Münafıkların 50 Alameti : 1 – Müslümanları Bırakıp Müşriklere Yardım Etmek !

بسم الله الرحمن الرحيم الله أكبر الله أكبر الله أكبر لا إله إلا الله الله أكبر الله أكبر ولله الحمد Değerli kardeşlerim. Bayramınız mübarek olsun. Rabbim salih amellerinizi kabul buyursun. İtaatle geçirdiğiniz Ramazan ayını size ahirette şahit kılsın. Ramazan’dan cehennemden azatlı çıkanlardan ve Şevval’e cenneti kazanmış girenlerden eylesin. Vallahi dünya ve ahiret saadeti sadece Allah (azze ve celle)’ye kulluktadır. Rab Teâlâ’ya itaatten gayrisi beyhudedir. Dünya metaı kalbi meşgul eden fani ziynetten başkası değildir. Işıkları yalan ve aldatıcıdır. Değerli kardeşlerim! Düşmanın hamleleri sizi yıldırmasın. Ye’se ve acizliğe düşürmesin. Her ne yapsalar karşılarında bulacakları sensin. Sen insanlık için çıkarılmış en hayırlı ümmetsin. Kovid-19 ve Yeni Dünya Düzeni… Bu kaçıncısı? Asla yok edemediler seni. Kalbinde Allah’ın dini ve elinde silahın var oldukça yenemezler asla seni. Bunun için… Pes etme! Kalk! Vazgeçme! Elinle. Dilinle. Kalbinle. Gücün yettiği kadar desteğini esirgeme! Cihad bitmedi! Bitmeyecek! Kudüs’ü tekbir sesleri inletinceye dek, İstanbul tekrar bizim oluncaya dek, Roma’da Tevhid sancağı semaya çekilinceye dek… Sebiluna sebiluna… el-cihad el-cihad. Mübarek Şam topraklarında, İdlib’te sebat eden kardeşleriniz silahlarını bırakmadılar. Ribat noktalarını terk etmediler. Davalarından bir karış dahi olsun ayrılmadılar. Ya siyah sancakla süslenecek Şam’ın semaları ya kanımızla ala boyanacak arzı. Bu Rabbime verdiğimiz bir sözdür. Sizde sebat edin. Kardeşlerinizi terk etmeyin. İslam erinin iyice garipleştiği şu zamanda fettanların fitnelerine kulak vermeyin. Allah katında ödeyemeyeceğiniz haklara girmeyin. Salih dualarınızı mücahidlerden esirgemeyin. Hüsnü zan olsun azığınız. Önce Allah (celle âlâ)’ya karşı sonra mücahid kardeşlerinize de eyleyin. Biz bir bütünüz. Tek vücut. Et ve tırnağız ayrılmayız biz. Tarık Ebu Abdullah

بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: 1) أفضل العبادة الدعاء “İbadetin en faziletli olanı duadır.” (Hâkim) Hâkim, Zehebî, Suyûtî: Sahih. El-Elbânî: Hasen. 2) ليس شيء أكرم على الله تعالى من الدعاء “Hiçbir şey (hiçbir zikir, hiçbir ibadet) Allah Teâlâ katında duadan daha değerli değildir.” (Tirmizî, İbn Mâce, Ahmed) Tirmizi, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Hasen. İbn Hibbân, Hâkim Zehebî: Sahih. En üstün ibadet duadır, duadan daha değerli hiç bir ibadet yoktur. Çünkü duada acziyetin, muhtaçlığın, zelilliğin, boyun eğmenin en son noktasını izhar ve Allah Teâlâ’nın kudretini, ğaniyy (zengin) ve her şeye sahip olduğunu, rahmetini, cömertliğini, ihsanını itiraf vardır ki, ibadet; “boyun eğmenin, alçalmanın en son sınırı” anlamına gelmektedir. Yani dua, ibadeti/kulluğu tam anlamıyla ifade etmektedir. İşte Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in meşhur hadisindeki: “Dua ibadetin ta kendisidir (duadan başkası böyle değildir.)” sözüyle kastettiği budur. 3) إِنه من لم يسأل الله يغضب عليه “Kim Allah’tan istemezse (dua etmezse) Allah ona gazap eder.” (Tirmizî, Ahmed, İbn Mâce) İbn Kesîr: “İsnadında hiçbir beis yoktur.” El-Elbânî: Hasen. Şuayb el-Arnaût, Ebu İshâk el-Huveynî: Zayıf. Allah Teâlâ ancak bir vacibi/farzı terk etme veya haram bir iş yapma nedeniyle gazab eder. Münâvî (rahimehullah) Allah Teâlâ’nın, kendisinden dünya ve ahiret ihtiyaçlarını istemeyen kimseye gazap etmesinin sebebini şöyle açıklamıştır: “Çünkü bu kimse ya ümidini kesmiş biridir ya da kibirlidir (kendisini yeterli görür, Rabbisine ihtiyaç duymaz.) Bu ikisinden her biri gazabı gerektirir.” (et-Teysîr bi Şerhi’l-Câmii’s-Sağîr) Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ “Rabbiniz dedi ki: “Bana dua edin size icabet edeyim. Şüphesiz ki bana ibadet etmekten (yani dua etmekten) kibirlenenler zelil bir halde cehenneme gireceklerdir.”" (Mu’min/Ğâfir 60) Şair ne güzel söylemiş: الله يغضب إن تركت سؤاله ... و بُنَيّ آدم حين يسأل يغضب “Allah’tan istemeyi terk edersen Allah gazap eder. Âdemoğlu ise istenildiği zaman kızar.” Süfyân es-Sevrî şöyle dermiş: يا من أحب عباده إليه من سأله فأكثر سؤاله ويا من أبغض عباده إليه من لم يسأله وليس أحد كذلك غيرك يا رب “Ey kullarının kendisine en sevimli olanının, kendisinden isteyen ve istemeyi çokça yapan olduğu kimse! Ey kullarının kendisine en sevimsiz olanının, kendisinden istemeyen olduğu kimse! Senin dışında kimse böyle değil Yâ Rab!” Şeyh Muhammed Hassân: “Bir kral, bir başkan veya bir bakan ile karşılaşıp ondan bir şey talep etmek istesen senin için karşılaşma zamanı, görüşme süresi ve bir mekan belirlenir. Ama Allah Teâlâ’dan bir şey talep etmek istesen bunun zamanını, süresini ve yerini belirleyen sensin. Onunla buluşmayı başlatan sensin, bitiren de sensin. Ve Ondan istemenin bir sınırı da yok!” 4) إِن ربكم حييّ كريم يستحي من عبده إِذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا “Şüphesiz ki Rabbiniz Hayiyy’dir (çok hayâ edendir), Kerîm’dir. Kulu ellerini kendisine kaldırdığı zaman ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, el-Elbânî: Sahih. İbn Hacer: “Senedi ceyyid’tir.” Tirmizî: Hasen. 5) أعجز الناس من عجز عن الدعاء “İnsanların en acizi (Münâvî: yani aklı en zayıf olanı) duadan aciz olan kimsedir.” (Taberânî, Beyhakî; Şuabu’l-Îmân) Munzirî, el-Elbânî: Sahih. Çünkü ihtiyacı olmasına ve hiçbir meşakkati bulunmamasına rağmen dua etmemektedir. San’ânî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Zira bu kimse amellerin en kolayı ile (kendisine) en faydalı şeyden aciz olmuştur.” (Et-Tenvîr Şerhu’l-Câmii’s-Sağîr) Bu sözü Ebu Ya’lâ, İbn Hibbân ve yine Beyhakî, Ebu Hureyre’ye (radiyallahu anh) nisbet ederek rivayet etmişlerdir. Bu rivayet için İbn Hacer, Heysemî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. 6) إذا دعا أحدكم... وليعظم الرغبة فإن اللّه لا يتعاظمه شيء أعطاه “Sizden biriniz dua ettiği zaman… isteği büyütsün (büyük şeyler ve birçok ihtiyaç istesin.) Çünkü Allah’a, verdiği hiçbir şey büyük/zor gelmez.” (Müslim) Her şey O’nun emrindedir. O sadece “ol” der, hemen oluverir. O her şeye kadirdir ve çok cömerttir. Kullarının hepsine istedikleri her şeyi verse mülkünden hiçbir şey eksilmez. Zekeriyya (aleyhisselam) 100 yaşında ve kemikleri zayıflamış, karısı ise 90 yaşında ve kısır iken çocuğunun olması için dua etmişti! Çok büyük bir istek! إذا سأل أحدكم فليكثر فإنه يسأل ربه “Sizden biriniz istediği zaman (istekleri) çoğaltsın. Çünkü o Rabbisinden istiyor.” (İbn Hibbân, Taberânî) Heysemî, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. 7) Âişe (radiyallahu anhâ) şöyle demiştir: سلوا الله كل شيء حتى الشِّسْعَ، فإن الله عز وجل إِن لم ييسّره لم يتيسّر “Allah’tan (istenilmesi meşru olan dünyevi ve uhrevi) her şeyi (bütün ihtiyaçlarınızı) isteyin, hatta ayakkabı bağı bile! Çünkü Allah onu(n gerçekleşmesini) kolaylaştırmazsa kolay/mümkün olmaz.” (Ebu Ya’lâ) Münâvî, Ahmed el-Ğumârî: Sahih. El-Elbânî: Hasen. Yani ne kadar küçük/basit olursa olsun -başka bir rivayette geçtiği üzere bu “tuz” bile olsa- mümin kendisini yeterli görmeden ve utanmadan Allah’tan bütün ihtiyaçlarını istesin ve her işi O’na havale etsin. Çünkü bütün mülk O’nun elindedir, veren O’dur. Kul her anında O’na muhtaçtır. Mümin O’na tevekkül eder, kendine güvenip de O’ndan yardım istemeyi unutmaz. İnanır ki O’nun izni ve yardımı, kolaylaştırması olmasa istediği hiçbir şey gerçekleşmez. Müslim’in (rahimehullah) rivayet ettiği meşhur kudsî bir hadiste de ifade edildiği gibi; O’nun hidayet ettikleri müstesna bütün kullar dalâlettedir. O’nun yedirdikleri müstesna bütün kullar açtır. O’nun giydirdikleri müstesna kulların hepsi çıplaktır. - Allah Teâlâ Kur’ân’a dua ile başlamış ve yine dua ile bitirmiştir. Bu da duanın ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu göstermektedir. - Bir Nükte: Kur’ân’da ne kadar “sana sorarlar” denmişse sorunun cevabının en başında “قُلْ (de ki)” kelimesi gelmiştir. Örneğin Bakara suresinden: “Sana hilallerden sorarlar, de ki…”, “Sana içki ve kumardan sorarlar, de ki…”, “Sana yetimlerden sorarlar, deki…” Ve bu ve başka surelerde bulunan diğer ayetler… Ancak Bakara 186. ayetinde ise Allah Teâlâ: “Kullarım sana benden sordukları zaman” dedikten sonra “قُلْ ” ifadesini kullanmadan: “şüphesiz ki ben yakınım, bana dua ettiği zaman dua edenin duasına icabet ederim.” demiştir! Burada şuna işaret vardır; Duada Allah Teâlâ ile kulları arasında hiçbir aracı yoktur. O, kullarına arada hiçbir vasıtaya ihtiyaç duyulmayacak kadar yakındır. Kul Rabbine dua ettiği zaman direk Ondan istemeli, araya hiçbir vasıta koymamalıdır, velev ki bu vasıta Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dahi olsa! DUA ÂDÂBI (İcabetin Gerçekleşmesine Yardımcı Olan Sebepler) 1) Abdestli Olmak 2) Kıbleye Yönelmek 3) Elleri Kaldırmak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: إِن ربكم حييّ كريم يستحي من عبده إِذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا “Şüphesiz ki Rabbiniz Hayiyy’dir (çok hayâ edendir), Kerîm’dir. Kulu ellerini kendisine kaldırdığı zaman ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, el-Elbânî: Sahih. İbn Hacer: “Senedi ceyyid’tir.” Tirmizî: Hasen. 4) Dua’dan Önce Başta Allah Teâlâ’yı Övmek, Sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e Salât Etmek İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şunları anlatmıştır: كنت أصلي والنبي صلى الله عليه وسلم وأبو بكر وعمر معه، فلما جلست بدأت بالثناء على الله ثم الصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم ثم دعوت لنفسي، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: سل تعطه، سل تعطه “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in bulunduğu bir yerde namaz kılıyordum. Ebubekr ve Ömer de (radiyallahu anhuma) O’nunla beraberdi. (Son teşehhüd için) oturduğum zaman Allah’ı (celle celâluh) övmek (yani “tahiyyât”ı okumak) sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmek ile başladım. Sonra kendim için dua ettim. Bunun üzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki: “İste, sana verilsin. İste, sana verilsin.” (Tirmizî, Ahmed) Tirmizî: Hasen Sahih. El-Elbâni: Hasen. Fadâle b. Ubeyd (radiyallahu anh) anlatıyor: سمع النبي صلى الله عليه و سلم رجلا يدعو في صلاته فلم يصل على النبي صلى الله عليه و سلم فقال النبي صلى الله عليه و سلم عجل هذا ثم دعاه فقال له ولغيره إذا صلى أحدكم فليبدأ بتحميد الله والثناء عليه ثم ليصل على النبي صلى الله عليه و سلم ثم ليدع بعد بما يشاء “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), namazında (yani son teşehhüd’te veya namaz bittikten sonra) dua eden bir adamı işitti. Adam (Ebu Dâvûd’un rivayetinde: لم يمجد الله تعالى “Allah Teâlâ’yı yüceltmemiş” ve) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmemişti. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki: “Bu (adam) acele etti.” Sonra onu çağırdı ve ona ve başkasına/başkalarına dedi ki: “Sizden biriniz namaz kıldığı (yani son teşehhüde oturduğu) zaman (başka bir manaya göre: “Sizden biriniz namazını bitirdikten sonra dua edeceği zaman”) Allah’ı övmek ile başlasın, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etsin, bundan sonra istediği şeyle dua etsin.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, Ahmed) Tirmizî: Hasen Sahih. İbn Hacer, İbn Huzeyme, İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. El-Elbânî: Hasen. Ömer (radiyallahu anh) şöyle demiştir: إن الدعاء موقوف بين السماء والأرض لا يصعد منه شيء حتى تصلي على نبيك صلى الله عليه و سلم “Dua gök ve yer arasında durdurulmuştur. Nebi’ne (sallallahu aleyhi ve sellem) salât edinceye kadar (Allah’a) ondan (duadan) hiçbir şey yükselmez.” (Tirmizî) İbn Kesîr: Ceyyid bir isnad. El-Elbânî bir yerde zayıf, başka bir yerde ise hasen olduğuna hükmetmiştir. Ali (radiyallahu anh) şöyle söylemiştir: كل دعاء محجوب حتى يصلى على النبي صلى الله عليه وسلم “Her dua engellenmiştir (sema’ya/Allah’a yükselmez), ta ki Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât edilinceye kadar.” (Taberânî, Beyhakî) Ebu Süleyman ed-Dârânî (vefat tarihi: hicrî 215) şöyle söylemiştir: من أراد أن يسأل الله حاجة فليبدأ بالصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم ثم يسأل حاجته ثم يختم بالصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم فإن الله عزّ وجل يقبل الصلاتين، وهو أكرم من أن يدع ما بينهما “Kim Allah’tan bir ihtiyaç istemeyi dilerse Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât ile başlasın, sonra ihtiyacını istesin, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât ile bitirsin. Zira Allah (azze ve celle) bu iki salâtı (genel ifadeyle: “Nebi’ye salâtı” kesinlikle) kabul eder. O, bu ikisinin arasındakini bırakmaktan (geri çevirmekten) çok cömerttir.” İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şöyle demiştir: إذا أراد أحدكم أن يسأل فليبدأ بالمدحة والثناء على اللّه بما هو أهله ثم ليصل على النبي صلى الله عليه و سلم ثم ليسأل بعد فإنه أجدر أن ينجح “Sizden biriniz (Allah’tan) istemeyi dilediği zaman Allah’ı, O’na layık olan şeylerle övmek ile başlasın, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etsin, bundan sonra istesin. Zira bu, başarılı/muvaffak olmaya daha layıktır.” (Taberânî) Heysemî, el-Elbânî: Ceyyid bir hadistir. Suyûtî: Sahih. Nevevî (rahimehullah) “El-Ezkâr” isimli eserinde şunları kaydetmiştir: أجمع العلماء على استحباب ابتداء الدعاء بالحمد لله تعالى، والثناء عليه، ثم الصلاة على رسول الله صلى الله عليه وسلم، وكذلك يختم الدعاء بهما، والآثار في هذا الباب كثيرة معروفة “Alimler, duaya Allah Teâlâ’ya hamd ve O’nu övmek, sonra Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmek ile başlamanın müstehap olduğunda icma etmişlerdir. Keza dua bu ikisiyle (hamd ve salât ile) bitirilir. Bu konuda rivayetler çoktur, marûftur.” Kâdı Huseyn el-Mağribî (rahimehullah) şöyle demiştir: “İsteyen kimse dilediği şeyi elde etmek için nezaket göstermesi gerekir.” (el-Bedru’t-Temâm Şerhu Bulûği’l-Merâm) Nitekim cenaze namazında ölüye dua etmeden evvel birinci tekbirden sonra Fâtiha sûresi okunur ki, bu sureyi okumak Allah Teâlâ’ya hamd etmek, O’nu övmektir. Hanefîlere göre ise “Subhâneke” okunur ki, bunu okumak da Allah Teâlâ’yı övmektir. İkinci tekbirden sonra ise İbrâhîmî salâtlar (salli barikler) okunur. Ve üçüncü tekbirden sonra ölü için dua edilir. Binâen aleyh; namaz içerisinde (yani secdelerde, iki secde aralarında ve selam vermeden önce ve vitir kunutlarında) veya namaz dışında herhangi meşru bir isteğimizi Rabbimize arz etmeden önce evvela O’na hamd edelim, O’nu övelim, ta’zîm ve tenzîh edelim, zikredelim. Sonra Nebimize (sallallahu aleyhi ve sellem) salât edelim. Ve sonra Rabbimize taleplerimizi sunalım. 5) İcabet Edilmiyor Diye Usanıp Dua’yı Bırakmamak, Allah Teâlâ’ya Kızmayıp, Darılmayıp Duada Israrcı Olmak, Devam Ettirmek Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: يستجاب لاحدكم ما لم يعجل، يقول: دعوت فلم يستجب لي “Sizden birinize acele etmediği sürece icabet edilir. (Şöyle ki; diliyle veya içinden) der ki: “Dua ettim, ama bana icabet edilmedi.” (Buhârî, Muslim, Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) Muslim’in başka bir rivayetine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e: “Acele etmek nasıl olur?” diye sorulunca şöyle demiştir: يقول: قد دعوت وقد دعوت فلم أر يستجب لي فيستحسر عند ذلك ويدع الدعاء “Der ki: ‘Dua ettim, dua ettim, ama bana icabet ettiğini görmedim.’ Ve icabet edilmeyince bitkin düşer ve duayı bırakır.” Evet, Allah Teâlâ kesinlikle dualara icabet eder. Çünkü Rabbimiz: أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ “Bana dua ettiği zaman dua edenin duasına icabet ederim” (Bakara 186) وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ “Rabbiniz dedi ki: “Bana dua edin size icabet edeyim.” (Mu’min/Ğâfir 60) diye buyurarak bunun sözünü vermiştir. Şüphesiz ki O, va’dinden dönmez. Ancak icabet etmesi, sadece dua eden kimsenin istediği zamanda icabet etmesi anlamında değildir. İlgili mutemed rivayetlerden öğreniyoruz ki, Allah Teâlâ şu şekillerden biri ile icabet eder: a) Ya dua edenin icabet edilmesini istediği zamanda ona talep ettiği şeyi verir. b) Ya -dua eden dua’nın şartlarını ve âdâbını yerine getirmesine rağmen- bundan kısa veya uzun bir müddet geçtikten sonra icabet eder. Zira icabetin ertelenmesi daha hayırlı olabilir veya istediği şeyi istediği zamanda vermekte maslahat olmayıp bilakis mefsedet/zarar/şer vardır veya ecri artsın diye icabet etmeyerek duaya ve sabretmeye devam etmesini ister. Yani bir hikmetinden ötürü erteler. Nitekim Musa (aleyhisselam) Firavun ve kavminin ileri gelenlerine Yûnus 88’de geçen bedduasını yapmış ve Harun (aleyhisselam) da âmîn demiş, ancak bu iki büyük peygamberin beddualarına -rivayet edildiğine göre- 40 sene sonra icabet edilmişti. Eyyûb (aleyhisselam)’a şiddetli bir hastalık isabet etmişti. Hastalığının gitmesi için dua etti, dua etti, çok dua etti, ümidini kesmedi, sabretti ve -Ebu Ya’lâ’nın sahih bir isnadla rivayet ettiğine göre- tam 18 sene sonra Allah Teâlâ O’ndan bu sıkıntıyı kaldırdı. Zekeriyya (aleyhisselam) evlendiğinden beri çocuğunun olması için dua etmişti. Ama yaşı 100’e varınca çocuğu olmuş, bu zamana kadar duası icabet görmemişti. Ya’kûb (aleyhisselam) oğlu Yûsuf (aleyhisselam)’ı kaybetmesinin üzerinden onlarca sene geçmesine rağmen yine de ümidini kesmemiş, şöyle demişti: يَا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ “Ey oğullarım! (Mısıra tekrar) gidip Yûsuf ve kardeşi hakkında dikkat ve sabırla araştırma yapın ve Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz ki Allah’ın rahmetinden ancak kâfirler ümit keser.” (Yûsuf 87) Ve sonunda birbirlerine kavuştular. c) Ya talep ettiği şeyi değil de daha hayırlı onun cinsinden başka bir şey verir. Bunu da ya dua edenin istediği vakitte ya da bundan kısa veya uzun bir zaman geçtikten sonra verir. İşte hadiste açıklandığı anlamıyla duada acele etmek, bu şekillerden biriyle icabet edilmemesine neden olur. O halde müddet ne kadar uzarsa uzasın, mümin, talebine icabet edilmesinden ümidini kesmeyip, Rabbine hüsn-ü zan edip duaya devam etmelidir. Meşhur kudsî bir hadiste ifade edildiği üzere; kul Allah Teâlâ hakkında hayır veya şer hangi zanda bulunursa Allah da o zannına göre muamelede bulunur. Nasıl ki bir çocuk annesinden bir şey istiyor, bunda ısrar ediyor, usanmıyor, bunun için ağlıyorsa mümin de duasında böyle ısrarcı olmalıdır. Nitekim birinden ısrarla bir şey istendiğinde sonunda kabul eder. Kapıyı ısrarla çalan kimseye kapının açılması yakındır. İcabet edilmiyor diye bir zaman sonra duayı bırakmak adeta duayla Allah Teâlâ’ya minnet edip cimrilik yapmaktır. “Dua bir çeşit ilaçtır. Hastanın iyileşmesi için dünya ilacından bile -Allah’ın dilemesi müstesna- bir yudum/doz, iki yudum, üç yudum, hatta on yudum yetmeyebiliyor, işte dua da böyledir, tekrar etmesi gerekir.” (Mustafa İbnu’l-Adevî) d) Ya talep ettiği şeyi vermeyip yerine kemiyet ve keyfiyet olarak duası gibi/kadar olan inecek bir kötülüğün/musibetin inmesini engeller. Örneğin; Allah’ın takdiri gereği sağlıklı birine bir hastalık inecekken dua sebebiyle Allah bu hastalığı ondan geri çevirir. Veya hasta olan birine bir musibet inip hastalığı daha da artacak ve ölecek iken dua bu musibetin inmesine engel olur. O yüzden “çok dua ettim ama bir faydası olmadı” diye düşünülmemelidir. e) Ya kemiyet ve keyfiyet olarak duası gibi/kadar olan inmiş bir kötülüğü/musibeti kaldırır. f) Ya duası sebebiyle işlediği bir günahı affeder. g) Ya da dünyada icabet etmeyip talep ettiği şeyin kendisini veya onun benzerini veya ondan daha güzelini veya sevabını ahirete saklar/erteler. (Bkz: Mirkâtu’l-Mefâtîh, Ali el-Kârî) Öyleyse dua eden kardeşim! Rabbine hüsn-ü zan ederek duana devam et. İsteğin verilmese bile her hâlükârda kârdasın. Ettiğin hiçbir dua boşa gitmiyor. Senin dua etmendeki asıl gayen Allah’a ibadet/ecir, “bana dua edin” emrine icabet olsun. Seleften bazıları şöyle demiştir: لأنا أشد خشية أن أحرم الدعاء من أن أحرم الإجابة “Ben icabetten mahrum olmaktan daha çok duadan mahrum olmaktan korkuyorum.” Tirmizî ve Ahmed’in (rahimehumallah) rivayetlerine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Allah Teâlâ’nın bir müslümanın duasına muhakkak bir şekilde icabet ettiğini söyleyince: “o zaman (duayı) çokça yapalım” denilmiş, O da: اللّه أكثر “Allah daha çoktur” buyurmuştur. (Tirmizî: Hasen Sahih. Şuayb el-Arnaût: Ceyyid.) Et-Tîbî (rahimehullah) bunu şöyle açıklamıştır: “Yani Allah duanızdan daha çok icabet edendir.” Molla Ali el-Kârî (rahimehullah) şu manayı tercih etmiştir: “Allah’ın fazlı daha çoktur. Yani fazlından ve kereminin genişlinden verdiği şeyler duanızın karşılığında size verdiği şeylerden daha çoktur. Veya: Allah çokluk noktasında daha ğalip olandır, yani çok isteyerek O’nu aciz bırakamazsınız. Çünkü O’nun hazineleri bitmez.” 6) Allah Teâlâ’dan İsimleriyle İstemek Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا -İki manadan birine göre-: “En güzel isimler sadece Allah’a aittir. O halde O’ndan bunlarla isteyin.” (A’râf 180) Ancak en doğrusu, istenecek şeye münasib isimleri seçmektir. Mağfiret istendiğinde “Ğafûr”, “Ğaffâr”, “Tevvâb”, ilim istendiğinde “Fettâh”, şifa istendiğinde “Şâfî” isimleriyle istemek gibi. Bunun Kur’ân ve sünnetten çok delili vardır. Örneğin: قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ “Meryem oğlu İsa dedi ki: “Yâ Allâh! Rabbimiz! Bize semadan, evvelimize (bize) ve sonumuza (bizden sonrakilere) bayram ve senden bir ayet olacak bir sofra indir. Bizi rızıklandır. Sen rızık verenlerin en hayırlısısın.” (Mâide 114) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dua ederdi: يا مقلّب القلوب ثبت قلبي على دينك “Ey kalpleri evirip çeviren! Kalbimi dinin üzere sabit kıl.” İbnu’l-Arabî (rahimehullah) A'râf 180. ayetin tefsirinde şunları kaydetmiştir: “Her bir isimle o isme uyan şey istenilir. Dersin ki: “Yâ Rahîm! Bana rahmet et”, “Yâ Hakîm! Benim lehime hüküm ver”, “Yâ Rezzâk! Beni rızıklandır”, “Yâ Hâdî! Beni hidayet et.” Şayet genel (kapsayıcı) bir isimle dua edersen dersin ki: “Yâ Mâlik! Bana rahmet et”, “Yâ Azîz! Benim lehime hüküm ver”, “Yâ Latîf! Beni rızıklandır.” Şayet en büyük (en genel) isimle dua edersen: “Yâ Allâh!” dersin. Zira bu her bir ismi içermektedir. Ama “Yâ Rezzâk! Bana hidayet et” deme, ancak (bununla) “Yâ Rezzâk! Beni hidayetle rızıklandır” demeyi kastetmen hariç.” Allâme Muhammed Emîn eş-Şankîtî (rahimehullah) şöyle söylemiştir: “Bazı âlimler şöyle demişlerdir: “Dersin ki: “Yâ Rahîm! Bana rahmet et”, “Yâ Râzik! Beni rızıklandır”, “Yâ Hakîm! Benim lehime hüküm ver.” Ama: “Yâ Hakîm! Beni bağışla” veya “Yâ Rezzâk! Bana rahmet et” ise demezsin. Ancak tahkik şudur ki; bunların hepsi caizdir. Çünkü Allah’ın isimleri birbirlerini gerektirirler; bu isimlerde bulunan herbir sıfat (mesela “el-Kadîr” ismindeki kudret sıfatı), sıfatlarının azametinden ötürü diğer sıfatların hepsini gerekli kılar.” (el-Azbu’n-Nemîr) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: ألِظّوا بياذا الجلال والإكرام “(Dualarınızda) Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm’ı bırakmayın/çokça söyleyin.” (Nesâî; es-Sunenu’l-Kubrâ, Ahmed, Tirmizî) Hâkim, Zehebî, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. Tirmizî ve Ahmed’in (rahimehumallah) rivayet ettiklerine göre Muâz b. Cebel (radiyallahu anh) anlatıyor: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) “Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm” diyen bir adamı işitti. Dedi ki: استجيب لك فسل “Sana icabet edildi. (İsteğini) iste.” (Tirmizî, Şuayb el-Arnaût: Hasen. El-Elbânî: Zayıf.) “Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm”ın manası: Ey celâl (azamet) ve (veli kullarına) ikrâm sahibi! Kimi alimlere göre bu isim ism-i a’zam (Allah’ın en büyük ismi)’dir. 7) Dua’dan Önce Allah Teâlâ’nın Yaptığı İyilikleri, İhsânını Zikretmek Zekeriyya (aleyhisselam)’ın çocuk istemeden evvel söylediklerinden biri şöyleydi: وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا “Sana dua etmekle Rabbim hiç şakiyy olmadım (kabul etmeyerek hiçbir zaman beni mutsuz/mahrum etmedin, hep dualarıma icabet ettin.)” (Meryem 4) Yûsuf (aleyhisselam) şöyle dua etmişti: رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ “Rabbim! Bana mülk (hükümdarlık) verdin ve bana rüya tabirini öğrettin. Ey göklerin ve yerin benzersiz yaratıcısı! Sen dünya ve ahirette benim velîmsin. Müslüman olarak canımı al ve beni salihlere kat.” (Yûsuf 101) İbrâhîm (aleyhisselam): الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ “Hamd, yaşlılığ(ım)a rağmen bana İsmâîl’i ve İshâk’ı bahşeden Allah’a mahsustur. Şüphesiz ki Rabbim duayı işitendir.” (İbrâhîm 39) demiş, sonra dua etmiştir. 8) Yaptığımız ve Yapıyor Olduğumuz Salih Amellerimizle Tevessül رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ “Rabbimiz! Biz, “Rabbinize iman edin” diye imana çağıran bir münâdiyi işittik ve hemen iman ettik. Rabbimiz! Günahlarımızı bağışla, kötülüklerimizi sil ve canımızı iyilerle beraber al (vefatımızdan sonra bizi salihlerle kıl.)” (Âli İmrân 193) Mağaraya sığınıp orada mahsur kalmış meşhur üç kişi, sıdk ile yaptıkları salih amellerini vesile kılarak dua etmiş ve kurtulmuşlardı. Namaz, sadaka, tilavet, zikir gibi herhangi bir salih amelin ardından dua etmek de bu kabildendir, icabete sebeptir. Allah Teâlâ Bakara 127-129. ayetlerinde, İbrahim ve İsmâîl (aleyhimesselam)’ın Kâbe’nin temellerini yükseltirlerken yaptıkları duayı haber vermiştir. 9) Dua Etmeden Evvel Tevbe ve İstiğfâr’da Bulunmak İstiğfâr, yağmura, bol rızka, çocuk sahibi olmaya, huzurlu bir hayata, maddî-manevî-bedenî (her manasıyla) kuvvetin artıp sıkıntıların gitmesine, duaya icabete sebeptir. Bir gün Hasan Basrî’nin (rahimehullah) yanına biri gelmiş ve O’na yağmur yağmaması sebebiyle tarlasının meyve-sebze vermediğini şikâyet etmiş. O da ona: “çokça istiğfâr et” diye tavsiyede bulunmuş. Sonra bir başkası gelmiş ve fakirliğini şikâyet etmiş, ona da: “çokça istiğfâr et” diye nasihat etmiş. Sonra başka birisi daha gelmiş ve çocuğunun olmamasını şikâyet etmiş, ona da yine: “çokça istiğfâr et” demiş. Bunun üzerine yanındaki birisi O’na: “Gelen üç kişi farklı şikâyetlerde bulundu, ama her birine istiğfârı tavsiye ettin!” deyince ona şöyle cevap vermiş: “Allah Teâlâ’nın şu sözünü işitmedin mi?: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا “Dedim ki (Nûh): “Rabbinize istiğfâr edin, çünkü O çok mağfiret edicidir. (İstiğfâr edin ki) üzerinize bol bol yağmur indirsin. Mallarınızı ve oğullarınızı çoğaltsın, size bağlar/bahçeler versin ve sizin için nehirler akıtsın.” (Nûh 10-12)” Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ “Rabbinize istiğfâr edin, sonra da (taatle) O’na tevbe edin (dönün) ki sizi belli bir süreye (ölüm vaktinize) kadar güzel bir faydayla (bol rızık ve mutlu bir yaşamla) faydalandırsın ve (ahirette) her fazilet (salih amel) sahibine fazlını (lütfunu) versin.” (Hûd 3) وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ “(Hûd): “Ey kavmim! Rabbinize istiğfâr edin, sonra da (taatle) O’na tevbe edin (dönün) ki üzerinize bol bol yağmur indirsin ve kuvvetinize kuvvet katsın.” (Hûd 52) Ebu Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce’nin (rahimehumullah) rivayet ettikleri, seneden zayıf, lakin manası şüphesiz doğru olan bir hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle dediği geçmektedir: من لزم الاستغفار جعل الله له من كل ضيق مخرجا ومن كل هم فرجا ورزقه من حيث لا يحتسب “Kim istiğfâra devam ederse/çokça yaparsa Allah onun için her darlıktan/sıkıntıdan bir çıkış yolu, her tasadan/dertten bir kurtuluş kılar ve ona ummadığı bir yerden rızık verir.” Rivayet edildiğine göre; bir gün İmam Ahmed b. Hanbel (rahimehullah) bir beldeye doğru sefere çıkmış. Gece olmuş ve yolda yürürken küçük bir mescid görmüş. Mescide girmiş, orada namaz kılmış ve sonra uyumak istemiş. İmam yatmış ve ardından mescidin bekçisi gelip demiş ki: “Ey adam ne yapıyorsun.” O da: “uyuyorum” deyince, “burası uyuma yeri değil” demiş. Adam O’nun İmam Ahmed olduğunu bilmiyordu ve İmam da kendisinin İmam Ahmed olduğunu ona söylememişti, eğer bilseydi ona hürmet eder, izin verirdi. İmam: “bana izin ver de biraz uyuyayım” deyince bekçi: “hayır, olmaz. Böyle yapacaksan çık buradan” demiş. İmam Ahmed ne kadar da onu ikna etmeye çalışmışsa da bunu başaramamış ve mescidden çıkmış. Ve mescidin kapısının eşiğinde uyumaya başlamış. Ama bekçi bir daha yanına gelmiş ve mescidin kapısının önünde de olsa uyuyamayacağını söylemiş, O’nu buradan uzaklaştırmış. İmam yolun ortasında yorgun bir haldeyken bir fırıncı O’nu görmüş, O’na acımış ve demiş ki (tabi bilmiyor kim olduğunu!): “Benimle dükkânıma gel, bu gece seni misafir olarak ağırlayayım.” İmam da bunu kabul etmiş ve onunla birlikte fırına gitmiş. İmam oturmuş ve bir süre adamı seyretmeye başlamış. Bakmış ki fırıncı her hamur yoğurduğunda çok defa “Estağfirullâh” diyor. İmam ona demiş ki: “Sen ne zamandan beri bu hal üzeresin.” O da: “Uzun zamandan beri” demiş. İmam sormuş: “Peki bu istiğfârının semeresini gördün mü?” Adam: “Evet, Allah Teâlâ’dan her ne istemişsem bana icabet etti. Ama tek bir dua hariç, henüz ona icabet etmedi; Rabbime dua ettim ki İmam Ahmed b. Hanbel ile karşılaşayım!” Bunun üzerine İmam şöyle demiş: “Allâhu Ekber! Allah duana icabet etti. Ben Ahmed b. Hanbel’im. Allah beni senin yanına kadar getirdi.” İstiğfâr, kilitleri/sorunları/çıkmazları açan bir anahtardır. Şeyhu’l-İslam İbn Teymiyye (rahimehullah) şöyle demiştir: “Bir mesele bana kapalı gelir, bunun üzerine 1000 kere veya daha fazla veya daha az Allah’a istiğfâr ederim, ta ki Allah bana o meseleyi açar.” İstiğfâr, azaba ve musibetlere karşı kalkandır. Ebu Musa el-Eş’arî (radiyallahu anh) şöyle söylemiştir: إنه كان قبلُ أمانان، قوله: "وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ" أما النبي صلى الله عليه وسلم فقد مضى وأما الاستغفار فهو دائر فيكم إلى يوم القيامة “Önceden iki eman vardı. Allah Teâlâ şöyle demiştir: “Sen içlerinde iken Allah onlara azap edecek değildir. Ve onlar istiğfâr ederlerken de Allah onlara azap edici değildir.” (Enfâl 33) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ayrıldı. İstiğfâr ise kıyamet gününe kadar aranızda dolaşıcıdır.” 10) Yalvararak, Ağlayarak ve Sessiz Bir Şekilde Dua Etmek ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً “Rabbinize yalvararak/boyun eğerek/zelil bir şekilde/huşû’ ile ve gizlice dua edin.” (A’râf 55) إِذْ نَادَى رَبَّهُ نِدَاءً خَفِيًّا “(Zekeriyya) Rabbine gizli bir nida (ses) ile nida etmişti.” (Meryem 3) 11) Zayıflığı/Acziyeti İzhar Etmek قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا... وَكَانَتِ امْرَأَتِي “(Zekeriyya) dedi ki: “Rabbim! Gerçekten (yaşlılıktan) kemiklerim zayıfladı (kuvvetim gitti) ve baş(ım)da beyazlık tutuştu (yayıldı.)… Karım da kısırdır.” (Meryem 4) Yûsuf (aleyhisselam): وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ “…Şayet benden onların tuzağını (şerrini) defetmezsen onlara meyleder ve cahillerden olurum.” (Yûsuf 33) قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ “(Âdem ve zevcesi) dediler ki: “Rabbimiz! Nefislerimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize rahmet etmezsen kesinlikle kaybedenlerden oluruz.” (A’râf 23) Nuh (aleyhisselam) kavminden ümit kesince: فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ “Bunun üzerine Rabbine şöyle dua etti: “Gerçekten ben yenik düşmüş durumdayım, yardım et.” (Kamer 10) 12) Korkarak ve Umarak Dua Etmek Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “O’na (azabından) korkarak ve (rahmetini, sevabını, icabet edeceğini) umarak dua edin.” (A’râf 56) 13) İcabet Edileceğine Kesin Olarak İnanmak ve Kalbin Hâzır Olması, Tamamen İstenilen Şeye Yönelmesi/Talepte Ciddi Olmak Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: ادعوا الله وأنتم موقنون بالإجابة واعلموا أن الله لا يستجيب دعاء من قلب غافل لاه “(İcabet şekillerinden biriyle) icabet edileceğine yakînen inanarak (Allah’a hüsn-ü zan ederek) dua edin. Bilin ki Allah (ne dediğinden) ğâfil, (manasından başka şeylerle) oyalanan bir kalpten (çıkan) dua’ya icabet etmez.” (Tirmizî) Hâkim (rahimehullah): “İsnâdı mustakîm bir hadistir” demiştir. Ancak bu doğru bir hüküm olmayıp hadis zayıftır. Lakin hadis bundan başka farklı lafızlarla 3 yolla daha gelmiştir. Bunlardan birini İmam Ahmed (rahimehullah) rivayet etmiştir. Bu rivayet için Ahmed Şâkir (rahimehullah) “sahih”, Munzirî, Heysemî, Abdulkâdir el-Arnaût (rahimehumullah) ise “hasen” hükmü vermişlerdir. Kimi muhaddisler ise buna da zayıf demişlerdir ki doğru olan da budur. Diğer iki rivayet ise zayıftır. Böylelikle naklettiğimiz hadis bu 3 rivayetin desteği ile “hasen li ğayrih” derecesine çıkmaktadır. Nitekim el-Elbânî de (rahimehullah) bu sebeple hadise “hasen” hükmü vermiştir. 14) İsteği Kesin Bir Şekilde İfade Etmek, Allah’ın Dilemesine Bağlamamak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: لا يقولنّ أحدكم: اللّهم اغفر لي إن شئت، اللّهم ارحمني إن شئت، ليعزم المسألة فإنه لا مكره له “Sizden biriniz (dua ettiği zaman): “Yâ Allâh! Şayet dilersen beni bağışla”, “Yâ Allâh! Şayet dilersen bana rahmet et” (başka bir rivayette: “Yâ Allâh! Şayet dilersen bana ver”, başka bir rivayette: “Yâ Allâh! Şayet dilersen beni rızıklandır” gibi) demesin, isteğe azmetsin/istekte kararlı olsun. Zira O’nu (Allah)’ı zorlayan hiçbir kimse yoktur.” (Buhârî, Muslim) Yani Allah’ın dilemesine bağlayarak istemek sanki; “ama şayet dilemezsen, yani zorla yaparsan/verirsen bunu istemiyorum, sadece rızan varsa istiyorum” demek gibidir ki, Allah Teâlâ’yı kimse zorlayamaz, O zaten sadece dilediğini yapandır. Ayrıca; bu şekilde istemek “bağışlamasan da olur…” anlamını da taşımakta; yani bunda Allah’a ve istenilen şeye ihtiyaç duymama vardır. Yine bunda istemede bir zayıflık vardır. Keza Allah Teâlâ’nın isteğine icabet edeceğinde şüpheli olma, O’na hüsn-ü zan etmeme vardır. 15) Dua’yı 3 Kere Tekrarlamak İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şöyle demiştir: وكان إذا دعا دعا ثلاثا وإذا سأل سأل ثلاثا “(Nebi sallallahu aleyhi ve sellem -beddua da dahil-) dua ettiği zaman (genelde) 3 defa dua eder, istediği zaman 3 defa isterdi.” (Müslim) 16) Dua’nın Sebebini Açıklamak: وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا “Nûh dedi ki: “Rabbim! Yeryüzünde kâfirlerden hiçbir kimseyi bırakma (helak et). Çünkü sen şayet onları bırakırsan kullarını saptırır ve sadece fâcir kafir doğururlar.” (Nûh 26-27) وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا “(Zekeriyya): “Ve ben arkamdan (vefatımdan sonra) yakınlar(ımın bu dini zayi edeceklerin)den korkuyorum. Ve karım da kısırdır. O halde bana katından bana ve Ya’kûb hanedanına (ilim ve nübüvvette) mirasçı olacak (olması için) bir veli (yardım edecek bir çocuk) bahşet.” (Meryem 5-6) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Bedir günü zafer isterken şöyle demiştir: اللهم إن تهلك هذه العصابة من أهل الإسلام لا تعبد في الأرض “Yâ Allâh! Şayet bu Müslüman topluluğu helak edersen yeryüzünde sana ibadet edilmez.” (Muslim) 17) Dua’da Sadece Dünyevi Şeyler İstememek Allah Teâlâ şu ayetinde duasında sadece dünyevi şeyler isteyenleri kınamıştır: فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ “İnsanlardan kimisi vardır ki: “Rabbimiz! Bize dünyada (sıhhat, mal-mülk v.s) ver” der. Bu kimse için ahirette hiçbir nasib yoktur.” (Bakara 200) Bir sonraki ayette ise duasında hem dünya hem de ahiret güzelliğini istemeyi toplayan kimseleri övmüştür: وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ “Onlardan kimisi de vardır ki: “Rabbimiz! Bize dünyada da güzellik ver, ahirette de güzellik (ver.) Ve bizi ateş (cehennem) azabından koru” der. İşte bu kimseler için yaptıklarından nasib vardır. Allah hesabı hızlı görendir.” Bu dua, dünya ve ahiret hayırlarının hepsini kapsamaktadır. Enes (radiyallahu anh)’ın naklettiğine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in en çok yaptığı duası bu idi. (Buhârî, Muslim) 18) Namaz Haricinde Dua Ederken Sema'ya Bakmak Allah Teâlâ şöyle demiştir: قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ “(Kıblenin değişmesi için) yüzünün semaya doğru çevrildiğini görüyoruz.” (Bakara 144) Muslim’in (rahimehullah) rivayet ettiğine göre Mikdâd (radiyallahu anh) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sütünü içmesi kıssasını anlatırken şunu nakletmiştir: فرفع رأسه إلى السماء فقلت: الآن يدعو علي فأهلك فقال في دعائه: اللهم أطعم من أطعمني وأسق من أسقاني “…Bunun üzerine (Nebi) başını semaya doğru kaldırdı. (Kendi kendime) dedim ki: “Şu anda bana beddua ediyor, bu sebeple helak olacağım.” Şöyle dedi: “Yâ Allâh! Beni yedireni yedir ve beni içireni içir.” Allâme Abdulaziz et-Tarîfî (hafizahullah ve fekke esrah) şöyle demiştir: “Dua ederken ta’zîmen semaya (yukarıya) bakmak terkedilmiş sünnetlerdendir.” 19) Sıkıntılı Durumlarda İcabet Edilmesi İçin Rahatlık Zamanlarında Özelde Çokça Dua Etmek Genelde Taatlerle Yakınlaşmak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: من سرّه أن يستجيب اللّه له عند الشدائد والكُرَب فليكثر الدعاء في الرّخاء “Kim Allah’ın kendisine zor durumlarda ve keder hallerinde icabet etmesini isterse o halde rahatlıkta duayı çokça yapsın.” (Tirmizî, Hâkim) Hâkim, Zehebî, Suyûtî: Sahih. Tirmizî, El-Elbânî: Hasen. Meşhur İbn Abbâs hadisinde şöyle buyurmuştur: تعرف إلى الله في الرخاء يعرفك في الشدة “Rahatlıkta Allah’ı (salih amellerle) tanı (yakınlaş) ki O da seni zorlukta tanısın.” (Ahmed) Yûnus (aleyhisselam) Rabbisini rahatlık zamanlarında tanıdı, Allah da O’nu balığın karnında: لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ “Senden başka hiçbir ilah yoktur. Seni bütün noksanlıklardan tenzih ederim. Ben (nefsine) zulmedenlerden oldum.” (Enbiyâ 87) diye dua ettiğinde tanıdı. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ “Şayet O (Yûnus) tesbîh edenlerden olmasaydı büyük balığın karnında diriltilecekleri güne kadar kalırdı.” (Sâffât 143-144) Tîbî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Şükreden, basiretli bir müminin mizacından biri, atmadan önce oka tüy yapıştırması, zorunluluk halinden önce Allah’a sığınmasıdır.” 20) “Âmîn” Diyerek Bitirmek “Âmîn” kelimesi “icabet et” anlamına gelir. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذ۪ينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذ۪ينَ لَا يَعْلَمُونَۜ اِنَّمَا يَتَذَكَّرُ اُو۬لُوا الْاَلْبَابِ۟ “De ki: "Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu!" Doğrusu ancak akıl iz‘an sahipleri bunu anlar.” (Zümer sûresi, 9. ayet meali) Yine Allah Teâlâ şöyle buyurur: يَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مِنْكُمْۙ وَالَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍۜ “Allah içinizden (gerçekten) iman etmiş olanları ve ilme kavuşmuş olanları yüksek derecelere çıkarır.” (Mücadele sûresi, 11. ayet meali) İbnu Abbas (radiyallahu anhu) der ki: Âlimlerin, diğer müminlerin üzerinde yediyüz derecesi vardır. Her iki derece arası da, beşyüz sene yürüme mesafesi kadardır. Yine Allah Teâlâ şöyle buyurur: اِنَّمَا يَخْشَى اللّٰهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمٰٓؤُ۬اۜ “Kulları içinde Allah’tan ancak âlim olanlar (hakkıyla) korkar.” (Fatır sûresi, 28. ayet meali) Ebu Umâme (radiyallahu anhu)’dan rivayet edilir: Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem)’e; biri abid diğeri de âlim olan iki kişi soruldu. Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Âlimin abide olan üstünlüğü, benim en aşağıda olanınıza üstünlüğüm gibidir.” Sonra Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) sözlerine şöyle devam etti: “Allah ve melekleri, yer ve gök halkı ve hatta yuvasındaki karınca ve denizdeki balık dahi, insanlara hayır öğretenlere salat ederler.” Tirmizi rivayet etmiş ve Hasen sahih hadistir, demiştir. Başka bir hadiste de şöyle geçmektedir: “Âlimin abide üstünlüğü, dolunay gecesinde ayın diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir. Âlimler nebilerin mirasçılarıdır. Nebiler arkalarında dinar ve dirhem bırakmazlar, bilakis ilim bırakırlar. Kim bunu alırsa büyük bir pay almıştır.” Tirmizi, Ebu Dâvud ve İbnu Mâceh rivayet etmiştir. Safvân bin Assâl (radiyallahu anhu)’dan rivayet edilir: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Melekler, yaptığı amelden razı oldukları için ilim talebelerine kanat gererler.” İmam Ahmed, Tirmizi ve İbnu Mâceh rivayet etmiştir. Hattâbi der ki: “Meleklerin kanatlarını germesi” manasında üç görüş vardır: Bir: Yani kanatlarını açar ve gererler. İki: İlim talebesine yüceltmek için tevazu göstermektir. Üç: İnip ilim meclislerinde otururlar ve uçmayı bırakırlar. Ebu Hureyre (radiyallahu anhu) der ki: Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Kim ilim tahsil etmek için bir yol tutarsa, Allah o kişiye cennetin yolunu kolaylaştırır.” Müslim rivayet etmiştir. İbnu Abbas der ki: Denizdeki balıklar dahil her canlı, insanlara hayır öğreten kişiye bağışlanma talebinde bulunur. Şöyle denilecek olsa: Balığın, öğreten kişiye bağışlanma dilemesindeki yönü nedir? Cevap olarak deriz ki: İlmin faydası, balıklar dahil her şeyi kapsar. Âlimler ilimleri ile helal ve haramları bilirler ve insanlara da, kestikleri hayvan veya balığa güzel davranmalarını tavsiye ederler. Allah’u Teâlâ da onların yaptığı bu güzel amel karşılığında her şeye onlar için istiğfarda bulunmayı ilham eder. Ebu Musa (radiyallahu anhu) der ki: Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Allah'ın benimle gönderdiği ilim ve hidayetin misali, bir araziye düşen yağmur gibidir. (Bilindiği üzere), Bazı araziler var, tabiatı güzeldir, suyu kabul eder, bol bitki ve ot yetiştirir. Bir kısım arazi var münbit değildir, ot bitirmez, ama suyu tutar. Onun tuttuğu su ile Cenab-ı Hakk insanları yararlandırır: Bu sudan kendileri içerler, hayvanlarını sularlar ve ziraat yaparlar. Diğer bir araziye daha isabet eder ki, bu ne su tutar ne ot bitirir. Bu temsilin biri Allah'ın dininde ilim sahibi kılınana delalet eder, böylesini Allah benimle göndermiş olduğu hidayetten yararlandırır; yani hem öğrenir, hem öğretir. Temsilden biri de, buna iltifat etmeyen Allah'ın benimle gönderdiği hidayeti hiç kabul etmeyen kimseye delalet eder.” Sahihayn’de tahriç edilmiştir. Allah sana rahmet etsin! Bak bu hadis ne kadar da kullar üzerine oturuyor. Fehim sahibi fakihler, suyu kabul eden ve ot bitiren yer gibidir. Çünkü onlar öğrenmiş, fehmetmiş, dallandırmış ve öğretmişlerdir. Fıkıh ve fehim rızkına ulaşmamış nakilci muhaddisler de, suyu tutup yanındakileri faydalandıran münbit olmayan toprak gibidir. İşiten, öğrenmeyen ve ezberlemeyenler ise, cahil olan avamdır. Hasan (rahimehullah) der ki: Şayet âlimler olmasaydı, insanlar tıpkı hayvanlar gibi olurdu. Muaz bin Cebel (radiyallahu anhu) der ki: İlmi öğrenin. Çünkü onu Allah için öğrenmek haşyet, talep etmek ibadet, ders olarak işlemek tesbih, araştırma yapmak cihad, bilmeyene öğretmek sadaka ve ehline vermek Allah’a yakınlıktır. Yine o yalnızlıktaki arkadaş ve halvetteki dosttur. Kab (rahimehullah) der ki: Allah Teâlâ Musa (aleyhisselam)’a şöyle vayhetti: Ey Musa! Hayrı öğren ve insanlara öğret. Çünkü ben mekanlarında yalnızlık hissetmesinler diye hayrı öğrenen ve öğretenlerin kabirlerini nurlandıracağım. İlim ile alakalı diğer konular devam edecek inşêallâh…[1] Mütercim: Abdullah bin Ravaha [1]İmam İbnu Kudâme El-Makdisi (rahimehullah), Muhtasaru Minhâcul Kâsidin kitabı 13-17 sayfalar arası. İmam İbnu Kudâme El-Makdisi

بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Allah Teâlâ’yı zikretmek, kalpten endişeyi, tedirginliği, kederi ve korkuyu giderir ve kalbi rahatlatır, huzurlu kılar. Nitekim Rabbimiz: “Dikkat edin! Kalpler ancak Allah’ı zikretmekle huzur bulur/sükûnete erer.” (Ra’d sûresi, 28. âyet) demiştir. Dolayısıyla Koronavirüs’ün yayıldığı bir yerde bulunan bir mümin, hatırına geldiğinde ayaktayken, otururken, yatarken, karada ve denizde, yolculuk sırasında, sıhhatliyken ve hastayken, bütün vakitlerde gücü yettiğince Allah Teâlâ’yı zikretmelidir. Çünkü Allah’ı zikrettiği takdirde Korona’ya karşı biiznillah tedirgin ve endişeli olmaz ve bu afetin beraberinde getirdiği sıkıntı ve zorluklara kolayca sabreder, Rabbine isyanda bulunmaz, bilakis takdirine teslim olup bu durumdan razı olur. Ve yine böylece Allah’ın kaderine olan imanı, yani gökleri ve yerleri yaratmadan 50.000 sene önce kıyamete kadar kainatta olacak her şeyin kaderini yazdığı gibi şayet bu hastalığın kendisine veya ailesine isabet edeceğini ya da isabet etmişse öleceğini yazıp takdir etmiş ise, bunun mutlaka yazdığı zamanda ve miktarda gerçekleşeceğine, uyguladığı hiçbir tedbirin ve önlemin bunu engelleyemeyeceğine ve erteleyemeyeceğine, ama bunları yazmamış ise, durum ne kadar tehlikeli olursa olsun asla tahakkuk etmeyeceğine olan imanı güçlenir ve Allah’a hakkıyla tevekkül eder. Mümin bilir ve iman eder ki, şerlerden, belalardan, hastalıklardan koruyan (el-Hafîz) Allah’tır ve hastalandığı zaman şifasını veren (eş-Şâfî) Allah’tır. O, musebbibu’l-esbâb’tır; bütün sebepleri var edendir. Fayda veren (en-Nâfi’) ve zarar veren (ed-Dârr) yalnızca O’dur, aldığı hiçbir tedbir ve önlem kendi başına fayda veremez, sadece faydaya sebep olabilir. Ve bunun gibi hiçbir şey de kendi başına zarar veremez, sadece zarara sebep olabilir. Yine mümin iman eder ki, kainatta var olan her şey ancak Allah (azze ve celle)’nin dilemesi ve yaratması ile meydana gelebilir. Her şey O’nun elinde ve O’nun emrindedir. Kainat ve içindekilere hükmeden, bütün işleri idare edip çeviren O’dur. Sadece O’nun istediği olur. O her şeye kadirdir. Kul her anında O’na muhtaçtır. O şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah sana bir zarar dokunduracak olsa, O'ndan başka bunu hiçbir kaldıracak/giderecek yoktur. Ve eğer sana bir hayır isterse, O'nun fazlını geri çevirecek de yoktur.” (Yûnus sûresi, 107. âyet) “(Onlar mı hayırlı) yoksa kendisine dua ettiği zaman darda kalana icabet eden, kötülüğü gideren ve sizi yeryüzünün hakimleri kılan mı?” (Neml sûresi, 62. âyet) O halde mümin, Koronavirüs afetine karşı Allah’tan yardım istemeli, O’na çokça dua etmelidir. Genel olarak Allah’ı zikredip O’na dua etmenin yanında, Korona’nın yayıldığı yerlerde yaşayan veya Korona’ya yakalanıp da bu hastalıktan kurtulmak isteyenlerin okuyabileceği özel dua ve zikirler gelmiştir. Şimdi bunları maddeler halinde zikredelim: 1) Güneş battıktan sonra gecenin bir vaktinde “Âmene’r-Rasûlü” diye başlayan Bakara suresinin son iki ayetini okumak: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: “Kim Bakara suresinin sonundaki iki ayeti gece vaktinde okursa, bu iki ayet ona yeter.” (Buhârî, Muslim) Yani bu iki ayet şeytanlara, bütün afetlere, şerlere ve zararlara karşı ona yeter, biiznillah bunlardan o’nu korur. Bazı kimseler bu iki ayetin yatsı namazından hemen sonra ya da uyumadan önce okunacağını söylemektedirler. Evet, bu zamanlarda da okunabilir, ancak bu iki ayetin okunmasını sadece bu zamanlara has kılmak doğru değildir, bunun hiçbir delili yoktur. 2) Sabah-akşam zikirlerini okumak: Bu zikirler, okuyanı için şeytanlara, şerlere, afetlere, bela ve musibetlere karşı sapasağlam bir kale, büyük bir sığınaktır, biiznillah zararlardan korur, güvende kılar. Ancak bu zikirler arasında özellikle Koronavirüs gibi kötü hastalıklardan biiznillah koruyan şu zikirlere her sabah ve akşam devam edilmelidir: a) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle söylemiştir: “Her günün sabahında ve her gecenin akşamında 3 defa: بِسْمِ اللهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ “İsmi(ni zikretmek) ile ne yerdeki ne de gökteki hiçbir şeyin zarar veremediği Allah’ın ismine (sığınırım.) O Semî’dir (her şeyi işitendir), Alîm’dir (her şeyi bilendir.)” diyen hiçbir kul yoktur ki, ona bir şey zarar vermiş olsun (hiçbir şey ona zarar veremez.)” (Tirmizî) Ebu Dâvûd’un rivayeti ise şöyledir: “Kim bunu 3 defa söylerse, ona sabaha erinceye kadar ani bir bela isabet etmez. Kim bunu sabahladığı zaman 3 defa söylerse, ona akşama erinceye kadar ani bir bela isabet etmez.” b) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: “Kim akşama erdiği zaman 3 defa: أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ “Yarattıklarının şerrinden Allah’ın tam (eksiksiz, kusursuz, kamil) olan kelimelerine (Kur’ân’a) sığınırım” derse, o gecenin humması (yani yüksek ateşli hastalığı ve keza yılan, akrep gibi zehirli bir hayvanın sokması) ona zarar vermez.” (Tirmizî) Bilindiği üzere yüksek ateş Koronavirüs’ün en büyük belirtilerinden biridir. Yine şöyle demiştir: “Kim bir yere (eve veya başka bir yere) girer ve (yukarıdaki zikri) söylerse, o yerinden ayrılıncaya kadar ona hiçbir şey zarar vermez.” (Muslim) c) Abdullah b. Hubeyb (radiyallahu anh) anlatıyor: “Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bana: “De ki” dedi, ben bir şey demedim. Sonra yine “De ki” dedi, yine bir şey demedim. Yine bana: “De ki” dedi, bunun üzerine O’na: “Ey Allah’ın Rasûlü! Ne diyeyim?” dedim. Şöyle dedi: “Akşama erdiğin ve sabaha erdiğin zaman 3 defa İhlâs suresini ve Muavvizeteyn’i (Felak ve Nâs surelerini) oku, her şeye karşı sana yeter (bu sureler senden her şerri def eder.)” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, Nesâî) d) Sabah ve akşam 1 defa: اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ، اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِي دِينِي وَدُنْيَايَ وَأَهْلِي وَمَالِي، اللَّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِي، وآمِنْ رَوْعَاتِي، اَللَّهُمَّ احْفَظْنِي مِنْ بَينِ يَدَيَّ، ومِنْ خَـلْــفِي، وَعَنْ يَمِينِي وَعَنْ شِمَالِي وَمِنْ فَوْقِي، وَأَعُوذُ بِعَظَمَتِكَ أَنْ أُغْتَالَ مِنْ تَـحْتِـي “Allah’ım! Senden dünyada ve ahirette (günahlarım hakkında) bağışlanma ve (şerlerden, belalardan, afetlerden ve hastalıklardan) güvende olmayı isterim. Allah’ım! Dinim, dünyam, ailem ve malım hakkında senden (günahlarım hakkında) bağışlanma ve güvende olmayı isterim. Allah’ım! (Hissî veya manevî) kusurlarımı (gizli şeylerimi) ört (beni rezil etme) ve korkularımdan emin kıl. Allah’ım! Beni, önümden, arkamdan, sağımdan, solumdan, yukarımdan (gelebilecek her türlü bela ve musibetten) koru. Altımdan (farkında olmadan) batırılmaktan (helak edilmekten) azametine sığınırım.” (Ebu Dâvûd, Nesâî, İbn Mâce) e) Sabah ve akşam 3 defa: اَللَّهُمَّ عَافِنِي فِي بَدَنِي، اللَّهُمَّ عَافِنِي فِي سَمْعِي، اللَّهُمَّ عَافِنِي فِي بَصَرِي، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكُفْرِ، وَالْفَقْرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ “Allah’ım! Bedenime sıhhat ver. Allah’ım! Kulaklarıma sıhhat ver. Allah’ım! Gözlerime sıhhat ver. Senden başka (hak) ilah yoktur. Allah’ım! Küfürden ve fakirlikten sana sığınırım. Kabir azabından sana sığınırım. Senden başka (hak) ilah yoktur.” (Ebu Dâvûd) f) Ebu’d-Derdâ (radiyallahu anh) şöyle demiştir: “Kim sabaha ve akşama erdiği zaman 7 defa: حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ العَرْشِ العَظِيمِ “Allah bana yeter. O’ndan başka (hak) ilah yoktur. O’na tevekkül ettim. O, büyük arşın Rabbidir.” derse, Allah (dünya ve ahiret işlerinden) kendisini üzen/endişelendiren şeylere karşı ona yeter.” (Ebu Dâvûd) 3) Günün her zamanında, namazda veya namaz dışında, özellikle de icabet vakitlerinde istenilen sayıda okunabilecek Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yaptığı şu dua: اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبَرَصِ، وَالْجُنُونِ، وَالْجُذَامِ، وَمِنْ سَيِّئِ الأَسْقَامِ “Allah’ım! Alaca hastalığından, delilikten, cüzzam hastalığından ve kötü hastalıklardan sana sığınırım.” (Ebu Dâvûd, Nesâî) Koronavirüs de kötü hastalıklardan sayılır. 4) Ebu Hureyre (radiyallahu anh)’ın rivayet ettiğine göre, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şu duayı çokça söyleyerek şunlardan Allah’a sığınırdı ve ümmetine de bunlardan Allah’a sığınmalarını öğütlemişti: اَللَّهُمَّ إنِّي أعُوذُ بِكَ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ، وَدَرَكِ الشَّقَاءِ، وَسُوءِ الْقَضَاءِ، وَشَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ “Allah’ım! Belanın şiddetinden/ağırlığından, şekâvetin ulaşmasından, kaderin kötü olanından ve düşmanların sevinmesinden (yani kendisi sebebiyle sevinecekleri ve alay edecekleri bela ve musibetlerden) sana sığınırım.” (Buhârî, Muslim) Bu dua da bir önceki gibi belli bir vakit ve sayıyla sınırlı değildir. 5) Abdullah b. Ömer (radiyallahu anhuma) şöyle demiştir: “Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in dualarından biri şu idi: اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِكَ وَتَحَوُّلِ عَافِيَتِكَ وَفُجَاءَةِ نِقْمَتِكَ وَجَمِيعِ سَخَطِكَ “Allah’ım! Nimetlerinin yok olmasından, (bana verdiğin) afiyetinin (belalara, afetlere, hastalıklara) dönüşmesinden, aniden gelen cezandan ve gazabının hepsinden (seni gazaplandıran her işten) sana sığınırım.” (Muslim) 6) Osman b. Ebi’l-Âs (radiyallahu anh) bir gün Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e bedeninde duyduğu bir acıyı/ağrıyı şikayet etti. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) O’na şöyle dedi: “Elini bedeninden acıyan yere koy ve 3 defa “bismillah” de ve sonra 7 defa: أَعُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَقُدْرَتِهِ مِنْ شَرِّ مَا أَجِدُ وَأُحَاذِرُ “Duyduğum ve korkup sakındığım acının/ağrının şerrinden Allah’ın izzetine ve kudretine sığınırım” de. Osman b. Ebi’l-Âs diyor ki: “Bunu yaptım ve Allah bendeki acıyı giderdi.” (Muslim) Faydalı gelene kadar açıklandığı şekilde bu zikre devam edilebilir. 7) Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh zikri: Bu zikir, Allah’tan yardım ve güç isteme zikridir. Müslüman, Koronavirüs’ün beraberinde getirdiği sıkıntılara ve zorluklara sabredemediğinde, yorgun ve bitkin düştüğü, aciz kaldığı, endişelerini, kaygılarını atamadığı, üzüntüleri kendisini yıprattığı zamanlarda bu zikri çokça söylerse Allah Teâlâ o’na yardım eder, güç verir. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Cuma günü, hafta günlerinin en faziletlisi, üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gündür. Bu günde Adem (aleyhisselam) yaratılmış, cennete sokulmuş, cennetten yeryüzüne indirilmiş, bu günde Allah Teâlâ O’nun tevbesini kabul etmiş, bu günde ölmüş ve bu günde yani fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadarki vakit arasında kıyamet kopacaktır. Cennette müminlerden kimileri her Cuma günü bir kere Allah (azze ve celle)’yi görecekler. (Kimi müminler ise her gün sabah ve akşam görecekler.) Burûc suresinde Allah’ın (celle celâluhu) “ve şâhidin (şahit olana yemin olsun ki)” diye üzerine yemin ettiği şahid, müfessirlerin geneline göre Cuma günüdür. (Bkz: Tefsîru’l-Beğavî) Yani Cuma günü kıyamet gününde, içerisinde amel eden her kimseye şahitlik edecektir. Denildiğine göre bu günde Musa (aleyhisselam) sihirbazlara galip gelmiştir. Bu günde Cuma namazı kılınır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Cuma namazının gelecek Cuma namazı ile birlikte arada işlenen küçük günahlara kefaret olduğunu bildirmiştir. Müslümanlar bu namaz vesilesiyle bir araya gelirler. Bu gün, Müslümanların bayramıdır, Allah Teâlâ’nın ümmet-i Muhammed’e bir lütfudur. Bu gün içerisinde öyle bir zaman vardır ki, o zamanda her kim dünya ve ahiret hayırlarından isterse Allah Teâlâ muhakkak ona istediğini verir. İbn Hacer el-Askalânî (rahimehullah) bu vaktin ne zaman olduğu konusunda 40’tan fazla görüş olduğunu söylemiştir. Ancak bu görüşlerden en sahihi şu ikisidir: 1) İmam minbere oturduktan namaz kılınıncaya kadar ki vakit. Bu vakitte, ezan bitiminden hutbenin başlaması arasındaki zamanda, iki hutbe arasında ve namaz esnasında; secdelerde, iki secde aralarında ve selam vermeden önce dua edilir. 2) Güneşin batmasına yakın zamanlar. İkinci görüş, sahabe ve tâbiînin genelinin görüşüdür. Tâbiînden Saîd b. Cübeyr (rahimehullah) ikindi namazını kıldıktan sonra güneş batana kadar kimseyle konuşmazdı. Her iki görüş de kuvvetli olduğu için özelde -İbn Abdilberr’in de (rahimehullah) dediği gibi- bu iki vakitte dua etmeye özen gösterilmeli, genelde ise bu günde çokça dua edilmelidir. Cuma günü veya gecesi Kehf suresini okumak sünnettir. Ebu Saîd el-Hudrî (radiyallahu anh) şöyle demiştir: “Kim Cuma günü Kehf suresini okursa bir nur kendisiyle Beyt-i Atîk arasını (yani okuduğu yerden Kabe’ye kadar) aydınlatır.” (Hâkim, Beyhakî) İmam Şâfiî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Hakkında gelen rivayetler nedeniyle Cuma günü ve gecesi Kehf suresini okumayı severim.” Cuma günü ve gecesi Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salâtı çoğaltmak müstehabtır. Şöyle buyurmuştur: “Bu günde bana salâtı çoğaltın. Zira salâtınız (melekler vasıtasıyla) bana arzedilir (ulaşır.)” (Ebu Dâvud) Münâvî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Kula şeref ve övünç vesilesi olarak isminin Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in önünde zikredilmesi yeter.” İmam Şafiî (rahimehullah) şöyle söylemiştir: “Her durumda Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e çokça salât etmeyi severim. Cuma günü ve gecesi ise daha çok severim.” Faziletli bir gün ve gece diye özellikle Cuma gecesi namaz kılmak ve Cuma günü oruç tutmak bid’attır. Yine tek gün olarak bu günü oruçlu geçirmek mekruhtur. Ancak Perşembe veya Cumartesi günü de oruçlu geçirilirse veya içerisinde oruç tutulması vacip ya da müstehab olan gün Cuma gününe denk gelirse o halde kerahet söz konusu olmaz. Bunun hikmeti bu günün bayram günü olmasıdır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Geceler arasından Cuma gecesine kıyamı tahsis etmeyin (bu geceyi kıyamla diğer gecelerden ayrı tutmayın.) Günler arasından Cuma gününe orucu tahsis etmeyin. Ancak sizden birinizin tutacağı bir oruç hakkında olması ise müstesna.” (Muslim) Cuma namazı müstesna hafta içerisinde kılınan en faziletli namaz Cuma günü cemaatle kılınan sabah namazıdır. İbn Ömer (radiyallahu anh) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle dediğini nakletmiştir: “Allah katında namazların en faziletlisi Cuma günü cemaatle kılınan sabah namazıdır.” (Beyhakî; Şuabu’l-Îmân, Ebu Nuaym; Hilyetu’l-Evliyâ. El-Elbânî isnadının sahih olduğuna hükmetmiştir.) Sürekli olmaksızın 1. rek’atta Secde, 2. rek’atta İnsan suresini okumak sünnettir. İbn Kayyim el-Cevziyye (rahimehullah) şunları söylemiştir: “Diğer hafta günlerine nisbetle Cuma gününde sadaka vermek diğer aylara nisbetle Ramazan ayında sadaka vermek gibidir (daha büyük, daha hayırlıdır.) Şeyhu’l-İslam İbn Teymiyye’yi gördüm ki, Cuma (namazına) çıkacağı zaman evde bulduğu ekmek veya başka bir şeyi alıp onu yolda gizlice tasadduk ederdi.” (Zâdu’l-Meâd, 1/395) -Erkek veya kadın fark etmez- cuma namazına gidecek kimselerin âlimlerin geneline göre gusül almaları müstehabtır. Kimi âlimler ise farzdır demişlerdir. Ancak gusül almanın farz olduğunu söyleyenler, bu farzı terk ederek Cuma namazını eda etmiş birinin -günahkar olmasıyla birlikte- namazının geçerli olduğunu da söylemektedirler. Cuma guslü Cuma gününün başlangıcından (yani Cuma fecrinin doğuşundan) namaz vaktine kadar ki süre içerisinde alınır. Efdal olan namaza gitmeye yakın bir vakitte gusül almaktır. Zira gusül, Cuma günü nedeniyle değil, Cuma namazı için müstehabtır. Binaenaleyh, Cuma gecesinde veya Cuma namazından sonra alınan Cuma guslü yerine gelmiş sayılmaz. Cünüp olan biri hem cenabeti giderme hem de Cuma guslü niyetiyle tek bir gusül alsa her iki niyet de gerçekleşir. Yine Cuma namazına gidecek olanların temiz ve en güzel elbiselerinden giymeleri, kokulanmaları, misvaklanmaları, tırnak kesmeleri, bıyık, koltuk ve etek tıraşı yapmaları müstehabtır. Ancak namaza gitmeyecek olanlara ise bunlar ve gusül almak müstehab değildir. Cuma namazına erkenden ve yürüyerek gitmek sünnettir. Erken gitme vakti güneşin doğuşundan itibaren başlar. Hatta İmam Şâfiî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Şayet bir kimse sabah namazından sonra güneş doğmadan önce namaza giderse bu güzel olur.” İmam’a yakın oturmak sünnettir. Ön saflarda boşluk olduğu halde arka taraflarda oturmak kolaylıkla elde edebilecek bir ecirden mahrum olmaktır ve bunun yanı sıra garip bir durumdur. Namaza her ne zaman gelinirse gelinsin, imam minbere çıkana dek istenildiği kadar namaz kılmak veya zikir yapmak veya Kur’ân okumak müstehabtır. Mescide girildiğinde imam hutbe veriyor olsa bile oturmadan hafif 2 rekat tahiyyetu’l-mescid namazı kılmak sünnettir. Yine aynı şekilde mescide girildiğinde hutbe öncesi ezan okunuyor olsa bile ezanı dinleyip takip etmeden tahiyyetu’l-mescid namazına başlanılmalıdır. Zikrederek veya konuşanı uyararak dahi olsa hutbe verilirken konuşmak âlimlerin geneline göre haramdır. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Her kim “sus” derse boş konuşmuş olur. Her kim de boş konuşursa onun Cuması yoktur (Cuma namazının ecrinden mahrum olur.)” (Ahmed) Ancak uzakta olması veya sağır olması ya da başka bir nedenle imamı işitemeyen kimsenin, cemaati rahatsız etmemek şartıyla zikir ve duayla meşgul olması caizdir. Aynı şekilde imam, hutbesinde batıl bir şeyi konuşuyorsa, ya da övülmesi caiz olmayan birini övüyor ya da yerilmesi caiz olmayan birini yeriyor ise, o imamı dinlemek vacip olmayıp konuşmak caizdir. Nitekim zalim Haccâc hutbe verirken Saîd b. Cübeyr, İbrahim en-Nehaî, eş-Şa’bî v.d.’leri (rahimehumullah) konuşurlardı ve: “Biz onun verdiği hutbeyi dinlemekle emrolunmadık” derlerdi. Hutbe esnasında bir ihtiyaç nedeniyle imam veya imamla konuşacak kimse konuşabilir. Buhârî ve Muslim’in (rahimehumallah) rivayet ettikleri bir hadise göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) hutbe verirken bir adam: “Ey Allah’ın Rasûlü! Hayvanlar helak oldu, (hayvanların helak’ı nedeniyle) yollar kesintiye uğradı (yola çıkamıyoruz.) Allah’a dua et de bize yardım etsin” demiş, bunun üzerine Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini kaldırarak iki defa: “Allah’ım! Bize yardım et” diye dua etmiştir. Hutbe sırasında mescide giren kimse selam vermemeli, selam almamalı, hapşırana karşılık vermemeli, cemaati rahatsız etmeden saftaki yerini almalı, yanındaki ile tokalaşmamalıdır. Yine hutbe verilirken misvaklanmak, elle, ayakla, sakalla, elbiseyle v.s. oynamak caiz değildir. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Kim taşa dokunursa (yani taşla oynarsa) boş iş yapmış olur.” (Muslim, Tirmizî) Hutbenin sonunda imam dua ederken işaret parmağını kaldırır, ancak ne imam ne de cemaat ellerini kaldırarak dua etmezler. Burada, Molla Aliyy el-Kârî’nin (rahimehullah) “Mirkâtu’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh”de: قال بعض الأئمة لم نسمع في الشريعة حديثا صحيحا مشتملا على مثل هذا الثواب “Bazı imamlar şöyle demiştir: Şeriatta bu sevabın benzerini içeren sahih hiçbir hadis işitmedik.”  diye hakkında bazı imamların sözünü naklettiği hadisi zikretmek yerindedir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: من غسل يوم الجمعة واغتسل ثم بكر وابتكر ومشى ولم يركب ودنا من الإمام فاستمع ولم يلغ؛ كان له بكل خطوة عمل سنة اجر صيامها وقيامها “Kim Cuma günü başını yıkar ve bedeninin diğer yerlerini yıkarsa, (başka manalara göre; “-hem Cuma guslü hem de namaza giderken yolda gözünü daha iyi koruması için- hanımıyla ilişkiye girer, böylece hanımının gusül almasına sebep olur ve kendisi guslederse”, veya: “ilk abdest azalarını yıkar ve sonra guslederse”, veya: “tam bir şekilde/hakkını vererek guslederse”, veya: “elbisesini yıkar ve guslederse”) sonra sabahın başında (yani güneş doğmadan önce namaza) gider (başka bir manaya göre: “erkenden gider”) ve hutbenin en başında bulunursa, yürüyerek gider ve (bir binite) binmezse, imama yakın olur, (hutbeyi) dinler ve (dinlerken) hiç konuşmazsa (ve keza bir şeyle meşgul olmazsa) onun için her bir adımına karşılık bir senelik oruç ve bir senelik namaz ecri vardır.” (Ebu Dâvud, Tirmizî, Nesâî, İbn Mâce, Ahmed) İbn Huzeyme, İbn Hibbân, Hâkim, el-Elbânî, Ebu İshâk el-Huveynî bu hadisin sahih olduğuna hükmetmişlerdir. Nevevî: “isnadı ceyyiddir” demiştir. Tirmizî ve Beğavî: “hasen bir hadistir.” demişlerdir. “başını yıkar” ifadesinin özellikle vurgulanmasının nedeni, Arapların saçları uzun olduğu için başlarını yıkayıp temizlemelerinin meşakkatli olmasıdır. Yani kısacası: “Kim Cuma günü guslederse…” anlamındadır. Devamlı olmadan Cuma namazının 1. rek’atında Cuma, 2. rek’atında Munâfikûn veya 1. rek’atında A’lâ, 2. rek’atında Ğâşiye surelerini okumak sünnettir. Namazın bir rek’atına yetişen kimse -malum olduğu üzere- imamın selamından sonra kalkıp bir rek’at daha kılarak namazını tamamlar. Lakin bir rek’attan daha azına yetişirse âlimlerin geneline göre selamdan sonra öğle namazına niyet ederek 4 rek’at olarak kılar. Ebu Hanîfe ve Ebu Yûsuf’a (rahimehumallah) göre ise imam selam vermeden önce namaza yetiştiği takdirde 2 rek’at kılar. Sahih olan görüşe göre cuma namazına bağlı öncesinde kılınan bir sünnet namaz yoktur. Malikîler, Hanbelîler ve bazı Şâfiîler bu görüştedir. İbn Hacer el-Askalânî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Cuma’dan önce olan sünnete gelince, bu konuda hiçbir şey sabit olmamıştır.” Ancak Cuma namazına bağlı sonrasında kılınan bir sünnet namaz ise sabittir. Bir rivayette bu namaz 2, diğer bir rivayette ise 4 rek’at olarak geçmektedir. İbn Teymiyye (rahimehullah) gibi kimi âlimler bu ikisini; ‘şayet mescitte kılınacaksa 4, evde kılınacaksa 2 rekattır’ şeklinde birleştirmişlerdir. Buluğ çağına ermemiş olan çocuğa, kadına, seferiye, namaz yerine gitme gücü olmayan ya da normalin üstünde bir meşakkatle buna güç yetirebilen bir hastaya Cuma namazı farz değildir. Ancak böyle bir meşakkatle buna güç yetirebilen bir hasta şayet normalin üstünde aşırı fazlalıklı olmayan bir ücret ile arabaya binerek bu meşakkati kaldırabiliyorsa, o halde bu kimseye Cuma namazı kılması farz olur. Bu saydıklarımızın dışında Cuma farizasının kendilerinden kalktığı başka kimseler de vardır… Hanefîlere göre Cuma namazının sahih/makbul olabilmesi için, Cuma namazı kıldıracak olan imamın halife veya onun vekâlet/izin verdiği bir kimse olması şarttır. Hanefîlerden kimi âlimlere göre bir başka şart da, namazın Allah Teâlâ’nın hükümlerinin tatbik edilip şer’î cezaların uygulandığı bir yerde kılınmasıdır. (Günümüzde her iki şart da mevcut değildir.) Ancak Hanefîlerden İbn Âbidîn (rahimehullah) “Raddu’l-Muhtâr” (1/541) adlı kitabında şöyle demiştir: “Kâfir valilerin yönetimi altında olan beldelerde müslümanların kendi aralarından razı olmuş oldukları bir imamı seçerek Cuma ve bayram namazlarını kılmaları caizdir.” Cuma namazının cemaatle kılınması gerekir. Namazın sahih olması için bulunması gereken sayının ne kadar olduğu hakkında birçok görüş ileri sürülmüştür. Bu görüşlerden en doğrusu, -Allahu A’lem- imamla birlikte bir kişinin bulunmasıdır. Namaz vakti girdikten sonra Cuma namazının kendisine farz olduğu kimsenin sefere çıkması caiz değildir. Ancak sefere çıkmaması nedeniyle bir tür zorluk/sıkıntı meydana gelecekse, o halde sefere çıkması caiz olur. Vakit girmeden Cuma günü sefere çıkmakta ise -Allahu A’lem- racih olan görüşe göre bir beis yoktur. İmam minbere oturduğu zaman okunan ezanla (yani ilk/dış ezanla değil ikinci ezanla) birlikte bir şey satmak veya satın almak haram olur. (Bkz: Cuma suresi 9. ayet) Cuma namazının kendilerine farz olmadığı kimselerin birbirleriyle alışveriş yapmaları ise caizdir. (Örneğin; iki kadının veya iki seferinin alışverişi gibi.) Ancak cumanın üzerine farz olduğu biri farz olmadığı biriyle alışveriş yaparsa, cumanın farz olduğu kimseye bunu yapması haram olur. Diğerine gelince, bu konuda iki görüş olup tercihe şayan olan bu kimsenin de günaha yardımcı konumunda olması nedeniyle haram işlemiş olacağıdır. Bu hükümler alışveriş akdinin dışındaki diğer akitler için de geçerlidir. İbnu’l-Kayyim (rahimehullah) Zâdu’l-Meâd isimli eserinde Cuma gününün 33 tane özelliğini saymıştır. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Alemlerin Rabbi, her şeye gücü yeten, her işinde bir hikmet olan (el-Hakîm), bütün inceliklere vakıf olan (el-Latîf) Allah (subhanehu ve teâlâ)’nın kelamı, O’nun Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem)’in en büyük mucizesi olan Kur’ân-ı Kerîm, hiç şüphesiz devasa bir hazine, inci ve mercan dolu, nice acâib manalar barındıran bir okyanus, faideleri çıkarmakla tükenmeyen, her zamanda canlı ve dipdiri olan, sanki bu zamanda inmiş gibi taptaze olan bir kitaptır. O’nun hiçbir kelimesi ve cümlesi boşa kullanılmamış, hiçbir lafzı gelişigüzel seçilmemiş, hepsi bir hikmetle yerleştirilmiştir. O öyle bir kitaptır ki, -Haşr sûresindeki meşhur ayette ifade edildiği üzere- şayet Allah O’nu bir dağa indirseydi dağ Allah korkusundan başını eğer ve çatlar, paramparça olurdu. Sahabeden günümüze Allah Teâlâ’nın ilham etmesiyle Kur’ân’dan pek çok nükteler çıkarılmış, nice ince ve çok hoş manalar, işaretler tespit edilmiştir. Ve şu zamana kadar kimseye zahir olmamış Kur’ânî bir işareti, bir inceliği bu zamanda Allah Teâlâ dilediği bir kuluna ilham edip açabilir. Mümin bu incelikleri öğrendiği zaman imanı artar, kalbi canlanır, içi ferahlar ve Kur’ân’a karşı muhabbeti artar, O’nu okumaya, anlamaya ve üzerinde tefekkür etmeye şevki oluşur. İnşaallah arada bir olmak üzere “Kur’ân Deryasından İncelikler” başlığı altında, zorlama yapılmadan, hileye başvurulmadan, göz ardı edilmeden çıkarılmış ve Kur’ân’a, Sünnet’e ve selefin anlayışına aykırı düşmeyen, bildiğim, öğrendiğim Kur’ânî nükteler paylaşmak istiyorum. Bunu yaparken belli bir sıra gözetmeyeceğim. Rabbimden bu amelimi kabul etmesini, faydalı ve hayırlara vesile kılmasını niyaz ediyorum. 1) “Ey iman edenler! Zannın birçoğundan kaçının. Çünkü zannın bazısı günahtır. Tecessüs etmeyin. Bazınız bazınızın gıybetini yapmasın…” (Hucurât sûresi, 12. ayet meali) Bu ayetinde Allah Teâlâ ilk olarak sû-i zan’dan, sonra tecessüs’den yani kusur araştırmaktan, sonra da gıybetten nehyetmiştir. Çünkü kişi en başta sû-i zan yapar. Bu kapı açıldıktan sonra zannından emin olmak için tecessüs etmeye başlar. Zira sû-i zan yapmasaydı tecessüs etmezdi. Tecessüs ettikten sonra da gördüğü veya işittiği kusurları başkalarına anlatarak gıybet eder. 2) “Mücrim, o günün azabından (kurtulmak için) oğullarını, karısını, kardeşini, kendisini barındırıp koruyan aşiretini, (hatta) yeryüzündeki herkesi fidye olarak verip (feda edip) de sonra kendisini kurtarmayı ister.” (Meâric sûresi, 11-14. ayetler meali) Dikkat edilirse ayette anne ve baba zikredilmemektedir! Çünkü kendisini azaptan kurtarmak için anne ve babasını fidye olarak vermeyi istemesi Allah Teâlâ’yı gazaplandırır. Zira Allah katında anne ve babanın konumu büyüktür, Allah insana ana-babasına iyilik yapmasını emretmiştir. Bu yüzden mücrim bunu istemeye cüret edemez. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk