaşmasından kaynaklandığını belirtti.

İsrail ordusuna göre savaşın başladığı 7 Ekim’den bu yana 690 asker ve subay öldürüldü. Geçen hafta İsrail, 3.700’ü uzuv yaralanması olmak üzere 10.000’den fazla askerinin yaralandığını açıkladı.

Kaynaklara göre İsrail ordusundan bazıları askerleri ateş hattından uzak tutmak için bariyer ve sensörler kurmayı tercih ediyor.

İsrail’in Hamas’ın geçidi yeniden işletmesini kabul etmesi pek olası değil. Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, Filistin Yönetimi’nin Gazze’ye dönerek bölgeyi yönetmesi konusunda ısrarcı olsa da İsrail hükümeti bu seçeneğe de sıcak bakmıyor.

Abbas’ın El Fetih hareketinin bir kolu olan Muhammed Dahlan’ın Demokratik Reform Akımı üyelerinin sınır kapısını yönetmekle görevlendirileceğine dair haberler de var.

Filistin Yönetimi tarafından sürgüne gönderilen Dahlan, BAE lideri Muhammed bin Zayed’in başdanışmanı ve Mısır hükümetine yakın bir isim.

Ancak Dahlan’a yakın Demokratik Reform Akımı liderlerinden Adil el Gul, MEE’ye yaptığı açıklamada geçidi devralmak için bir plan yapıldığını yalanladı. El Gul, partinin tesisi kimin işleteceği konusunda Filistinlilerin uzlaşmasında ısrarcı olacağını söyledi.

Mısırlı diplomatik bir kaynak konuyla ilgili olarak MEE’ye şunları söyledi: “Mısır önümüzdeki günlerde Hamas ve El Fetih’i Refah sınır kapısının yönetimi konusunda anlaşmaya varmak üzere Kahire’de Filistinliler arası bir diyalog düzenlemeye davet edecek.”

Kayıp kozlar

İsrail’in Refah sınır kapısını ele geçirip kapatmasıyla Mısır Gazze’de elindeki kozların çoğunu kaybetti.

İsrail’in Gazze’ye açtığı savaştan önce bölgenin ithalatının yüzde 40’ı Refah üzerinden yapılıyordu.

Çatışmalar başladıktan sonra, İsrail ordusu Gazze’yi abluka altına alıp gıda, ilaç ve diğer malzemelerin kendi kontrolündeki geçitlerden girişini kısıtlayınca, Refah yardımların ana kanalı haline gelmişti.

Ancak Refah geçidi, İsrail’in Mayıs ayında tesisi ele geçirmesinden bu yana hizmet vermiyor.

Gazze’deki yerel yetkililer bu hafta yaptıkları açıklamada tesisin kapalı olmasının, insani yardım ya da tahliyelerle hayatları kurtarılabilecek 1.000 Filistinlinin ölümüne yol açtığını söyledi.

Gazze hükümetinin medya ofisi, acil tedavi için Gazze’den ayrılması gereken 25.000 hasta ve yaralı Filistinli olduğunu söyledi.

Mısırlı diplomat, geçişin kapatılmasıyla Mısır’daki bazı etkili isimlerin “ekonomik kazançlarını” kaybettiğini belirtti.

İsrail geçişi kapatmadan önce, Mısırlı nüfuzlu bir işadamı ve Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi’nin müttefikine ait bir şirket Gazze’den kaçan Filistinlilerden günde yaklaşık 2 milyon dolar kazanıyordu.

Sina aşiret lideri ve iş adamı İbrahim el Urgani’ye ait Hala Danışmanlık ve Turizm Hizmetleri şirketi, Mısır’a giriş yapan Filistinlilerden yetişkin başı en az 5.000 dolar, 16 yaş altı çocuklar için ise 2.500 dolar ücret alıyordu.

Urgani’nin firması, İsrail’in Ekim ayından bu yana 40.000’den fazla insanın ölümüne neden olan savaşından kaçmaya çalışan Filistinliler için mevcut tek hizmetti.

Diplomat, savaş sırasında geçişten kazanç sağlayan bazı kişilerin İsrail ile müzakerelere dahil olduğunu söyledi, ancak kim olduklarını belirtmedi.

Diplomatik kaynağa göre Mısırlılar, özellikle Mısır’ın İsrail’den önemli miktarda enerji ithal etmesi ve elektrik krizinden muzdarip olması nedeniyle, İsrail ve Amerika’nın baskısıyla sınır konusundaki tutumlarını yumuşattı.

Bu baskının kanıtının 2023 yılı Haziran ayında Mısır-İsrail sınırında Mısırlı bir polisin üç İsrail askerini vurarak öldürdüğü olaya verilen tepkide görülebileceğini söyledi.

Kaynak, bölgedeki güvenlik meseleleriyle ilgilenen herkese bir uyarı olarak nitelendirdiği vurulma olayı nedeniyle üst düzey bir askeri yetkilinin cumhurbaşkanlığı emriyle görevden alındığını söyledi.