İlim ve Fazileti

Beyhaki’nin rivayet ettiğine göre, Ömer el-Faruk (radıyallahu anh) şöyle demiştir: “Kim hayırlı bir işle karşılaşırsa ona bağlı kalsın.” Davetçi ve mücahidlerde karşılaştığın en büyük kötülük, çok değişken olmaları, haklarında bereketli kılınan ve Allah’ın kendilerine açtığı az ameller üzerinde sabretmemeleleridir. Az amel üzerinde devam edilmesi, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in vasiyetidir. Mutlu olabileceği ve yetineceği ilahi hediyeler karşısında zahit olan kimsenin diğer amellerinin de bereketli olmaması beklenir. Faruk (radıyallahu anh)’un bu sözü, azlığıyla birlikte sebat üzere yürütülen bu ilahi hediyeyi iyi değerlendirmeye çağırmaktadır. Eğer sana da böyle bir şey verilirse, ona bağlı kal ve her şeyinle ona sarıl. Allah’ın kendilerine bir mescidde hutbe verme imkânı verdiği ancak bununla ikna olmayıp başka şeylere yönelen ve ömrünü dolaşmakla geçirenleri gördüm. İnsanlara dinlerini öğretmek için bir yere oturan, sonra başkalarına ulaşma hevesiyle öğrencilerini ihmal eden ve nihayetinde hem öğrencilerinden hem de diğerlerinden mahrum olanlarla karşılaştım. Azlığıyla birlikte sana verilene bağlı kal, bir süre sonra onun bereketlendiğini göreceksin. Mütercim: Muhammed Atta Şeyh Ebu Katade el-Filistini

بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: 1) أفضل العبادة الدعاء “İbadetin en faziletli olanı duadır.” (Hâkim) Hâkim, Zehebî, Suyûtî: Sahih. El-Elbânî: Hasen. 2) ليس شيء أكرم على الله تعالى من الدعاء “Hiçbir şey (hiçbir zikir, hiçbir ibadet) Allah Teâlâ katında duadan daha değerli değildir.” (Tirmizî, İbn Mâce, Ahmed) Tirmizi, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Hasen. İbn Hibbân, Hâkim Zehebî: Sahih. En üstün ibadet duadır, duadan daha değerli hiç bir ibadet yoktur. Çünkü duada acziyetin, muhtaçlığın, zelilliğin, boyun eğmenin en son noktasını izhar ve Allah Teâlâ’nın kudretini, ğaniyy (zengin) ve her şeye sahip olduğunu, rahmetini, cömertliğini, ihsanını itiraf vardır ki, ibadet; “boyun eğmenin, alçalmanın en son sınırı” anlamına gelmektedir. Yani dua, ibadeti/kulluğu tam anlamıyla ifade etmektedir. İşte Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in meşhur hadisindeki: “Dua ibadetin ta kendisidir (duadan başkası böyle değildir.)” sözüyle kastettiği budur. 3) إِنه من لم يسأل الله يغضب عليه “Kim Allah’tan istemezse (dua etmezse) Allah ona gazap eder.” (Tirmizî, Ahmed, İbn Mâce) İbn Kesîr: “İsnadında hiçbir beis yoktur.” El-Elbânî: Hasen. Şuayb el-Arnaût, Ebu İshâk el-Huveynî: Zayıf. Allah Teâlâ ancak bir vacibi/farzı terk etme veya haram bir iş yapma nedeniyle gazab eder. Münâvî (rahimehullah) Allah Teâlâ’nın, kendisinden dünya ve ahiret ihtiyaçlarını istemeyen kimseye gazap etmesinin sebebini şöyle açıklamıştır: “Çünkü bu kimse ya ümidini kesmiş biridir ya da kibirlidir (kendisini yeterli görür, Rabbisine ihtiyaç duymaz.) Bu ikisinden her biri gazabı gerektirir.” (et-Teysîr bi Şerhi’l-Câmii’s-Sağîr) Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ “Rabbiniz dedi ki: “Bana dua edin size icabet edeyim. Şüphesiz ki bana ibadet etmekten (yani dua etmekten) kibirlenenler zelil bir halde cehenneme gireceklerdir.”" (Mu’min/Ğâfir 60) Şair ne güzel söylemiş: الله يغضب إن تركت سؤاله ... و بُنَيّ آدم حين يسأل يغضب “Allah’tan istemeyi terk edersen Allah gazap eder. Âdemoğlu ise istenildiği zaman kızar.” Süfyân es-Sevrî şöyle dermiş: يا من أحب عباده إليه من سأله فأكثر سؤاله ويا من أبغض عباده إليه من لم يسأله وليس أحد كذلك غيرك يا رب “Ey kullarının kendisine en sevimli olanının, kendisinden isteyen ve istemeyi çokça yapan olduğu kimse! Ey kullarının kendisine en sevimsiz olanının, kendisinden istemeyen olduğu kimse! Senin dışında kimse böyle değil Yâ Rab!” Şeyh Muhammed Hassân: “Bir kral, bir başkan veya bir bakan ile karşılaşıp ondan bir şey talep etmek istesen senin için karşılaşma zamanı, görüşme süresi ve bir mekan belirlenir. Ama Allah Teâlâ’dan bir şey talep etmek istesen bunun zamanını, süresini ve yerini belirleyen sensin. Onunla buluşmayı başlatan sensin, bitiren de sensin. Ve Ondan istemenin bir sınırı da yok!” 4) إِن ربكم حييّ كريم يستحي من عبده إِذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا “Şüphesiz ki Rabbiniz Hayiyy’dir (çok hayâ edendir), Kerîm’dir. Kulu ellerini kendisine kaldırdığı zaman ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, el-Elbânî: Sahih. İbn Hacer: “Senedi ceyyid’tir.” Tirmizî: Hasen. 5) أعجز الناس من عجز عن الدعاء “İnsanların en acizi (Münâvî: yani aklı en zayıf olanı) duadan aciz olan kimsedir.” (Taberânî, Beyhakî; Şuabu’l-Îmân) Munzirî, el-Elbânî: Sahih. Çünkü ihtiyacı olmasına ve hiçbir meşakkati bulunmamasına rağmen dua etmemektedir. San’ânî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Zira bu kimse amellerin en kolayı ile (kendisine) en faydalı şeyden aciz olmuştur.” (Et-Tenvîr Şerhu’l-Câmii’s-Sağîr) Bu sözü Ebu Ya’lâ, İbn Hibbân ve yine Beyhakî, Ebu Hureyre’ye (radiyallahu anh) nisbet ederek rivayet etmişlerdir. Bu rivayet için İbn Hacer, Heysemî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. 6) إذا دعا أحدكم... وليعظم الرغبة فإن اللّه لا يتعاظمه شيء أعطاه “Sizden biriniz dua ettiği zaman… isteği büyütsün (büyük şeyler ve birçok ihtiyaç istesin.) Çünkü Allah’a, verdiği hiçbir şey büyük/zor gelmez.” (Müslim) Her şey O’nun emrindedir. O sadece “ol” der, hemen oluverir. O her şeye kadirdir ve çok cömerttir. Kullarının hepsine istedikleri her şeyi verse mülkünden hiçbir şey eksilmez. Zekeriyya (aleyhisselam) 100 yaşında ve kemikleri zayıflamış, karısı ise 90 yaşında ve kısır iken çocuğunun olması için dua etmişti! Çok büyük bir istek! إذا سأل أحدكم فليكثر فإنه يسأل ربه “Sizden biriniz istediği zaman (istekleri) çoğaltsın. Çünkü o Rabbisinden istiyor.” (İbn Hibbân, Taberânî) Heysemî, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. 7) Âişe (radiyallahu anhâ) şöyle demiştir: سلوا الله كل شيء حتى الشِّسْعَ، فإن الله عز وجل إِن لم ييسّره لم يتيسّر “Allah’tan (istenilmesi meşru olan dünyevi ve uhrevi) her şeyi (bütün ihtiyaçlarınızı) isteyin, hatta ayakkabı bağı bile! Çünkü Allah onu(n gerçekleşmesini) kolaylaştırmazsa kolay/mümkün olmaz.” (Ebu Ya’lâ) Münâvî, Ahmed el-Ğumârî: Sahih. El-Elbânî: Hasen. Yani ne kadar küçük/basit olursa olsun -başka bir rivayette geçtiği üzere bu “tuz” bile olsa- mümin kendisini yeterli görmeden ve utanmadan Allah’tan bütün ihtiyaçlarını istesin ve her işi O’na havale etsin. Çünkü bütün mülk O’nun elindedir, veren O’dur. Kul her anında O’na muhtaçtır. Mümin O’na tevekkül eder, kendine güvenip de O’ndan yardım istemeyi unutmaz. İnanır ki O’nun izni ve yardımı, kolaylaştırması olmasa istediği hiçbir şey gerçekleşmez. Müslim’in (rahimehullah) rivayet ettiği meşhur kudsî bir hadiste de ifade edildiği gibi; O’nun hidayet ettikleri müstesna bütün kullar dalâlettedir. O’nun yedirdikleri müstesna bütün kullar açtır. O’nun giydirdikleri müstesna kulların hepsi çıplaktır. - Allah Teâlâ Kur’ân’a dua ile başlamış ve yine dua ile bitirmiştir. Bu da duanın ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu göstermektedir. - Bir Nükte: Kur’ân’da ne kadar “sana sorarlar” denmişse sorunun cevabının en başında “قُلْ (de ki)” kelimesi gelmiştir. Örneğin Bakara suresinden: “Sana hilallerden sorarlar, de ki…”, “Sana içki ve kumardan sorarlar, de ki…”, “Sana yetimlerden sorarlar, deki…” Ve bu ve başka surelerde bulunan diğer ayetler… Ancak Bakara 186. ayetinde ise Allah Teâlâ: “Kullarım sana benden sordukları zaman” dedikten sonra “قُلْ ” ifadesini kullanmadan: “şüphesiz ki ben yakınım, bana dua ettiği zaman dua edenin duasına icabet ederim.” demiştir! Burada şuna işaret vardır; Duada Allah Teâlâ ile kulları arasında hiçbir aracı yoktur. O, kullarına arada hiçbir vasıtaya ihtiyaç duyulmayacak kadar yakındır. Kul Rabbine dua ettiği zaman direk Ondan istemeli, araya hiçbir vasıta koymamalıdır, velev ki bu vasıta Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dahi olsa! DUA ÂDÂBI (İcabetin Gerçekleşmesine Yardımcı Olan Sebepler) 1) Abdestli Olmak 2) Kıbleye Yönelmek 3) Elleri Kaldırmak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: إِن ربكم حييّ كريم يستحي من عبده إِذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا “Şüphesiz ki Rabbiniz Hayiyy’dir (çok hayâ edendir), Kerîm’dir. Kulu ellerini kendisine kaldırdığı zaman ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, el-Elbânî: Sahih. İbn Hacer: “Senedi ceyyid’tir.” Tirmizî: Hasen. 4) Dua’dan Önce Başta Allah Teâlâ’yı Övmek, Sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e Salât Etmek İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şunları anlatmıştır: كنت أصلي والنبي صلى الله عليه وسلم وأبو بكر وعمر معه، فلما جلست بدأت بالثناء على الله ثم الصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم ثم دعوت لنفسي، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: سل تعطه، سل تعطه “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in bulunduğu bir yerde namaz kılıyordum. Ebubekr ve Ömer de (radiyallahu anhuma) O’nunla beraberdi. (Son teşehhüd için) oturduğum zaman Allah’ı (celle celâluh) övmek (yani “tahiyyât”ı okumak) sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmek ile başladım. Sonra kendim için dua ettim. Bunun üzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki: “İste, sana verilsin. İste, sana verilsin.” (Tirmizî, Ahmed) Tirmizî: Hasen Sahih. El-Elbâni: Hasen. Fadâle b. Ubeyd (radiyallahu anh) anlatıyor: سمع النبي صلى الله عليه و سلم رجلا يدعو في صلاته فلم يصل على النبي صلى الله عليه و سلم فقال النبي صلى الله عليه و سلم عجل هذا ثم دعاه فقال له ولغيره إذا صلى أحدكم فليبدأ بتحميد الله والثناء عليه ثم ليصل على النبي صلى الله عليه و سلم ثم ليدع بعد بما يشاء “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), namazında (yani son teşehhüd’te veya namaz bittikten sonra) dua eden bir adamı işitti. Adam (Ebu Dâvûd’un rivayetinde: لم يمجد الله تعالى “Allah Teâlâ’yı yüceltmemiş” ve) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmemişti. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki: “Bu (adam) acele etti.” Sonra onu çağırdı ve ona ve başkasına/başkalarına dedi ki: “Sizden biriniz namaz kıldığı (yani son teşehhüde oturduğu) zaman (başka bir manaya göre: “Sizden biriniz namazını bitirdikten sonra dua edeceği zaman”) Allah’ı övmek ile başlasın, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etsin, bundan sonra istediği şeyle dua etsin.” (Tirmizî, Ebu Dâvûd, Ahmed) Tirmizî: Hasen Sahih. İbn Hacer, İbn Huzeyme, İbn Hibbân, Hâkim, Zehebî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. El-Elbânî: Hasen. Ömer (radiyallahu anh) şöyle demiştir: إن الدعاء موقوف بين السماء والأرض لا يصعد منه شيء حتى تصلي على نبيك صلى الله عليه و سلم “Dua gök ve yer arasında durdurulmuştur. Nebi’ne (sallallahu aleyhi ve sellem) salât edinceye kadar (Allah’a) ondan (duadan) hiçbir şey yükselmez.” (Tirmizî) İbn Kesîr: Ceyyid bir isnad. El-Elbânî bir yerde zayıf, başka bir yerde ise hasen olduğuna hükmetmiştir. Ali (radiyallahu anh) şöyle söylemiştir: كل دعاء محجوب حتى يصلى على النبي صلى الله عليه وسلم “Her dua engellenmiştir (sema’ya/Allah’a yükselmez), ta ki Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât edilinceye kadar.” (Taberânî, Beyhakî) Ebu Süleyman ed-Dârânî (vefat tarihi: hicrî 215) şöyle söylemiştir: من أراد أن يسأل الله حاجة فليبدأ بالصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم ثم يسأل حاجته ثم يختم بالصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم فإن الله عزّ وجل يقبل الصلاتين، وهو أكرم من أن يدع ما بينهما “Kim Allah’tan bir ihtiyaç istemeyi dilerse Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât ile başlasın, sonra ihtiyacını istesin, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât ile bitirsin. Zira Allah (azze ve celle) bu iki salâtı (genel ifadeyle: “Nebi’ye salâtı” kesinlikle) kabul eder. O, bu ikisinin arasındakini bırakmaktan (geri çevirmekten) çok cömerttir.” İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şöyle demiştir: إذا أراد أحدكم أن يسأل فليبدأ بالمدحة والثناء على اللّه بما هو أهله ثم ليصل على النبي صلى الله عليه و سلم ثم ليسأل بعد فإنه أجدر أن ينجح “Sizden biriniz (Allah’tan) istemeyi dilediği zaman Allah’ı, O’na layık olan şeylerle övmek ile başlasın, sonra Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etsin, bundan sonra istesin. Zira bu, başarılı/muvaffak olmaya daha layıktır.” (Taberânî) Heysemî, el-Elbânî: Ceyyid bir hadistir. Suyûtî: Sahih. Nevevî (rahimehullah) “El-Ezkâr” isimli eserinde şunları kaydetmiştir: أجمع العلماء على استحباب ابتداء الدعاء بالحمد لله تعالى، والثناء عليه، ثم الصلاة على رسول الله صلى الله عليه وسلم، وكذلك يختم الدعاء بهما، والآثار في هذا الباب كثيرة معروفة “Alimler, duaya Allah Teâlâ’ya hamd ve O’nu övmek, sonra Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e salât etmek ile başlamanın müstehap olduğunda icma etmişlerdir. Keza dua bu ikisiyle (hamd ve salât ile) bitirilir. Bu konuda rivayetler çoktur, marûftur.” Kâdı Huseyn el-Mağribî (rahimehullah) şöyle demiştir: “İsteyen kimse dilediği şeyi elde etmek için nezaket göstermesi gerekir.” (el-Bedru’t-Temâm Şerhu Bulûği’l-Merâm) Nitekim cenaze namazında ölüye dua etmeden evvel birinci tekbirden sonra Fâtiha sûresi okunur ki, bu sureyi okumak Allah Teâlâ’ya hamd etmek, O’nu övmektir. Hanefîlere göre ise “Subhâneke” okunur ki, bunu okumak da Allah Teâlâ’yı övmektir. İkinci tekbirden sonra ise İbrâhîmî salâtlar (salli barikler) okunur. Ve üçüncü tekbirden sonra ölü için dua edilir. Binâen aleyh; namaz içerisinde (yani secdelerde, iki secde aralarında ve selam vermeden önce ve vitir kunutlarında) veya namaz dışında herhangi meşru bir isteğimizi Rabbimize arz etmeden önce evvela O’na hamd edelim, O’nu övelim, ta’zîm ve tenzîh edelim, zikredelim. Sonra Nebimize (sallallahu aleyhi ve sellem) salât edelim. Ve sonra Rabbimize taleplerimizi sunalım. 5) İcabet Edilmiyor Diye Usanıp Dua’yı Bırakmamak, Allah Teâlâ’ya Kızmayıp, Darılmayıp Duada Israrcı Olmak, Devam Ettirmek Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: يستجاب لاحدكم ما لم يعجل، يقول: دعوت فلم يستجب لي “Sizden birinize acele etmediği sürece icabet edilir. (Şöyle ki; diliyle veya içinden) der ki: “Dua ettim, ama bana icabet edilmedi.” (Buhârî, Muslim, Tirmizî, Ebu Dâvûd, İbn Mâce) Muslim’in başka bir rivayetine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e: “Acele etmek nasıl olur?” diye sorulunca şöyle demiştir: يقول: قد دعوت وقد دعوت فلم أر يستجب لي فيستحسر عند ذلك ويدع الدعاء “Der ki: ‘Dua ettim, dua ettim, ama bana icabet ettiğini görmedim.’ Ve icabet edilmeyince bitkin düşer ve duayı bırakır.” Evet, Allah Teâlâ kesinlikle dualara icabet eder. Çünkü Rabbimiz: أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ “Bana dua ettiği zaman dua edenin duasına icabet ederim” (Bakara 186) وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ “Rabbiniz dedi ki: “Bana dua edin size icabet edeyim.” (Mu’min/Ğâfir 60) diye buyurarak bunun sözünü vermiştir. Şüphesiz ki O, va’dinden dönmez. Ancak icabet etmesi, sadece dua eden kimsenin istediği zamanda icabet etmesi anlamında değildir. İlgili mutemed rivayetlerden öğreniyoruz ki, Allah Teâlâ şu şekillerden biri ile icabet eder: a) Ya dua edenin icabet edilmesini istediği zamanda ona talep ettiği şeyi verir. b) Ya -dua eden dua’nın şartlarını ve âdâbını yerine getirmesine rağmen- bundan kısa veya uzun bir müddet geçtikten sonra icabet eder. Zira icabetin ertelenmesi daha hayırlı olabilir veya istediği şeyi istediği zamanda vermekte maslahat olmayıp bilakis mefsedet/zarar/şer vardır veya ecri artsın diye icabet etmeyerek duaya ve sabretmeye devam etmesini ister. Yani bir hikmetinden ötürü erteler. Nitekim Musa (aleyhisselam) Firavun ve kavminin ileri gelenlerine Yûnus 88’de geçen bedduasını yapmış ve Harun (aleyhisselam) da âmîn demiş, ancak bu iki büyük peygamberin beddualarına -rivayet edildiğine göre- 40 sene sonra icabet edilmişti. Eyyûb (aleyhisselam)’a şiddetli bir hastalık isabet etmişti. Hastalığının gitmesi için dua etti, dua etti, çok dua etti, ümidini kesmedi, sabretti ve -Ebu Ya’lâ’nın sahih bir isnadla rivayet ettiğine göre- tam 18 sene sonra Allah Teâlâ O’ndan bu sıkıntıyı kaldırdı. Zekeriyya (aleyhisselam) evlendiğinden beri çocuğunun olması için dua etmişti. Ama yaşı 100’e varınca çocuğu olmuş, bu zamana kadar duası icabet görmemişti. Ya’kûb (aleyhisselam) oğlu Yûsuf (aleyhisselam)’ı kaybetmesinin üzerinden onlarca sene geçmesine rağmen yine de ümidini kesmemiş, şöyle demişti: يَا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ “Ey oğullarım! (Mısıra tekrar) gidip Yûsuf ve kardeşi hakkında dikkat ve sabırla araştırma yapın ve Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz ki Allah’ın rahmetinden ancak kâfirler ümit keser.” (Yûsuf 87) Ve sonunda birbirlerine kavuştular. c) Ya talep ettiği şeyi değil de daha hayırlı onun cinsinden başka bir şey verir. Bunu da ya dua edenin istediği vakitte ya da bundan kısa veya uzun bir zaman geçtikten sonra verir. İşte hadiste açıklandığı anlamıyla duada acele etmek, bu şekillerden biriyle icabet edilmemesine neden olur. O halde müddet ne kadar uzarsa uzasın, mümin, talebine icabet edilmesinden ümidini kesmeyip, Rabbine hüsn-ü zan edip duaya devam etmelidir. Meşhur kudsî bir hadiste ifade edildiği üzere; kul Allah Teâlâ hakkında hayır veya şer hangi zanda bulunursa Allah da o zannına göre muamelede bulunur. Nasıl ki bir çocuk annesinden bir şey istiyor, bunda ısrar ediyor, usanmıyor, bunun için ağlıyorsa mümin de duasında böyle ısrarcı olmalıdır. Nitekim birinden ısrarla bir şey istendiğinde sonunda kabul eder. Kapıyı ısrarla çalan kimseye kapının açılması yakındır. İcabet edilmiyor diye bir zaman sonra duayı bırakmak adeta duayla Allah Teâlâ’ya minnet edip cimrilik yapmaktır. “Dua bir çeşit ilaçtır. Hastanın iyileşmesi için dünya ilacından bile -Allah’ın dilemesi müstesna- bir yudum/doz, iki yudum, üç yudum, hatta on yudum yetmeyebiliyor, işte dua da böyledir, tekrar etmesi gerekir.” (Mustafa İbnu’l-Adevî) d) Ya talep ettiği şeyi vermeyip yerine kemiyet ve keyfiyet olarak duası gibi/kadar olan inecek bir kötülüğün/musibetin inmesini engeller. Örneğin; Allah’ın takdiri gereği sağlıklı birine bir hastalık inecekken dua sebebiyle Allah bu hastalığı ondan geri çevirir. Veya hasta olan birine bir musibet inip hastalığı daha da artacak ve ölecek iken dua bu musibetin inmesine engel olur. O yüzden “çok dua ettim ama bir faydası olmadı” diye düşünülmemelidir. e) Ya kemiyet ve keyfiyet olarak duası gibi/kadar olan inmiş bir kötülüğü/musibeti kaldırır. f) Ya duası sebebiyle işlediği bir günahı affeder. g) Ya da dünyada icabet etmeyip talep ettiği şeyin kendisini veya onun benzerini veya ondan daha güzelini veya sevabını ahirete saklar/erteler. (Bkz: Mirkâtu’l-Mefâtîh, Ali el-Kârî) Öyleyse dua eden kardeşim! Rabbine hüsn-ü zan ederek duana devam et. İsteğin verilmese bile her hâlükârda kârdasın. Ettiğin hiçbir dua boşa gitmiyor. Senin dua etmendeki asıl gayen Allah’a ibadet/ecir, “bana dua edin” emrine icabet olsun. Seleften bazıları şöyle demiştir: لأنا أشد خشية أن أحرم الدعاء من أن أحرم الإجابة “Ben icabetten mahrum olmaktan daha çok duadan mahrum olmaktan korkuyorum.” Tirmizî ve Ahmed’in (rahimehumallah) rivayetlerine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Allah Teâlâ’nın bir müslümanın duasına muhakkak bir şekilde icabet ettiğini söyleyince: “o zaman (duayı) çokça yapalım” denilmiş, O da: اللّه أكثر “Allah daha çoktur” buyurmuştur. (Tirmizî: Hasen Sahih. Şuayb el-Arnaût: Ceyyid.) Et-Tîbî (rahimehullah) bunu şöyle açıklamıştır: “Yani Allah duanızdan daha çok icabet edendir.” Molla Ali el-Kârî (rahimehullah) şu manayı tercih etmiştir: “Allah’ın fazlı daha çoktur. Yani fazlından ve kereminin genişlinden verdiği şeyler duanızın karşılığında size verdiği şeylerden daha çoktur. Veya: Allah çokluk noktasında daha ğalip olandır, yani çok isteyerek O’nu aciz bırakamazsınız. Çünkü O’nun hazineleri bitmez.” 6) Allah Teâlâ’dan İsimleriyle İstemek Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا -İki manadan birine göre-: “En güzel isimler sadece Allah’a aittir. O halde O’ndan bunlarla isteyin.” (A’râf 180) Ancak en doğrusu, istenecek şeye münasib isimleri seçmektir. Mağfiret istendiğinde “Ğafûr”, “Ğaffâr”, “Tevvâb”, ilim istendiğinde “Fettâh”, şifa istendiğinde “Şâfî” isimleriyle istemek gibi. Bunun Kur’ân ve sünnetten çok delili vardır. Örneğin: قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ “Meryem oğlu İsa dedi ki: “Yâ Allâh! Rabbimiz! Bize semadan, evvelimize (bize) ve sonumuza (bizden sonrakilere) bayram ve senden bir ayet olacak bir sofra indir. Bizi rızıklandır. Sen rızık verenlerin en hayırlısısın.” (Mâide 114) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dua ederdi: يا مقلّب القلوب ثبت قلبي على دينك “Ey kalpleri evirip çeviren! Kalbimi dinin üzere sabit kıl.” İbnu’l-Arabî (rahimehullah) A'râf 180. ayetin tefsirinde şunları kaydetmiştir: “Her bir isimle o isme uyan şey istenilir. Dersin ki: “Yâ Rahîm! Bana rahmet et”, “Yâ Hakîm! Benim lehime hüküm ver”, “Yâ Rezzâk! Beni rızıklandır”, “Yâ Hâdî! Beni hidayet et.” Şayet genel (kapsayıcı) bir isimle dua edersen dersin ki: “Yâ Mâlik! Bana rahmet et”, “Yâ Azîz! Benim lehime hüküm ver”, “Yâ Latîf! Beni rızıklandır.” Şayet en büyük (en genel) isimle dua edersen: “Yâ Allâh!” dersin. Zira bu her bir ismi içermektedir. Ama “Yâ Rezzâk! Bana hidayet et” deme, ancak (bununla) “Yâ Rezzâk! Beni hidayetle rızıklandır” demeyi kastetmen hariç.” Allâme Muhammed Emîn eş-Şankîtî (rahimehullah) şöyle söylemiştir: “Bazı âlimler şöyle demişlerdir: “Dersin ki: “Yâ Rahîm! Bana rahmet et”, “Yâ Râzik! Beni rızıklandır”, “Yâ Hakîm! Benim lehime hüküm ver.” Ama: “Yâ Hakîm! Beni bağışla” veya “Yâ Rezzâk! Bana rahmet et” ise demezsin. Ancak tahkik şudur ki; bunların hepsi caizdir. Çünkü Allah’ın isimleri birbirlerini gerektirirler; bu isimlerde bulunan herbir sıfat (mesela “el-Kadîr” ismindeki kudret sıfatı), sıfatlarının azametinden ötürü diğer sıfatların hepsini gerekli kılar.” (el-Azbu’n-Nemîr) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: ألِظّوا بياذا الجلال والإكرام “(Dualarınızda) Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm’ı bırakmayın/çokça söyleyin.” (Nesâî; es-Sunenu’l-Kubrâ, Ahmed, Tirmizî) Hâkim, Zehebî, el-Elbânî, Şuayb el-Arnaût: Sahih. Tirmizî ve Ahmed’in (rahimehumallah) rivayet ettiklerine göre Muâz b. Cebel (radiyallahu anh) anlatıyor: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) “Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm” diyen bir adamı işitti. Dedi ki: استجيب لك فسل “Sana icabet edildi. (İsteğini) iste.” (Tirmizî, Şuayb el-Arnaût: Hasen. El-Elbânî: Zayıf.) “Yâ Ze’l-Celâli ve’l-İkrâm”ın manası: Ey celâl (azamet) ve (veli kullarına) ikrâm sahibi! Kimi alimlere göre bu isim ism-i a’zam (Allah’ın en büyük ismi)’dir. 7) Dua’dan Önce Allah Teâlâ’nın Yaptığı İyilikleri, İhsânını Zikretmek Zekeriyya (aleyhisselam)’ın çocuk istemeden evvel söylediklerinden biri şöyleydi: وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا “Sana dua etmekle Rabbim hiç şakiyy olmadım (kabul etmeyerek hiçbir zaman beni mutsuz/mahrum etmedin, hep dualarıma icabet ettin.)” (Meryem 4) Yûsuf (aleyhisselam) şöyle dua etmişti: رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ “Rabbim! Bana mülk (hükümdarlık) verdin ve bana rüya tabirini öğrettin. Ey göklerin ve yerin benzersiz yaratıcısı! Sen dünya ve ahirette benim velîmsin. Müslüman olarak canımı al ve beni salihlere kat.” (Yûsuf 101) İbrâhîm (aleyhisselam): الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ “Hamd, yaşlılığ(ım)a rağmen bana İsmâîl’i ve İshâk’ı bahşeden Allah’a mahsustur. Şüphesiz ki Rabbim duayı işitendir.” (İbrâhîm 39) demiş, sonra dua etmiştir. 8) Yaptığımız ve Yapıyor Olduğumuz Salih Amellerimizle Tevessül رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ “Rabbimiz! Biz, “Rabbinize iman edin” diye imana çağıran bir münâdiyi işittik ve hemen iman ettik. Rabbimiz! Günahlarımızı bağışla, kötülüklerimizi sil ve canımızı iyilerle beraber al (vefatımızdan sonra bizi salihlerle kıl.)” (Âli İmrân 193) Mağaraya sığınıp orada mahsur kalmış meşhur üç kişi, sıdk ile yaptıkları salih amellerini vesile kılarak dua etmiş ve kurtulmuşlardı. Namaz, sadaka, tilavet, zikir gibi herhangi bir salih amelin ardından dua etmek de bu kabildendir, icabete sebeptir. Allah Teâlâ Bakara 127-129. ayetlerinde, İbrahim ve İsmâîl (aleyhimesselam)’ın Kâbe’nin temellerini yükseltirlerken yaptıkları duayı haber vermiştir. 9) Dua Etmeden Evvel Tevbe ve İstiğfâr’da Bulunmak İstiğfâr, yağmura, bol rızka, çocuk sahibi olmaya, huzurlu bir hayata, maddî-manevî-bedenî (her manasıyla) kuvvetin artıp sıkıntıların gitmesine, duaya icabete sebeptir. Bir gün Hasan Basrî’nin (rahimehullah) yanına biri gelmiş ve O’na yağmur yağmaması sebebiyle tarlasının meyve-sebze vermediğini şikâyet etmiş. O da ona: “çokça istiğfâr et” diye tavsiyede bulunmuş. Sonra bir başkası gelmiş ve fakirliğini şikâyet etmiş, ona da: “çokça istiğfâr et” diye nasihat etmiş. Sonra başka birisi daha gelmiş ve çocuğunun olmamasını şikâyet etmiş, ona da yine: “çokça istiğfâr et” demiş. Bunun üzerine yanındaki birisi O’na: “Gelen üç kişi farklı şikâyetlerde bulundu, ama her birine istiğfârı tavsiye ettin!” deyince ona şöyle cevap vermiş: “Allah Teâlâ’nın şu sözünü işitmedin mi?: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا “Dedim ki (Nûh): “Rabbinize istiğfâr edin, çünkü O çok mağfiret edicidir. (İstiğfâr edin ki) üzerinize bol bol yağmur indirsin. Mallarınızı ve oğullarınızı çoğaltsın, size bağlar/bahçeler versin ve sizin için nehirler akıtsın.” (Nûh 10-12)” Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ “Rabbinize istiğfâr edin, sonra da (taatle) O’na tevbe edin (dönün) ki sizi belli bir süreye (ölüm vaktinize) kadar güzel bir faydayla (bol rızık ve mutlu bir yaşamla) faydalandırsın ve (ahirette) her fazilet (salih amel) sahibine fazlını (lütfunu) versin.” (Hûd 3) وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ “(Hûd): “Ey kavmim! Rabbinize istiğfâr edin, sonra da (taatle) O’na tevbe edin (dönün) ki üzerinize bol bol yağmur indirsin ve kuvvetinize kuvvet katsın.” (Hûd 52) Ebu Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce’nin (rahimehumullah) rivayet ettikleri, seneden zayıf, lakin manası şüphesiz doğru olan bir hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle dediği geçmektedir: من لزم الاستغفار جعل الله له من كل ضيق مخرجا ومن كل هم فرجا ورزقه من حيث لا يحتسب “Kim istiğfâra devam ederse/çokça yaparsa Allah onun için her darlıktan/sıkıntıdan bir çıkış yolu, her tasadan/dertten bir kurtuluş kılar ve ona ummadığı bir yerden rızık verir.” Rivayet edildiğine göre; bir gün İmam Ahmed b. Hanbel (rahimehullah) bir beldeye doğru sefere çıkmış. Gece olmuş ve yolda yürürken küçük bir mescid görmüş. Mescide girmiş, orada namaz kılmış ve sonra uyumak istemiş. İmam yatmış ve ardından mescidin bekçisi gelip demiş ki: “Ey adam ne yapıyorsun.” O da: “uyuyorum” deyince, “burası uyuma yeri değil” demiş. Adam O’nun İmam Ahmed olduğunu bilmiyordu ve İmam da kendisinin İmam Ahmed olduğunu ona söylememişti, eğer bilseydi ona hürmet eder, izin verirdi. İmam: “bana izin ver de biraz uyuyayım” deyince bekçi: “hayır, olmaz. Böyle yapacaksan çık buradan” demiş. İmam Ahmed ne kadar da onu ikna etmeye çalışmışsa da bunu başaramamış ve mescidden çıkmış. Ve mescidin kapısının eşiğinde uyumaya başlamış. Ama bekçi bir daha yanına gelmiş ve mescidin kapısının önünde de olsa uyuyamayacağını söylemiş, O’nu buradan uzaklaştırmış. İmam yolun ortasında yorgun bir haldeyken bir fırıncı O’nu görmüş, O’na acımış ve demiş ki (tabi bilmiyor kim olduğunu!): “Benimle dükkânıma gel, bu gece seni misafir olarak ağırlayayım.” İmam da bunu kabul etmiş ve onunla birlikte fırına gitmiş. İmam oturmuş ve bir süre adamı seyretmeye başlamış. Bakmış ki fırıncı her hamur yoğurduğunda çok defa “Estağfirullâh” diyor. İmam ona demiş ki: “Sen ne zamandan beri bu hal üzeresin.” O da: “Uzun zamandan beri” demiş. İmam sormuş: “Peki bu istiğfârının semeresini gördün mü?” Adam: “Evet, Allah Teâlâ’dan her ne istemişsem bana icabet etti. Ama tek bir dua hariç, henüz ona icabet etmedi; Rabbime dua ettim ki İmam Ahmed b. Hanbel ile karşılaşayım!” Bunun üzerine İmam şöyle demiş: “Allâhu Ekber! Allah duana icabet etti. Ben Ahmed b. Hanbel’im. Allah beni senin yanına kadar getirdi.” İstiğfâr, kilitleri/sorunları/çıkmazları açan bir anahtardır. Şeyhu’l-İslam İbn Teymiyye (rahimehullah) şöyle demiştir: “Bir mesele bana kapalı gelir, bunun üzerine 1000 kere veya daha fazla veya daha az Allah’a istiğfâr ederim, ta ki Allah bana o meseleyi açar.” İstiğfâr, azaba ve musibetlere karşı kalkandır. Ebu Musa el-Eş’arî (radiyallahu anh) şöyle söylemiştir: إنه كان قبلُ أمانان، قوله: "وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ" أما النبي صلى الله عليه وسلم فقد مضى وأما الاستغفار فهو دائر فيكم إلى يوم القيامة “Önceden iki eman vardı. Allah Teâlâ şöyle demiştir: “Sen içlerinde iken Allah onlara azap edecek değildir. Ve onlar istiğfâr ederlerken de Allah onlara azap edici değildir.” (Enfâl 33) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ayrıldı. İstiğfâr ise kıyamet gününe kadar aranızda dolaşıcıdır.” 10) Yalvararak, Ağlayarak ve Sessiz Bir Şekilde Dua Etmek ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً “Rabbinize yalvararak/boyun eğerek/zelil bir şekilde/huşû’ ile ve gizlice dua edin.” (A’râf 55) إِذْ نَادَى رَبَّهُ نِدَاءً خَفِيًّا “(Zekeriyya) Rabbine gizli bir nida (ses) ile nida etmişti.” (Meryem 3) 11) Zayıflığı/Acziyeti İzhar Etmek قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا... وَكَانَتِ امْرَأَتِي “(Zekeriyya) dedi ki: “Rabbim! Gerçekten (yaşlılıktan) kemiklerim zayıfladı (kuvvetim gitti) ve baş(ım)da beyazlık tutuştu (yayıldı.)… Karım da kısırdır.” (Meryem 4) Yûsuf (aleyhisselam): وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ “…Şayet benden onların tuzağını (şerrini) defetmezsen onlara meyleder ve cahillerden olurum.” (Yûsuf 33) قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ “(Âdem ve zevcesi) dediler ki: “Rabbimiz! Nefislerimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize rahmet etmezsen kesinlikle kaybedenlerden oluruz.” (A’râf 23) Nuh (aleyhisselam) kavminden ümit kesince: فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ “Bunun üzerine Rabbine şöyle dua etti: “Gerçekten ben yenik düşmüş durumdayım, yardım et.” (Kamer 10) 12) Korkarak ve Umarak Dua Etmek Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “O’na (azabından) korkarak ve (rahmetini, sevabını, icabet edeceğini) umarak dua edin.” (A’râf 56) 13) İcabet Edileceğine Kesin Olarak İnanmak ve Kalbin Hâzır Olması, Tamamen İstenilen Şeye Yönelmesi/Talepte Ciddi Olmak Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: ادعوا الله وأنتم موقنون بالإجابة واعلموا أن الله لا يستجيب دعاء من قلب غافل لاه “(İcabet şekillerinden biriyle) icabet edileceğine yakînen inanarak (Allah’a hüsn-ü zan ederek) dua edin. Bilin ki Allah (ne dediğinden) ğâfil, (manasından başka şeylerle) oyalanan bir kalpten (çıkan) dua’ya icabet etmez.” (Tirmizî) Hâkim (rahimehullah): “İsnâdı mustakîm bir hadistir” demiştir. Ancak bu doğru bir hüküm olmayıp hadis zayıftır. Lakin hadis bundan başka farklı lafızlarla 3 yolla daha gelmiştir. Bunlardan birini İmam Ahmed (rahimehullah) rivayet etmiştir. Bu rivayet için Ahmed Şâkir (rahimehullah) “sahih”, Munzirî, Heysemî, Abdulkâdir el-Arnaût (rahimehumullah) ise “hasen” hükmü vermişlerdir. Kimi muhaddisler ise buna da zayıf demişlerdir ki doğru olan da budur. Diğer iki rivayet ise zayıftır. Böylelikle naklettiğimiz hadis bu 3 rivayetin desteği ile “hasen li ğayrih” derecesine çıkmaktadır. Nitekim el-Elbânî de (rahimehullah) bu sebeple hadise “hasen” hükmü vermiştir. 14) İsteği Kesin Bir Şekilde İfade Etmek, Allah’ın Dilemesine Bağlamamak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: لا يقولنّ أحدكم: اللّهم اغفر لي إن شئت، اللّهم ارحمني إن شئت، ليعزم المسألة فإنه لا مكره له “Sizden biriniz (dua ettiği zaman): “Yâ Allâh! Şayet dilersen beni bağışla”, “Yâ Allâh! Şayet dilersen bana rahmet et” (başka bir rivayette: “Yâ Allâh! Şayet dilersen bana ver”, başka bir rivayette: “Yâ Allâh! Şayet dilersen beni rızıklandır” gibi) demesin, isteğe azmetsin/istekte kararlı olsun. Zira O’nu (Allah)’ı zorlayan hiçbir kimse yoktur.” (Buhârî, Muslim) Yani Allah’ın dilemesine bağlayarak istemek sanki; “ama şayet dilemezsen, yani zorla yaparsan/verirsen bunu istemiyorum, sadece rızan varsa istiyorum” demek gibidir ki, Allah Teâlâ’yı kimse zorlayamaz, O zaten sadece dilediğini yapandır. Ayrıca; bu şekilde istemek “bağışlamasan da olur…” anlamını da taşımakta; yani bunda Allah’a ve istenilen şeye ihtiyaç duymama vardır. Yine bunda istemede bir zayıflık vardır. Keza Allah Teâlâ’nın isteğine icabet edeceğinde şüpheli olma, O’na hüsn-ü zan etmeme vardır. 15) Dua’yı 3 Kere Tekrarlamak İbn Mes’ûd (radiyallahu anh) şöyle demiştir: وكان إذا دعا دعا ثلاثا وإذا سأل سأل ثلاثا “(Nebi sallallahu aleyhi ve sellem -beddua da dahil-) dua ettiği zaman (genelde) 3 defa dua eder, istediği zaman 3 defa isterdi.” (Müslim) 16) Dua’nın Sebebini Açıklamak: وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا “Nûh dedi ki: “Rabbim! Yeryüzünde kâfirlerden hiçbir kimseyi bırakma (helak et). Çünkü sen şayet onları bırakırsan kullarını saptırır ve sadece fâcir kafir doğururlar.” (Nûh 26-27) وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا “(Zekeriyya): “Ve ben arkamdan (vefatımdan sonra) yakınlar(ımın bu dini zayi edeceklerin)den korkuyorum. Ve karım da kısırdır. O halde bana katından bana ve Ya’kûb hanedanına (ilim ve nübüvvette) mirasçı olacak (olması için) bir veli (yardım edecek bir çocuk) bahşet.” (Meryem 5-6) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Bedir günü zafer isterken şöyle demiştir: اللهم إن تهلك هذه العصابة من أهل الإسلام لا تعبد في الأرض “Yâ Allâh! Şayet bu Müslüman topluluğu helak edersen yeryüzünde sana ibadet edilmez.” (Muslim) 17) Dua’da Sadece Dünyevi Şeyler İstememek Allah Teâlâ şu ayetinde duasında sadece dünyevi şeyler isteyenleri kınamıştır: فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ “İnsanlardan kimisi vardır ki: “Rabbimiz! Bize dünyada (sıhhat, mal-mülk v.s) ver” der. Bu kimse için ahirette hiçbir nasib yoktur.” (Bakara 200) Bir sonraki ayette ise duasında hem dünya hem de ahiret güzelliğini istemeyi toplayan kimseleri övmüştür: وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ “Onlardan kimisi de vardır ki: “Rabbimiz! Bize dünyada da güzellik ver, ahirette de güzellik (ver.) Ve bizi ateş (cehennem) azabından koru” der. İşte bu kimseler için yaptıklarından nasib vardır. Allah hesabı hızlı görendir.” Bu dua, dünya ve ahiret hayırlarının hepsini kapsamaktadır. Enes (radiyallahu anh)’ın naklettiğine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in en çok yaptığı duası bu idi. (Buhârî, Muslim) 18) Namaz Haricinde Dua Ederken Sema'ya Bakmak Allah Teâlâ şöyle demiştir: قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ “(Kıblenin değişmesi için) yüzünün semaya doğru çevrildiğini görüyoruz.” (Bakara 144) Muslim’in (rahimehullah) rivayet ettiğine göre Mikdâd (radiyallahu anh) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sütünü içmesi kıssasını anlatırken şunu nakletmiştir: فرفع رأسه إلى السماء فقلت: الآن يدعو علي فأهلك فقال في دعائه: اللهم أطعم من أطعمني وأسق من أسقاني “…Bunun üzerine (Nebi) başını semaya doğru kaldırdı. (Kendi kendime) dedim ki: “Şu anda bana beddua ediyor, bu sebeple helak olacağım.” Şöyle dedi: “Yâ Allâh! Beni yedireni yedir ve beni içireni içir.” Allâme Abdulaziz et-Tarîfî (hafizahullah ve fekke esrah) şöyle demiştir: “Dua ederken ta’zîmen semaya (yukarıya) bakmak terkedilmiş sünnetlerdendir.” 19) Sıkıntılı Durumlarda İcabet Edilmesi İçin Rahatlık Zamanlarında Özelde Çokça Dua Etmek Genelde Taatlerle Yakınlaşmak Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: من سرّه أن يستجيب اللّه له عند الشدائد والكُرَب فليكثر الدعاء في الرّخاء “Kim Allah’ın kendisine zor durumlarda ve keder hallerinde icabet etmesini isterse o halde rahatlıkta duayı çokça yapsın.” (Tirmizî, Hâkim) Hâkim, Zehebî, Suyûtî: Sahih. Tirmizî, El-Elbânî: Hasen. Meşhur İbn Abbâs hadisinde şöyle buyurmuştur: تعرف إلى الله في الرخاء يعرفك في الشدة “Rahatlıkta Allah’ı (salih amellerle) tanı (yakınlaş) ki O da seni zorlukta tanısın.” (Ahmed) Yûnus (aleyhisselam) Rabbisini rahatlık zamanlarında tanıdı, Allah da O’nu balığın karnında: لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ “Senden başka hiçbir ilah yoktur. Seni bütün noksanlıklardan tenzih ederim. Ben (nefsine) zulmedenlerden oldum.” (Enbiyâ 87) diye dua ettiğinde tanıdı. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ “Şayet O (Yûnus) tesbîh edenlerden olmasaydı büyük balığın karnında diriltilecekleri güne kadar kalırdı.” (Sâffât 143-144) Tîbî (rahimehullah) şöyle demiştir: “Şükreden, basiretli bir müminin mizacından biri, atmadan önce oka tüy yapıştırması, zorunluluk halinden önce Allah’a sığınmasıdır.” 20) “Âmîn” Diyerek Bitirmek “Âmîn” kelimesi “icabet et” anlamına gelir. Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Ömer Faruk

بسم الله الرحمن الرحيم Kıyametin küçük alametlerinden başka bir tanesi de güvenin yitirilmesi ve ehil olmayan kimselere görev verilmesidir. Ebu Hureyre rivayet ediyor; Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) insanlara bir şeyler anlatırken, Bedevi bir adam girdi. Ey Allah’ın Rasûlü! Kıyamet ne zaman kopacaktır? dedi. Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) konuşmasına devam etti ve Bedeviye cevap vermedi. Konuşmasını bitirdikten sonra dedi ki; “Az önce kıyameti soran nerede?” Bedevi; İşte buradayım Ey Allah’ın Peygamberi! deyince; Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem); “Güven yitirilince kıyameti bekle!” buyurdu. Bedevi; Yitirilmesi nasıl olacak Ey Allah’ın Peygamberi! deyince; Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem); “Eğer yönetim ehil olmayana verilirse kıyameti bekle!” buyurdu. (Buhari) Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in haber verdiği gibi şuan bu acı hali yaşıyoruz. Müslümanların başlarına raşid halifelerden sonra çoğu zaman ehil olmayan yöneticiler geçmiştir. Hilafetin saltanata dönüşmesi, son asırda hilafetin kaldırılıp yerine küfrü sembolize eden laikliğin getirilmesi, müslümanların kanlarını emerek beslenen diktatörlerin gelmesi, Allah-u Teâlâ hükümlerinin kaldırılıp yerine küfür kanunlarının getirilip tatbik edilmesi, yönetime ehil olmayan kimselerin geçirilmesi sebebiyledir. Bu konuyla ilgili Rasûlullah efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır; “İnsanların üzerine aldatıcı seneler gelecektir. Yalancı doğrulanacak, doğru olanlar yalancı sayılacak, hain kimseler güvenilir, güvenilir kimseler hain sayılacak ve aşağılık kimseler konuşacaktır.” Ey Allah’ın Rasûlü! Bu aşağılık kimseler kimlerdir? diye sorduklarında; “Ahmak kişilerin insanların genel işlerinde konuşmalarıdır” buyurdu. (Buhari) Bu hadis halimizi dile getiriyor. Şu an siyasetçilerin konuşmalarının geneli yalan üzere kurulu. Devlet kademelerinin geneli İslam ve müslüman haini kimselerden müteşekkil. Dikkat edilirse müslümanlara musallat olmuş bu yöneticiler İslam ahlak ve öğretilerinden uzak. İnna lillah ve inna ileyhi raciun. Başka bir alamet; Küfür milletlerinin birleşip İslam ümmetine saldırmalarıdır. Bu konuyu bir hadiste Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şu şekilde tanıtıyor: “Yakında aç olanların yemek tabağına toplanıp üşüştükleri gibi (Küfür) milletleri de, size karşı toplanıp üşüşeceklerdir. Dediler ki: O gün sayımız azmı olacak Ey Allah’ın elçisi? Dedi ki: Hayır o gün sizler çok olacaksınız ancak suyun üzerindeki çer çöpler gibi olacaksınız. Allah-u Teâlâ düşmanlarınızın kalbinden (size karşı) korkuyu alacak, kalplerinize zaafı yerleştirecektir. Nedir o zaaflık ey Allah’ın Peygamberi? diye sordular. Dedi ki: O, dünya sevgisi ve ölüm korkusudur.” (Ebu Davud) Dünya geneline bakalım. Özellikle İslam coğrafyasını incelediğimizde kalbimizi sıkacak, gözlerimizi yaşartacak tabloyla karşılaşırız. Sömürülen ümmetimiz, öldürülen ümmetimiz, esir edilen ümmetimiz. Domuzların ve maymunların torunları olan Yahudi’ler, haçın kulları Hristiyan’lar, ineğe tapan Budistler ve bunlara yardım eden aşağılık mürtedler her alanda İslam ümmetine musallat olmuş zulmediyorlar. Allah-u Teâlâ’nın bu ümmete bahşettiği yer altı ve yer üstü zenginlikler Yahudi, Hristiyan ve mürtedlere peşkeş çekilmiş, kendi ideallerinde kullanmaktadırlar. Abdullah Azzam (rahimehullah)’ın dediği gibi “Her bir müslüman bir kova su dökecek olsa, İsrail’i sel götürürdü.” Müslümanların sayısı az değil ama suyun üzerindeki çer çöpün durumu ne ise onların durumuda malesef böyle olacaktır. Bunun sebebini efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hadiste beyan ediyor; kalplerin zayıflaması, gevşemesi ve çözülmesi. Kalp dedi, çünkü organların kralı kalptir. Efendimizin beyan ettiği gibi bu et parçası düzelecek olsa bütün organlarda düzelir. Ama bu et parçası bozulacak olursa organlarda bozulur. Kalbe dünya sevgisi ve ölüm korkusu hakim olunca zayıflayıp gevşemeye başlar. Kişi ölümden neden korkar? Veya dünyayı neden çok sever? İşin arka perdesinde Allah sevgisinin azalması, iman zayıflığı ve kulu her taraftan kuşatan günahlar yatmaktadır. Halit Bin Velid (radıyallahu anh), Rumlara: “Vallahi sizlere, hayatı sevdiğiniz kadar ölümü seven bir kavim getirdim” demişti. Ebu Ubeyde Bin Cerrah (radıyallahu anh) Şam bölgesinin komutanı iken, Halife Ömer (radıyallahu anh) onu ziyaret eder. Evine girdiğinde evinde kılıç, kalkan, at semeri, hasır ve tabak tas görünce sorar: Eşyaların nerde ey Ebu Ubeyde? Ebu Ubeyde: “Eşyalarım bu kadar, bunlar bana dünyamda yeterlidir” deyince, Ömer (radıyallahu anh): “Vallahi hepimiz değiştik, sadece sen değişmedin Ey Eba Ubeyde!” der. Sahabeyi kiramın durumu buydu. Dünyaya bu kadar değer veriyorlardı. Çünkü öğretmenleri, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) böyle yaşamıştı, onları böyle yetiştirmişti. Daha sonra müslümanlar mal yığıp biriktirmeye başlayınca, dünya nimetlerine dalınca, gerileme ve çöküş devri baş gösterir. İslam hilafetinin Bağdat’ta Tatarlar’ın eliyle yıkılması, müslümanlardan en az bir milyonun öldürülmesi, dünya sevgisi ve ölüm korkusundan başkasımıdır? Emeviler, Abbasiler ve Osmanlı imparatorluğunun yıkılması, dünya sevgisi ve ölüm korkusuyla değilmiydi? Raşid halifelerin hemen akabinde halifelerde ve müslümanlarda israf, lüks hayat ve dünya debdebesi baş gösterir, dünyaya sarıldıkça ahiretten o oranda uzaklaşmaya başlarlar. Emevi sultanlarından Süleyman bin Abdulmelik hacca gider. Mekke’ye vardığında, “sahabeyi kiramdan kimse kalmadı mı?” diye sorar. “Sahabeden kimse kalmadı” derler. “Sahabeye yetişmiş tabiinden kimse varmı?” diye sorar. “Tavus kaldı” derler. Onu çağırtır, Tavus (rahimeullah) gelir. Gelirken ona selam verir ama “Ey Mü’minlerin Emiri!” demez. Ayakkabısıyla halıya basar ve yanında oturur. Sultan: “Bana karşı bu sert duruşunun sebebi nedir ey Tavus?, içeri girdin bana emirul mü’minin lakabıyla hitap etmedin, ismimle hitap ettin. Ayakkabılarını halımın kenarına koydun!” der. Tavus: “Allah-u Teâlâ Peygamberlerine hitap ederken Ey Nuh! Ey İbrahim! diye adlarıyla hitap etmiştir. Bende sana annen ve babanın sana koydukları isminle hitap ettim ve bu konuda sana karşı hata yapmadım. Sana “Emirul Mü’minin” demedim çünkü bütün müslümanlar seni kendilerine emir olarak görüp görmediklerini bilmiyorum. Müslümanlar seni kendilerine emir olarak görmüyorlarsa seni bu lakapla çağırmam yalan olur. Ayakkabı meselesine gelince, ben günde beş defa Allah-u Teâlâ’nın huzurunda ayakkabımla namaza duruyorum, Allah-u Teâlâ bana kızmıyor!” der. Dedi ki: “Ey Tavus ne oluyor bize dünyayı seviyor ve ölümü kötü görüyoruz?” Dedi ki: “Çünkü sizler dünyanızı onarıp ahiretinizi harap ettiniz. İnsanın tabiatı onarılmış yeri bırakıp harap olmuş mekana gitmeyi kötü görür.” Dedi ki: “Allah’ın huzuruna gidişimiz nasıl olacak ey Tavus?” Dedi ki: “Mü’min kimse, uzun süredir ailesinden uzak olan birinin ailesine kavuşması gibi gider. Ama günahkar kimsenin misali, tıpkı kaçmış asi bir kölenin yakalanıp efendisine götürülmesi gibi olacaktır...” İşte bu kıssa bizlere kişinin neden dünyayı sevip ölümden nefret ettiğini gösterir. Kıyametin Başka Bir Alameti, Polislerin Çoğalması, Kadınların Örtü ve Hayadan Uzaklaşmaları. Rasûlullah efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Cehennem ehlinden iki sınıf vardır ki, onları görmem. Ellerinde inek kuyruğu gibi kırbaçlarla insanlara vururlar. Birde, giyinik ama çıplak, yürürken sağa sola meyleden hem de kendilerine meylettiren, saçları deve hörgücü gibi olan kadınlar. Bunlar cennete girmeyecek ve kokusunu da bulamayacaklardır. Halbuki onun kokusu şu kadar mesafeden hissedilir.” (Müslim) Bu hadisin tezahürünü zalim tağutların düzenlerini ayakta tutmak için karşı duran insanlara sopa atarak, işkence ederek sağlamaya çalışan tağut kolluklarının icraatlarında ve günbe gün kadınların fitnelerini büyütmek için icad edilen moda ve elbise modellerinde görmekteyiz.  Rasûlullah efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Benden sonra erkeklere, kadınlardan daha büyük bir fitne bırakmadım” (Taberani) Bugün toplumların ahlaki çöküşe uğramaları ve zelil bir duruma düşmelerinin altında yatan önemli ve etkili unsurlardan biri, kadınlardır. Başka bir alamet; insanların ellerinde malın çoğalıp zenginleşmeleri. Rasûlullah efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Mal çoğalıp taşmadıkça ve adam malının zekatını çıkarıpta verecek birilerini bulmadıkça, kıyamet kopmayacaktır.” (Buhari, Müslim) İlim ehlinden bazıları bu alametin Raşid halifelerden sayılan Ömer Bin Abdul Aziz (radıyallahu anh) döneminde meydana geldiğini söylerler. Başka Bir Alamet, Fırat Nehrinin Altından Altın Çıkması Rasûlullah efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Fırat nehri altında altının olduğu bir dağın üzerinden çekilmedikçe kıyamet kopmaz. İnsanlar onun için birbirleriyle çarpışırlar. Her yüz kişiden doksan dokuzu ölür. Çarpışan her bir kişi, “umarım ki kurtulan ben olurum” der.” (Buhari, Müslim) Başka bir hadiste efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Fırat nehri altında altın hazinelerin olduğu bir yerden çekilecektir. Ona hazır olan kişi ondan bir şey almasın!” (Buhari) Daha başka alametler vardır. Ancak konunun uzamaması için kaynaklarını yazmadan onları kısaca zikredeceğim; Zamanın yakınlaşması (zamanın bereketsiz ve çok çabuk geçmesi), çıplak yalın ayak ve çobanların yüksek bina yapımında yarışmaları, ticaretin çoğalıp yayılması, yalan şahitliğin çoğalması, faizle alış verişlerin çoğalması, erkeklerin kadınlara benzemeleri ve kadınların erkeklere benzemeleri, depremlerin çoğalması, rahim akrabalığı bağını koparma, sadece bilinen tanıdık olanlara selam verme, peygamberlik iddia eden yalancıların çoğalıp ortaya çıkmaları, müziğin ve müzik aletlerinin çoğalıp helal görülmesi, camilerin süslenip onlarla böbürlenmeleri, cariyenin efendisini doğurması, şirkin zuhur edip arap yarım adasında putlara tapılması, kötü komşuluk, cimriliğin çoğalması, salih ve hayırlı mü’minlerinn yok olmaları, sünnetlerin hafife alınıp terkedilmesi, yalanın çoğalıp haberleri naklederken doğru nakletmemek, ani ölümlerin çoğalması, belaların çoğalıp ölümün temenni edilmesi, gibi alametler kıyametin küçük alametleridir. Bu anlatılan bütün alametler ortaya çıkmış ve şahit olduğumuz alametlerdir. Rabbim cümle mü’minleri anlatılan kötü hasletlerden arındırsın ve razı olduğu kullarından eylesin. Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer

Bismillahirrahmanirrahim Hamd alemlerin rabbi olan Allah’u Teâlâ’ya, salat ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabı kiramına ve yolunu takip eden tüm mü’minlere olsun. Muhterem kardeşlerim, Allah’u Teâlâ’nın, Kur’an-ı Kerim’de bahsettiği her bir Peygamberde ve kıssalarında bizlere çok büyük dersler ve bizlere öğretilecek çok önemli âdaplar bulunmaktadır. Zaten hayat rehberimiz Kur’an-ı Kerim’de anlatılmalarının sebebi de budur. Sizlere Kur’an-ı Kerim’de uzunca anlatılmış çok değerli olan Yusuf (aleyhisselam)’ın kıssasından bazı dersler ve adaplar sunacağım. Bu büyük Peygamber, acılarla ve sıkıntılarla yoğrulmuş, takva, ihlas, sabır, tahammül, iffet, affedicilik, ihsan, kadere rıza ve yüksek ahlak sergilemede zirve yapmış bir Peygamberdir. Salat ve selam ona ve diğer Peygamberlere olsun. Bu değerli Peygamber, küçüklüğünde hased eden kardeşlerinin hışmına uğramış, kuyuya atılmış, anne ve babasından uzaklaştırmak için Mısır’a köle diye satılmış, sonra Mısır azizinin karısının iftirasına maruz kalarak hapiste senelerce yatmış, sonra beraati ortaya çıktıktan sonra cezaevinden çıkarılarak Mısır azizliğine yükseltilmiş, bunca eziyet etmiş olan kardeşlerini ve Mısır azizinin hanımını affetmiş, uzun yıllar gurbet ve hasretten sonra babasına kavuşmuş olan bir Peygamberdir. Yusuf (aleyhisselam) değişik zor imtihanlarla sınanmıştır. Küçücük yaşında kardeşleri tarafından eziyet görmesi, kuyuya atılması. Arkasından Köle diye satılıp gurbet diyarına götürülmesi. Kuyu felaketinden daha büyük olan tecavüze yeltenme iftirasına maruz kalması ve arkasından uzun yıllar hapiste kalmıştır. Acılarla yoğrulmuş, bu acılara sabretmiş ve imtihanı başarıyla kazanmış bir Peygamberdir!. Günümüzde müslümanlar Yusuf (aleyhisselam)’dan sabır, tahammül, edep, iffet, haya, ihlas, fedakarlık, tahammül, ihsan ve kısacası güzel ahlak öğrenmeleri gerekmektedir. Yusuf Sûresinden Alınacak Bazı Dersler Şunlardır: Allah’u Teâlâ ona güzelliğin yarısını vermiştir. Ona rağmen Allah’u Teâlâ güzelliğini övmemiş, güzel ahlakını övmüştür. Buna binaen sen Ey Kardeşim! görünüşün değil, kalbin ve amellerin ile değer kazanırsın!. Güzellik, Yusuf (aleyhisselam)’ı hapse soktu. Hapisten çıkaran ilmi oldu. Hatta ilmi, Mısır’ın maliye bakanı olmasına sebep oldu. Yusuf’un kardeşleri babalarına yüzlerini görmemek ve yalanlarını anlamamak için “Akşamleyin babalarına ağlayarak geldiler.” Buna binaen yanında gözyaşı dökenler seni aldatmasın. Nice zalimler, zulümlerini göz yaşları ile gizlerler!. “Artık (bana düşen) hakkıyla sabretmektir. Anlattığınız karşısında (bana) yardım edecek olan, ancak Allah'tır.” Bu söz Yakup (aleyhisselam)’ın imtihanında ki şiarıydı. İmtihanı onun güzelliğini arttırmıştı. Salihlerde böyleler. Bela ateşi, onların parıltılarını arttırır. “Bir kervan geldi ve sucularını (kuyuya) gönderdiler.” Yusuf (aleyhisselam)’ı kuyunun karanlığından kurtarmak için kervan çabucak gelmişti. Ey sıkıntıda olan kardeşim. Ümidini kesme. Zira kurtuluş kervanı sana yakında gelecektir!. “(Kafile Mısır'a vardığında) onu değersiz bir pahaya, sayılı birkaç dirheme sattılar. Onlar zaten ona değer vermemişlerdi.” Halbuki o çok değerliydi. Yusuf, Yakub’un, o da İshak’ın, oda İbrahim (Hepsine salat ve selam olsun) oğluydu. İnsanlar senin değerini bilmezlerse üzülme!. “Onu bir ticaret malı olarak sakladılar.” Onu ticaret malı olarak gördüler. Halbuki o Peygamberdi. Ve bir Peygamberin oğluydu. Ona değer vermeyişleri onun hakikatini değiştirmedi. İnsanların sana bakışı senin hakikatini değiştirmez. Bu konuda şüphen olmasın!. “Evinde bulunduğu kadın, onun nefsinden murat almak istedi, kapıları iyice kapattı ve "Haydi gel!" dedi.” Bilgisayarında, telefonunda ve tek başına kaldığında fitne sana “Haydi gel!” der. Sen Yusuf (aleyhisselam)’ın dediği gibi; “Allah’a sığınırım!” dersen Allah’u Teâlâ seni haramlardan koruyacaktır. “Eğer Rabbinin işaret ve ikazını görmeseydi o da kadına meyletmişti.” İşte bu iman nuruydu. Allah’u Teâlâ Yusuf (aleyhisselam)’ı fahişelikten korumak için bu nuru, kalbine attı. Sende imanını arttırırsan, imanın seni günahlara ve isyanlara düşmekten koruyacaktır!. “İşte böylece biz, kötülük ve fuhşu ondan uzaklaştırmak için (delilimizi gösterdik). Şüphesiz o ihlaslı kullarımızdandı.” İhlas sana iffet elbisesi giydirir ve fitnelerden korur. “Şehirdeki bazı kadınlar dediler ki: Azizin karısı, delikanlısının nefsinden murat almak istiyormuş;” İşte hasta şahsiyetler böyleler. İnsanların onurlarını umursamadan müstehcen haberleri toplumda yayarlar. Böyle olmaktan Allah’a sığınmak gerekir. Zindanda ki iki mahkum Yusuf (aleyhisselam)’a “Bizler seni muhsinlerden (güzel davrananlardan) görüyoruz” dediler. Buda Yusuf (aleyhisselam)’ın sözlerinden önce davranışlarıyla tebliğ yaptığının işaretidir. İşte davetçilerde böyle olmalılar. Davetlerinden önce ahlaklarıyla örnek şahsiyetler olmalılar. “(Yusufun yanına gelerek dedi ki:) Ey Yusuf, ey doğru sözlü kişi! bize yorum yap.” Yusuf (aleyhisselam)’ın zindan arkadaşı yıllarca bekledi. Yusuf’un durumunu krala bahsedecekti. Ama unutmuştu. Yine de Yusuf (aleyhisselam) onu kınamadı ve azarlamadı. Sorusuna cevap verdi. Ahlak böyle olmalıdır. Yusuf (aleyhisselam) sadece rüyanın tabiri ile iktifa etmedi. İnsanların önünde büyük bir tehlike duruyordu. Açlık tehlikesi vardı. Yiyecek krizine karşı alınacak tedbir ve çözümleri de anlattı!. Yusuf (aleyhisselam) fırsat kollayan biri değildi. Rüya tabirini menfaat karşılığında da yorumlayabilirdi. Kralla karşılaşmayı veya af istemeyi talep etmedi!. “Elçi, Yusuf’a geldiği zaman, (Yusuf) dedi ki: "Efendine dön de ona: Ellerini kesen o kadınların zoru neydi? diye sor.” Azizin karısını ifşa etmedi. Yeltendiği kötü eylemini bahsetmedi. Buna karşı azizin karısı da mükafat olarak doğruyu itiraf etti. Kendisinin suçlu olduğunu ve Yusuf’a iftira attığını söyledi. “Azizin karısı da dedi ki: "Şimdi gerçek ortaya çıktı. Ben onun nefsinden murat almak istemiştim. Şüphesiz ki o doğru söyleyenlerdendir." Yusuf (aleyhisselam) bakanlığını isterken “Çünkü ben (onları) çok iyi korurum ve bu işi bilirim" dedi.” Ben soylu veya iyi veya değerli birisiyim demedi. Çünkü devletin işi ilim ve doğruluk üzere kuruludur. İşte bu sözü Yusuf (aleyhisselam) içine gizledi ve anlatmadı. Kendisine iftira atıldığı için acı çekti. İftira acısına hiç bir acı benzemez. Güzel ahlakından dolayı onlarla kötü konuşmadı. Evinde bulunduğu kadın, onun nefsinden murat almak istedi, kapıları iyice kapattı ve "Haydi gel!" dedi. O da" (Haşa), Allah'a sığınırım! Zira kocanız benim velinimetimdir, bana güzel davrandı. Gerçek şu ki, zalimler iflah olmaz!" dedi. Yusuf (aleyhisselam) haya, takva, iffet ve ihlasta zirve yaptığı için zinanın bütün imkanları kolaylaşmasına rağmen böyle kötü bir fiile yanaşmadı. Zina etmesi için şartlar bir hayli oluşmuştu. Kısaca oluşan şartlar şunlardır: 1. Erkeklerin yapısında kadınlara ilgi duyma ve meyletme vardır. Yusuf (aleyhisselam) erkek ve sağlıklı olduğu için her bir erkek gibi kadınlara meyli vardı. 2. Yusuf (aleyhisselam) genç idi. Gençlerin çocuklara ve yaşlılara oranla şehvetlerinin daha fazla olduğu malum olan bir şeydir. 3. Yusuf (aleyhisselam) bekardı. Bekarların evlilere nazaran zinaya düşmeleri daha kolaydır. 4. Yusuf (aleyhisselam) ailesinden ve milletinden uzakta yani gurbet diyarında idi. Gurbette olan kişinin tanınmaması sebebiyle zinaya düşme olasılığı gurbette olmayana nazaran daha yüksektir. 5. Zinaya çağıran kendisi değil, kadın idi. Kadın, erkekten ilişki talep ederse, zinanın düşme durumu daha kuvvetli olur. 6. Kadın güzel idi. Güzel, boylu poslu kadına meyletmek, güzel olmayan veya normal bir kadına meyletmekten daha fazla olur. 7. Kadın makam sahibi biri idi. Mısır azizinin eşi olması sebebiyle elit tabakadan idi. Normalde erkek, makam sahibi kadına daha çok meyleder. 8. Kadın onun efendisi idi. Yani Yusuf (aleyhisselam) kadının yanında köle konumunda olması sebebiyle itaat etmesi gerekiyordu. İtaat etmediği zaman cezaya çarptırılma durumu vardı. 9. Kadın, iffetini koruyan ve muhafaza eden biri değildi. Zaten istek ondan gelmişti. Kendisini korumayan kadınla zinaya düşmek daha kolaydır. 10. İstek kadından geldiği için, zina hadisesi kapalı kalacaktı. Yusuf (aleyhisselam)’ın bu konuda şikayet edilme endişesi yoktu. Efendi kadının, köle ile zina etmesi o zamanlar yadırgandığı için, kadın bu durumu anlatmayacaktı. 11. Kapılar kapandığı için insanlardan kimse bu olayı görmeyecekti. 12. Şayet Yusuf (aleyhisselam) kadının yanından çıktığı görülse dahi yadırganmayacaktı. Çünkü kölesi olması sebebiyle rahatça yanına girme ve çıkma hakkına sahipti. 13. Kadının kocası çok kıskanç biri değildi. Bu hadiseyi görünce Yusuf (aleyhisselam)’a; “Bu olayı anlatma!” Kadına da; “Günahın için bağışlanma dile. Sen hata yapanlardansın!” dedi. Bütün bu sayılan sebepler, zinayı kolaylaştırıcı unsurlardı. Bütün bu kolaylık ve isteğe rağmen Yusuf (aleyhisselam)’ın zinaya düşmemesi, onun ne denli takva, iffet, haya ve ihlas sahibi oluşunun alametleri idi. (Yusuf) dedi ki: "Ey babacığım! İşte bu, daha önce (gördüğüm) rüyanın yorumudur. Rabbim onu gerçekleştirdi. Doğrusu Rabbim bana (çok şey) lütfetti. Çünkü beni zindandan çıkardı ve şeytan benimle kardeşlerimin arasını bozduktan sonra sizi çölden getirdi. Şüphesiz ki Rabbim dilediğine lütfedicidir. Kuşkusuz O çok iyi bilendir, hikmet sahibidir." Yusuf (aleyhisselam) çok güzel ahlak sahip olması sebebiyle kendisine zulmetmiş, kendisini öldürmeye yeltenmiş sonrasında Mısır’a köle diye satmış olan kardeşlerini yaptıkları günah sebebiyle utandırmadı. “Şeytan benim ile kardeşlerimin arasını bozdu” diyerek onları utandırmamıştır. Bununla beraber çok büyük edep sahibi idi. Babasına ve kardeşlerine “Sizler kıtlık sebebiyle perişan ve sefil durumdayken sizleri Mısır’a getirdim!” demedi. “Doğrusu Rabbim bana (çok şey) lütfetti. Çünkü beni zindandan çıkardı ve ... sonra sizi çölden getirdi.” Çölden çıkıp gelmelerini kendisine Allah’u Teâlâ’nın lutfü ve nimeti olarak gördü. Yusuf (aleyhisselam)’ın yanında iki tutuklu vardı. Bu iki kişi rüya görmüşlerdi. Yusuf (aleyhisselam)’ın rüyaların tabirini çok iyi bilmesi ve sadık muhsin kişiliğe sahip oluşunu görünce rüyalarının tabirini ona sordular. Oda rüya tabirine geçmeden önce en önemli tebliği ve ulaştırılması gereken en büyük nasihatı yaptı. “(Yusuf) dedi ki: Size yedirilecek yemek gelmeden önce onun yorumunu mutlaka size haber vereceğim. Bu, Rabbimin bana öğrettiklerindendir. Şüphesiz ben Allah'a inanmayan bir kavmin dininden uzaklaştım. Onlar ahireti inkar edenlerin kendileridir. Atalarım İbrahim, İshak ve Ya'kub'un dinine uydum. Allah'a herhangi bir şeyi ortak koşmamız bize yaraşmaz. Bu, Allah'ın bize ve insanlara olan lütfundandır. Fakat insanların çoğu şükretmezler. Ey zindan arkadaşlarım! Çeşitli tanrılar mı daha iyi, yoksa gücüne karşı durulamaz olan bir tek Allah mı? Allah'ı bırakıp da taptıklarınız, sizin ve atalarınızın taktığı birtakım isimlerden başka bir şey değildir. Allah onlar hakkında herhangi bir delil indirmemiştir. Hüküm sadece Allah'a aittir. O size kendisinden başkasına ibadet etmemenizi emretmiştir. İşte dosdoğru din budur. Fakat insanların çoğu bilmezler. Ey zindan arkadaşlarım! (Rüyalarınıza gelince)...” Yusuf (aleyhisselam) zindan arkadaşlarına tevhidi, Allah’a ubudiyeti, tağutlardan ve tağutların saçma sistemlerinden teberri olmayı, Allah’u Teâlâ’ya rububiyette, uluhiyette, isim ve sıfatlarda şirk koşmamayı, egemenlikte Allah’u Teâlâ’yı birlemeyi ve devlet adamlarını Allah’a şirk koşmamayı, kulluğun sadece Allah’u Teâlâ’ya yapılmasını ve kullukta O’na hiç bir şeyi ortak koşmamayı anlattı. Sonra rüyalarının tevilini yaptı. Bu davranışı bizlere derstir. İnsanları her şeyden önce Tevhide, Allah’a kul olmaya, Allah’u Teâlâ’ya hiçbir şeyi ortak koşmamaya, tağutlardan ve tağutların sistemlerini inkar ederek uzaklaşmaya, Hakimiyette Allah’u Teâlâ’yı birlemeye, Allah için sevip Allah için buğzetmeye ve bu sayılanlar kabul edildikten sonra namaz, oruç, haramlar ve helaller gibi dinimizin diğer kısımlarını öğretmeye yönelmeliyiz. Yusuf (aleyhisselam)’ın bu sözlerini, günümüzde o değerli Peygambere iftira atan particiler iyice düşünmeli ve iftiradan tevbe etmeliler. Zira particiler şunu iddia ederler: "Yusuf (aleyhisselam) kâfir bir devletin bünyesine girip görev almış, memurları olmuş ve o mevkisini Allah’ın dinini yaymada kullanmıştır. Buna binaen bizlerde tağuti devletlerde memur olabiliriz. Parti yoluyla seçimlere girip kazanırsak başkan ve yönetici konumuna gelebiliriz. Bu devlet işlerinde maslahat icabı küfür söz ve amellerde bulunabiliriz!..." Particiler bu konuda büyük bir yanılgıya düşmekteler. Yusuf (aleyhisselam)’a iftira atmaktalar. Çünkü Yusuf (aleyhisselam)’ın konumu günümüzün devlet memurlarının konumu gibi değildi. Yusuf (aleyhisselam) temkin yani otorite sahibiydi. Görevinde tamamıyla şeriata uygun davranabiliyordu. Bu görevi alırken ve icra ederken hiçbir zaman küfür söz ve davranışta bulunmamıştır. Tevhid dininin dışında kanun koyma, kanunu uygulama, kâfirleri dost edinme, kâfirlere küfürlerinde yardımcı olma gibi görevler yapmamıştır. Temkin sahibi yani otorite sahibi olduğunu şu ayette görmekteyiz: “Ve böylece Yusuf'a orada dilediği gibi hareket etmek üzere ülke içinde yetki verdik.” Şunuda unutmamak gerekir. Her bir Peygamberin ilk daveti şuydu: Yusuf (aleyhisselam) hem halka tağuttan uzak durun deyip hemde tağutun koyduğu yasalarla hükmetmesi düşünülemez!. Rabbim bu kıssayı ve Kur’an-ı Kerim’i hakkıyla okuyup öğrenmeyi sonra öğrendiklerimizi amele dökmeyi cümlemize nasibi müyesser eylesin. Davamızın sonu yüce Allah’a hamd etmektir. Musa Ebu Cafer